Προϊστορικός εξάδελφος του καρχαρία είχε στόμα δισκοπρίονο

Από τα τέλη του 19ου αιώνα, οι παλαιοντολόγοι πάσχιζαν να βρουν λύση στο μυστήριο κάποιων απολιθωμένων πριονωτών δίσκων που έμοιαζαν να έχουν βγει από προϊστορικό μηχανουργείο. Νέα μελέτη καταλήγει τώρα στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για την κάτω σιαγόνα μιας ομάδας περίεργων ψαριών, συγγενικών με τους καρχαρίες.

Τα είδη

Τα πρώτα είδη του παράξενου γένους Helicorpion (σημαίνει «ελικοειδές πριόνι») είχαν περιγραφεί από το 1899, ωστόσο όλα τα απολιθώματα ήταν ελλιπή. Οι παλαιοντολόγοι είχαν συμπεράνει ότι τα απολιθωμένα δισκοπρίονα προέρχονταν από κάποιο μεγάλο ψάρι, πιθανότατα καρχαρία, δεν μπορούσαν όμως να λύσουν το παζλ: άλλοι πίστευαν ότι το δισκοπρίονο κρεμόταν από την πάνω σιαγόνα σαν προβοσκίδα (ένθετη αριστερά), ενώ άλλοι το τοποθετούσαν ακόμα και στην άκρη της ουράς ή του ραχιαίου πτερυγίου.

Την οριστική απάντηση επιχειρούν τώρα να δώσουν αμερικανοί ερευνητές, οι οποίοι μελέτησαν αξονικές τομογραφίες ενός καλού δείγματος που είχε βρεθεί στο Άινταχο το 1950 και φέρει 117 δόντια.

Η ανάλυση

Η ανάλυση έδειξε ότι η οδοντωτή έλικα κρεμόταν τελικά από την κάτω σιαγόνα, αναφέρουν οι ερευνητές στην επιθεώρηση Biology Letters. H έλικα με τα 117 δόντια έφερε επιπλέον ίχνη χόνδρου, τα οποία μαρτυρούν ότι ο κάτοχος ανήκε στην κατηγορία των χονδριχθύων, όπως οι καρχαρίες.

Τα ψάρια αυτά εμφανίστηκαν νωρίτερα στην εξέλιξη από ό,τι οι οστεϊχθύες, τα ψάρια με πραγματικά οστά, και είχαν σκελετό από χόνδρο. Σε αντίθεση όμως με ό,τι είχαν συμπεράνει παλαιότερα οι παλαιοντολόγοι, τα ψάρια Helicorpion δεν ανήκαν στην ομάδα των καρχαριών αλλά στην τάξη Chimaeriformes, της οποίας εκπρόσωποι επιζούν μέχρι σήμερα.

Παρόλο όμως που δεν ήταν καρχαρίες, τα Helicorpion ήταν σαρκοφάγα και σίγουρα τρομοκρατούσαν τους προϊστορικούς ωκεανούς. Το ψάρι από το οποίο προήλθε το απολίθωμα της μελέτης εκτιμάται ότι είχε μήκος τέσσερα μέτρα. Η χρησιμότητα του δισκοπρίονου στο κυνήγι παραμένει πάντως ασαφής.