Η μεγαλύτερη έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα για το θέμα αποκαλύπτει ότι πέντε ψυχικές ασθένειες που δεν παρουσιάζουν εμφανείς ομοιότητες μοιράζονται στην πραγματικότητα ορισμένους κληρονομικούς παράγοντες κινδύνου. Αυτό σημαίνει ότι η διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη), η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια, ο αυτισμός και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής «ενδέχεται να μην έχουν τόσο σαφή όρια μεταξύ τους».
H μελέτη
Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από τη Κοινοπραξία Ψυχιατρικής Γενωμικής, στην οποία συμμετέχουν ινστιτούτα από 19 χώρες, και βασίστηκε σε γενετικές αναλύσεις σε 61.000 ανθρώπους, από τους οποίους ορισμένοι ήταν υγιείς και άλλοι έπασχαν από ένα ψυχικό νόσημα. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στην κορυφαία επιθεώρηση The Lancet.
Μεταξύ των κοινών παραγόντων που αναγνωρίστηκαν και στα πέντε νοσήματα περιλαμβάνονται ποικιλίες δύο γονιδίων που ρυθμίζουν τη ροή των ιόντων ασβεστίου στα κύτταρα του εγκεφάλου -ένα στοιχείο-κλειδί για την παραγωγή των ηλεκτρικών παλμών με τους οποίους επικοινωνούν μεταξύ τους οι νευρώνες.
Αυτό δείχνει ότι μια μεταβολή σε μια βασική λειτουργία των νευρώνων ενδέχεται να αφήνει τους φορείς ευάλωτους σε ψυχικά νοσήματα, σε συνδυασμό βέβαια με μια πληθώρα άλλων παραγόντων, από το χημικό περιβάλλον της μήτρας μέχρι τις εμπειρίες της ζωής.
Συνολικά, τέσσερις περιοχές του γονιδιώματος βρέθηκαν να παρουσιάζουν ποικιλομορφίες που συνδέονται και με τις πέντε ασθένειες.
Κατανόηση, διάγνωση
Η αλήθεια είναι ότι τα ευρήματα της μελέτης δεν έχουν άμεση χρησιμότητα για τους ίδιους τους ασθενείς. Θα μπορούσαν όμως να βοηθήσουν στο να καθαρίσει η θολή εικόνα για τους μηχανισμούς που προκαλούν ψυχικές διαταραχές.
Η ανακάλυψη κοινών παραγόντων κινδύνου θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει ώστε η διάγνωση των ψυχικών νοσημάτων να γίνεται με την ίδια ακρίβεια που απαιτείται για τα «σωματικά» νοσήματα. Σήμερα δεν υπάρχουν αιματολογικές ή άλλες εξετάσεις για τη διάγνωση της κατάθλιψης ή της σχιζοφρένειας και οι γιατροί εξετάζουν ουσιαστικά μόνο τα συμπτώματα.
«Προκειμένου να μπορούμε να κάνουμε διαγνώσεις και να ακολουθούμε θεραπείες πιο αποτελεσματικά πρέπει να φτάσουμε σε λεπτομέρειες για το τι πηγαίνει στραβά από βιολογική άποψη» σχολιάζει ο Δρ Μπρους Κάθμπερτ του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας, το οποίο χρηματοδότησε τη μελέτη.
Από βιολογική άποψη, «οι διαταραχές αυτές, για τις οποίες πιστεύαμε ότι είναι αρκετά διαφορετικές μεταξύ τους, ίσως δεν έχουν τόσο ξεκάθαρα όρια» σχολίασε ο δρ Τζόρνταν Σμόλερ του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, συνεπικεφαλής της μελέτης.
Τόνισε πάντως ότι «βρισκόμαστε ακόμα στα πρώτα στάδια στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τα αίτια των ψυχικών παθήσεων». Και διευκρίνισε ότι «μπορεί να υπάρχουν πολλά διαφορετικά μονοπάτια που οδηγούν σε καθεμία από αυτές τις ασθένειες».
