Η Τουρκία εξαφανίζει το Καστελόριζο

Σύμφωνα με το κείμενο της τουρκικής ρηματικής διακοίνωσης, το οποίο βρίσκεται στη διάθεση του «Βήματος» και αποκαλύπτεται παρακάτω, η Άγκυρα επιμένει ότι όλες οι περιοχές στις οποίες είχαν παραχωρηθεί άδειες για έρευνες υδρογονανθράκων στην Κρατική εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ), βάσει και των αποφάσεων της κυβέρνησης που δημοσιεύθηκαν στις 27 Απριλίου 2012 στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, «βρίσκονται πλήρως εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας, στην οποία η Τουρκία ασκεί αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα (exclusive sovereign rights) με σκοπό την έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του βυθού και του υπεδάφους βάσει Διεθνούς Δικαίου, τόσο του εθιμικού όσο και της νομολογίας διεθνών και διαιτητικών δικαστηρίων».

Επομένως, τα οικόπεδα που δημοσιεύθηκαν βρίσκονται, σύμφωνα με τους Τούρκους, εκτός των χωρικών υδάτων του Καστελορίζου και άλλων ελληνικών νησιών της περιοχής. Και είναι εμφανής η απόπειρα να αξιοποιηθούν πρόσφατες αποφάσεις διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων που δικαιώνουν, όπως πιστεύει η Άγκυρα, τις τουρκικές θέσεις. Η πρώτη σχετική απόφαση είναι αυτή του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης στην υπόθεση της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Ρουμανίας και Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα. (2008). Η δεύτερη απόφαση αφορά στη διαμάχη Μιανμάρ –Μπανγκλαντές και στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στον κόλπο της Βεγγάλης (2012).

Στη συνέχεια, η τουρκική πλευρά αμφισβητεί τα όσα προβλέπει ο νόμος 4001/2011 περί των εξωτερικών ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Τα χαρακτηρίζει μάλιστα «παραπλανητικά και ανεδαφικά» (misleading and unfounded), σε μία εμφανή απόπειρα να ακυρώσει τα δικαιώματα των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες.

Όπως εξηγεί, τα σχετικά άρθρα του νόμου αυτού «αντιβαίνουν τις καθιερωμένες διατάξεις και αρχές του Διεθνούς Δικαίου προσπαθώντας να κατοχυρώσουν τα όρια της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με βάση τη μέση γραμμή μεταξύ ηπειρωτικών εδαφικών μαζών και νησιωτικών σχηματισμών».

Προσθέτει δε ότι «η θεμελιώδης αρχή, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, που διέπει την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ μεταξύ κρατών αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές είναι η παραγωγή ενός ισοδύναμου αποτελέσματος (αρχή της ευθιδικίας). Επομένως, η οριοθέτηση θα έπρεπε να επιτελείται επί τη βάση αυτής της αρχής, η οποία αποκτά ιδιαίτερη σημασία σε κλειστές και ημίκλειστες θάλασσες, όπου ειδικές περιστάσεις επικρατούν και πρέπει να γίνονται σεβαστές». Η άποψη αυτή συνιστά πάγια τουρκική θέση τις τελευταίες δεκαετίες.

Στη συνέχεια και αφού προσεκτικά διακρίνει μεταξύ Αιγαίου Πελάγους και Μεσογείου, η τουρκική ρηματική διακοίνωση επικεντρώνεται στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου (το κομμάτι που ενδιαφέρει την Τουρκία καθορίζεται και με ακριβείς συντεταγμένες δυτικά του 32^ου μεσημβρινού), όπου η Άγκυρα διατηρεί «νομικά και κυριαρχικά δικαιώματα».

Σε μία κίνηση που εξαφανίζει ουσιαστικά το νησιωτικού σύμπλεγμα του Καστελορίζου (στο οποίο έδωσε ιδιαίτερη έμφαση η ελληνική πλευρά στη δική της διακοίνωση), η Τουρκία επιμένει ότι «τα εξωτερικά της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στις προαναφερθείσες περιοχές ακολουθούν τη μέση γραμμή μεταξύ της τουρκικής και της αιγυπτιακής ακτογραμμής, το ακραίο δυτικό σημείο της οποίας θα καθοριστεί σύμφωνα με την έκβαση μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο Πέλαγος και στη Μεσόγειο μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων κρατών, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις σχετικές και ειδικές περιστάσεις».

Το υπουργείο Εξωτερικών απάντησε στην τουρκική ρηματική διακοίνωση, λέγοντας ότι «αμφισβητεί το δικαίωμα των ελληνικών νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, κατά παράβαση του άρθρου 121 της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο σύμφωνα με τη διεθνή νομολογία έχει εθιμικό, άρα υποχρεωτικό, χαρακτήρα που δεσμεύει όλες τις χώρες της Διεθνούς Κοινότητας. Η ελληνική κυβέρνηση, σε συνέχεια και των πρόσφατων ενεργειών της, θα διασφαλίσει όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, όπως αυτά απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο».