Οι εκλεκτοί κόκκοι του σχηματίζουν έναν εναλλακτικό θησαυρό που επεμβαίνει στον χάρτη της παγκόσμιας οικονομίας και κατακτά τον πλανήτη. Ο καφές έχει δεδομένους τους απανταχού φανατικούς οπαδούς του και κυνηγά τους ελάχιστους που δεν έχουν υποκύψει στο άρωμά του. Αν, βέβαια, υπάρχουν ακόμη. Αρρηκτα συνδεδεμένο με τον δυτικό πολιτισμό, αλλά και με όλες τις φάσεις της καθημερινότητας, το πασίγνωστο ρόφημα αποτελεί το απαραίτητο συστατικό για ένα καλό πρωινό ξύπνημα, την ιδανικότερη συντροφιά για τις απαιτητικές ώρες εργασίας, αλλά και την πιο όμορφη – και διαδεδομένη – συνήθεια των Ελλήνων, μια συνήθεια για την οποία βέβαια έχουν κατηγορηθεί πολλάκις.
Χωρίς, ωστόσο, την απαραίτητη δόση καφεΐνης, οι περισσότεροι ενήλικοι δεν μπορούν να επιδείξουν τον απαραίτητο ζήλο στις υποχρεώσεις τους και – το βασικότερο; – δεν καταφέρνουν να νικήσουν την υπνηλία. Οι φοιτητές, από την πλευρά τους, δεν στρώνονται στο διάβασμα αν μια γεμάτη κούπα δεν αχνίζει πάνω στο γραφείο τους και οι περισσότεροι αθλητές δεν μπορούν να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό αν δεν πιουν έναν στιγμιαίο μαγικό ζωμό που υπόσχεται να τους δώσει την απαραίτητη ενέργεια. Γλυκός, μέτριος, σκέτος, με γάλα ή χωρίς, ζεστός ή κρύος, ο καφές προσφέρει τόνωση και ευεξία και επιστρατεύοντας τα αντιοξειδωτικά συστατικά του γίνεται ο καλύτερος σύμμαχος του ανθρώπινου οργανισμού.
Με τη μορφή του παραδοσιακού ελληνικού, είτε με τη μορφή του καπουτσίνο, που φιλοξενεί την τελευταία πινελιά του καλύτερου barista, ο καφές κυβερνά τις περισσότερες χώρες και δεν κάνει διακρίσεις. Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι μπορεί κάποιος να πίνει στο πόδι έναν εσπρέσο σε καφετέρια της Ρώμης ή να απολαμβάνει τον φραπέ του με φόντο τον Λευκό Πύργο, ωστόσο το «πολύτιμο» αγαθό καλλιεργείται μόνο σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές. Την τιμή έχουν η Ανατολική Αφρική, η Αραβική χερσόνησος, η Νοτιοανατολική Ασία και ο Ειρηνικός και η Λατινική Αμερική, ενώ την εισβολή του στην καθημερινότητά μας την οφείλουμε στο γεγονός ότι κατάφερε να τρυπώσει στρατηγικά στη Βενετία, όπου άνθιζε το εμπόριο αρωμάτων, βαφών, υφασμάτων και τσαγιού από τους Αραβες και από εκεί να κατακτήσει την Ευρώπη. Ενα ακόμη χαρακτηριστικό που εκμεταλλεύτηκε για να περάσει τα σύνορα είναι το άρωμά του. Μάγευε ασταμάτητα τους ξένους που γνώριζαν τον καφέ στις χώρες που επισκέπτονταν και όπου γινόταν η παραγωγή, μέχρι να φτάσει να γνωρίσει το απόγειο της δόξας του, όταν οι μικροπωλητές έστησαν πάγκους στον δρόμο.
Σήμερα, ο καφές κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην κοινωνία μας, έχει φτάσει να δηλώνει πολλά για την κουλτούρα κάθε πολιτισμού και είναι συνυφασμένος με την ιστορία κάθε χώρας. Ο καφές δεν είναι ένα απλό ρόφημα. Είναι η αφορμή για το πηγαίο γέλιο της παρέας, είναι ο λόγος για τον οποίο οι κοινωνικές συναναστροφές πληθαίνουν, είναι το Facebook και το Twitter μαζί. Και το καλύτερο; Είναι διαθέσιμος σε κάθε γωνιά του δρόμου. Από το ψιλικατζίδικο της γειτονιάς μέχρι την πολυεθνική αλυσίδα της λεωφόρου, είναι ανοιχτός σε κάθε ιδέα και παραλλαγή, καλύπτει όλα τα γούστα και δίνει τη γεύση που επιθυμεί ο καθένας στην ημέρα του.
Η Διαδικασία παραγωγής του στιγμιαιου καφε
Δύο είναι οι τεχνικές για την προετοιμασία των καρπών του καφέ. Με την ξηρή μέθοδο, οι φρέσκοι κόκκοι απλώνονται σε ειδικά στρώματα και αφήνονται να στεγνώσουν για δύο-τρεις εβδομάδες. Στη συνέχεια αφαιρείται μηχανικά το εξωτερικό περίβλημα του καρπού και μένει ο πράσινος κόκκος καφέ. Στην υγρή μέθοδο – την πιο συνηθισμένη – χρησιμοποιείται ένα ειδικό μηχάνημα για την αφαίρεση της εξωτερικής πούλπας από τους καρπούς και το προϊόν που απομένει πρέπει να μουλιάσει. Επειτα, ο καρπός αποφλοιώνεται και προκύπτουν οι πράσινοι κόκκοι καφέ.
Ο κάθε συνδυασμός που προκύπτει από τη μείξη των κόκκων ευθύνεται για το διαφορετικό γευστικό και αρωματικό αποτέλεσμα. Μετά την αποξήρανση, οι εκλεκτοί κόκκοι καφέ καβουρδίζονται με ιδιαίτερη φροντίδα, αναδεικνύοντας πλήρως τις αρωματικές και γευστικές ιδιότητές τους. Οι πράσινοι κόκκοι καβουρδίζονται μεταξύ 180°C και 240°C, για τρία ως δώδεκα λεπτά.
O αλεσμένος καφές περνά από ειδικά σχεδιασμένα φίλτρα που κρατούν το κατακάθι, βράζεται σε νερό και εν συνεχεία αφυδατώνεται, για να προκύψει ένα τελικό προϊόν διαλυτού καφέ. Τέλος, ο υγρός καφές στεγνώνει με ένα ρεύμα ζεστού αέρα, μέσα σε έναν κυλινδρικό κάδο ή εναλλακτικά καταψύχεται στους -40°C για να αφυδατωθεί αργότερα με τη διαδικασία της εξάχνωσης.
➡ Καθημερινά καταναλώνονται περί τα 2 δισ. φλιτζάνια καφέ ανά τον πλανήτη.
➡ Το 2010 η βιομηχανία του καφέ εκτιμάται ότι απασχόλησε συνολικά 26 εκατομμύρια ανθρώπους σε 52 χώρες παραγωγής, ενώ η παγκόσμια κατανάλωση καφέ ανήλθε σε περίπου 133,9 εκατομμύρια σάκους.
➡ Η Βραζιλία κατέχει την πρώτη θέση στην παραγωγή καφέ με 20-30 εκατομμύρια σάκους τον χρόνο.
➡ Η πιο θεαματική αύξηση στην κατανάλωση καφέ σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια στην Ιαπωνία, η οποία θεωρείται πλέον ο τρίτος εισαγωγέας καφέ διεθνώς.
➡ Ο μέσος χρόνος που αφιερώνουν οι Ελληνες στην απόλαυση του καφέ είναι 40-60 λεπτά – ο μεγαλύτερος στην Ευρώπη.
➡ Η Ελλάδα βρίσκεται στις 20 πρώτες χώρες στην κατανάλωση καφέ, αφού ο μέσος Ελληνας πίνει περίπου 1,6 φλιτζάνια την ημέρα.
➡ Το 65% του καφέ καταναλώνεται κατά τη διάρκεια των πρωινών ωρών, το 30% ενδιάμεσα από τα γεύματα και το υπόλοιπο 5% μαζί με άλλα γεύματα.
➡ Ο μαύρος καφές, χωρίς προσθήκες, δεν περιέχει θερμίδες.
➡ Υπάρχουν δύο διαδεδομένα είδη φυτών του καφέ, το Arabica και το Robusta. Το πρώτο έχει 44 χρωμοσώματα, ενώ το δεύτερο υπολογίζεται ότι έχει περίπου τα μισά.
➡ Από τη στιγμή που το καφεόδεντρο ξεκινά να παράγει καρπούς, απαιτούνται περίπου εννέα μήνες για να ωριμάσουν, ώστε να συλλεχθούν με το χέρι.
➡ Στην αρχική της κατάσταση η καφεΐνη είναι κρυσταλλική λευκή σκόνη και απομονώθηκε για πρώτη φορά από τον καφέ το 1820.
➡ Ο φραπές είναι ρόφημα ελληνικής επινόησης και εμπνευστής του ήταν ο Δημήτρης Βακόνδιος, που ήταν εργαζόμενος στο περίπτερο της Nestlé στη ΔΕΘ το 1957.
➡ Τα δύο πρώτα καφενεία άνοιξαν στην Κωνσταντινούπολη το 1554 και γνώρισαν τέτοια επιτυχία, που μέσα σε λίγα χρόνια η πόλη ήταν γεμάτη από αυτά.
➡ Σύμφωνα με τον μύθο, η ιστορία του καφέ ξεκίνησε όταν ένας βοσκός, που παρατήρησε ότι το κοπάδι του γινόταν πιο ζωηρό κάθε φορά που μασούσε τους κόκκινους καρπούς, αποφάσισε να τους δοκιμάσει και ο ίδιος. Διαπίστωσε τα αναζωογονητικά στοιχεία τους, όταν άρχισε να χορεύει μαζί με τις «δραστήριες» κατσίκες του.
