Οσοι κατάλαβαν την έκθεση του ΔΝΤ για τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές δεν ζήτησαν καμία επαναδιαπραγμάτευση του ελληνικού προγράμματος, σημειώνει με νόημα στη συνέντευξή του στο «Βήμα» ο Τόμας Βίζερ. Ο αυστριακός τεχνοκράτης ηγείται του Euro Working Group, της ομάδας εργασίας που υποστηρίζει το Eurogroup. Εκτιμά ότι όσο γρηγορότερα επιτύχει η χώρα μας πρωτογενή πλεονάσματα τόσο ευκολότερα θα αποτινάξει «τα δεσμά της υπερχρέωσης». Αναγνωρίζει τις προσπάθειες της κυβέρνησης, υπογραμμίζει όμως ότι πρέπει να συνεχιστούν για το συμφέρον της χώρας μας, όχι των πιστωτών της. Ο κ. Βίζερ αποφεύγει να πάρει θέση για το αν θα χρειαστεί νέο «κούρεμα» του χρέους. Οσον αφορά την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον ESM, σημειώνει ότι «είμαστε πάρα πολύ μακριά». Είναι, τέλος, κατηγορηματικός λέγοντας: «Η κρίση δεν έχει τελειώσει».
Μετά τη μελέτη του ΔΝΤ για την επίδραση των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών στην οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα έχουν εμφανιστεί αιτήματα για πιθανή μελλοντική επαναδιαπραγμάτευση ορισμένων πτυχών του προγράμματος προσαρμογής. Ποια είναι η άποψή σας;
«Δεν έχει υπάρξει κανένα αίτημα για επαναδιαπραγμάτευση από κανέναν ο οποίος διάβασε και κατάλαβε τη μελέτη του ΔΝΤ. Πράγματι ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ δήλωσε πρόσφατα ότι η σύνδεση της «υποαπόδοσης» της Ελλάδας με τον σχεδιασμό του προγράμματος αντιπροσωπεύει «μια θεμελιώδη παρερμηνεία της ιστορικής εμπειρίας και της μελέτης του ΔΝΤ για τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές». Το 2009 το δημοσιονομικό έλλειμμα ήταν 15,6% του ΑΕΠ και οι αγορές δεν επρόκειτο να χρηματοδοτήσουν περαιτέρω το έλλειμμα και το χρέος της Ελλάδας. Η συνεχιζόμενη και διαρκής αβεβαιότητα και τα επίμονα προβλήματα εφαρμογής κατά τα πρώτα χρόνια του προγράμματος σήμαιναν ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να επωφεληθεί από τις θετικές επιδράσεις εμπιστοσύνης που θα μπορούσαν πραγματικά να περιορίσουν κάπως τη βραχυπρόθεσμη επίπτωση της προσαρμογής. Αν η Ελλάδα επιθυμεί να χρηματοδοτήσει τον εαυτό της χωρίς εξωτερική βοήθεια στο προσεχές μέλλον, τότε χρειάζεται να αρχίσει πολύ γρήγορα να παρουσιάζει βιώσιμα δημοσιονομικά πρωτογενή πλεονάσματα. Αυτό αφορά επίσης την επανάκτηση της ανεξαρτησίας της Ελλάδας από τα δεσμά της υπερχρέωσης».
Η τελευταία αναθεώρηση του ελληνικού προγράμματος υπήρξε δύσκολη. Ωστόσο τα πρώτα σημάδια από την εφαρμογή του είναι ανάμεικτα. Τα δημόσια έσοδα του Ιανουαρίου ήταν χαμηλότερα του αναμενομένου, ορισμένες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εμφανίζονται κολλημένες. Πιστεύετε ότι θα απαιτηθούν νέα μέτρα λιτότητας;
«Από το περασμένο καλοκαίρι το πρόγραμμα έχει επανέλθει σε σωστή πορεία με πολύ αποφασιστικό τρόπο. Η εφαρμογή υπήρξε ικανοποιητική έναντι ενός πολύ δύσκολου πολιτικού και οικονομικού περιβάλλοντος. Φυσικά αυτό πρέπει να συνεχιστεί για αρκετό χρόνο ακόμη –αυτό όμως όχι επειδή είναι προς το συμφέρον των πιστωτών αλλά πρώτα και κύρια επειδή είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας. Είναι η Ελλάδα και οι έλληνες πολίτες που θέλουν μια φορολογική διοίκηση η οποία να λειτουργεί σωστά. Είναι η Ελλάδα και οι έλληνες πολίτες που επιθυμούν ένα σύστημα υγείας το οποίο να διασφαλίζει ισότιμη πρόσβαση και ισότιμη μεταχείριση. Επομένως, είμαι αισιόδοξος όχι μόνο για τις καλές προθέσεις της κυβέρνησης αλλά και για την ικανότητά της να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις».
Θα μπορούσαν τα χάσματα στην εφαρμογή να επηρεάσουν την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού μετά τη διετή επιμήκυνση ως το 2016;
«Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε την εφαρμογή του προγράμματος και παραμένω πεπεισμένος ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει να το εφαρμόζει με πειθαρχία. Θα ασχοληθούμε με το ζήτημα της χρηματοδότησης του προγράμματος αργότερα εφέτος. Και φυσικά οι συζητήσεις θα επηρεαστούν από τη συνολική απόδοση ως τότε. Δεν έχω όμως σήμερα λόγο να πιστεύω ότι ο υψηλός βαθμός αλληλεγγύης που έχει επιδειχθεί προς την Ελλάδα ως τώρα θα εξατμιστεί έτσι ξαφνικά».
Πιστεύετε ότι ένα «κούρεμα» των δανείων του επίσημου τομέα προς την Ελλάδα θα χρειαστεί, ακόμη και εντός του 2013, ώστε το ελληνικό χρέος να είναι βιώσιμο;
«Υπάρχει μια ξεκάθαρη συμφωνία για τους στόχους και τα μέτρα για το χρέος στο Eurogroup η οποία είναι πολύ γνωστή. Παραμένω πεπεισμένος ότι η Ελλάδα θα επιτύχει εύκολα τους στόχους για το χρέος που έχουν εξειδικευθεί, μόνη της, με τη δική της προσπάθεια. Αυτό είναι βασικά το θέμα, διότι πιστεύω ότι η Ελλάδα έχει μια θετική δυναμική ανάπτυξης στο άμεσο μέλλον. Σκεφθείτε όλες τις επενδύσεις που έχουν καθυστερήσει λόγω της αβεβαιότητας! Αν υπάρξει ένας σαφής δρόμος προς τα εμπρός για την Ελλάδα, την οικονομία και τους πολίτες της, τότε οι επενδύσεις θα είναι ο μηχανισμός μέσω του οποίου η οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει. Και τότε το χρέος θα καταστεί πολύ πιο βιώσιμο».
Μπορούμε να περιμένουμε καλά νέα από ένα «κούρεμα» μέσω της απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τον ESM;
«Βρισκόμαστε πάρα πολύ μακριά από το να φθάσουμε σε μια τελική συμφωνία για την απευθείας ανακεφαλαιοποίηση. Πάρα πολύ μακριά! Εχω ακούσει ορισμένους υπουργούς χωρών που βρίσκονται σε πρόγραμμα προσαρμογής να λένε ότι η εφαρμογή της απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών τους –χρόνια αφότου έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί οι ίδιες μέσω αυτών των προγραμμάτων –θα ήταν μια ένδειξη αναδυόμενης αδυναμίας, όχι ισχύος. Επομένως, η συμβουλή μου είναι πρώτα να προσπαθήσουμε και να κατανοήσουμε καλά ποια θα είναι η ομόφωνη απόφαση που θα εμφανιστεί κατά τη διάρκεια του έτους και έπειτα, πολύ προσεκτικά, να εκτιμήσουμε όχι μόνο τι θα ήταν δυνατόν αλλά τι θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας. Είναι πολύ πιθανόν ότι μια έξυπνη ανάλυση θα έδειχνε πως η αναδρομική ανακεφαλαιοποίηση δεν θα ήταν προς το καλύτερο συμφέρον της χώρας σας. Να αναλύσετε όμως προτού αρχίσετε να ζητάτε πράγματα».
Τα θύματα της κρίσης
«Σύντομα η συμφωνία με την Κύπρο»
«Σύντομα η συμφωνία με την Κύπρο»
Ενα νέο μέτωπο έχει ανοίξει για την ευρωζώνη και αφορά την Κύπρο. Ανησυχείτε από την καθυστέρηση στην υπογραφή του μνημονίου;
«Η τρόικα συνομιλεί με τις κυπριακές αρχές, παρ’ όλο που η προεκλογική εκστρατεία δεν το διευκολύνει αυτό. Και πρέπει να θυμόμαστε ότι το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους πέρυσι, που ήταν τεράστιο όφελος για την Ελλάδα, επηρέασε σε πολύ μεγάλο βαθμό τον κυπριακό τραπεζικό τομέα. Ωστόσο δεν αρνείται κανείς ότι υπάρχει σειρά ζητημάτων που απαιτούν μεταρρυθμίσεις στην Κύπρο, αλλά το σημείο-αγκάθι του χρηματοπιστωτικού τομέα δεν είναι ένα πρόβλημα ανεξάρτητο από την Ελλάδα. Καταλαβαίνω τις δυσκολίες για τις αρχές στη Λευκωσία και είμαι βέβαιος ότι πολύ σύντομα θα φθάσουμε σε συμφωνία. Τελικά ο τραπεζικός τομέας δεν θα μπορέσει να συνεχίσει σαν να μη συνέβη τίποτα. Το επιχειρηματικό μοντέλο απαιτεί κριτική αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση. Αλλά το μνημόνιο θα έρθει εγκαίρως».
Είστε περισσότερο ή λιγότερο αισιόδοξος για την ευρωζώνη σε σχέση με πέρυσι;
«Πρέπει να θυμόμαστε κάτι: η κρίση δεν έχει τελειώσει! Ορισμένες από τις χειρότερες εκδηλώσεις των οικονομικών ανισορροπιών δεν είναι πλέον μαζί μας. Αλλά τα υποβόσκοντα προβλήματα παραμένουν προς επίλυση. Ενα δημοσιονομικό έλλειμμα δεν είναι κάτι που εμφανίζεται με μαγικό τρόπο από το πουθενά. Είναι το νομισματικό αποτέλεσμα ελαττωματικών πολιτικών διαδικασιών. Είναι, π.χ., το αποτέλεσμα πολλών χρημάτων που προσφέρονται σε μια μεγάλη γραφειοκρατία αντί για τη χρηματοδότηση αξιοπρεπών νοσοκομείων. Είναι το αποτέλεσμα διαδικασιών που οδηγούν σε αύξηση μισθών χωρίς αντίστοιχη αύξηση της παραγωγικότητας απλώς και μόνο επειδή κάποιοι έχουν ισχυρότερη διαπραγματευτική ισχύ ή καλύτερες διασυνδέσεις ή ακόμη καλούς φίλους στην κατάλληλη θέση. Πρέπει να καταλάβουμε ότι για να επιτύχουμε σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο τον 21ο αιώνα χρειάζεται να αγκαλιάσουμε την πολιτισμική, κοινωνιολογική, πνευματική και πολιτική αλλαγή. Πιστεύω ότι μετά την κάθαρση της κρίσης η ελληνική κοινωνία θα πραγματοποιήσει αυτά τα σημαντικά βήματα. Και το οικονομικό περιβάλλον στην ευρωζώνη θα είναι πιο υποστηρικτικό από το δεύτερο μισό του 2013 και μετά σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
