Η ανακοίνωση της παραίτησης του Πάπα Βενέδικτου ΙΣτ’ στις 28 Φεβρουαρίου σηματοδοτεί το τέλος μιας πολυτάραχης θητείας. Ο γερμανός Γιόζεφ Ράτσινγκερ κατέλαβε το ανώτατο αξίωμα της καθολικής εκκλησίας έχοντας την φήμη ενός αμφισβητία, συντηρητικού διανοούμενου. Όμως τα μηνύματα που ήθελε να περάσει επισκιάστηκαν από μια σειρά από σκάνδαλα – και την κατακραυγή που ξεσηκώθηκε – για την σεξουαλική παρενόχληση ανηλίκων από καθολικούς ιερείς.
Ο Βενέδικτος ήταν μεν ιδεολογικά αδυσώπητος – εξ ου το παρατσούκλι «ροτβάιλερ του θεού» – αλλά προσωπικά συνεσταλμένος, στερούμενος πλήρως της ικανότητας να χτυπάει την γροθιά του για να περάσει τις μεταρρυθμίσεις στον κλήρο – του οποίου η αντίδραση σε κάθε αλλαγή είναι παροιμιώδης.
Οι κατηγορίες άγγιξαν και τον ίδιο
Τα σκάνδαλα κυριάρχησαν στη σχεδόν οκταετή θητεία του. Πριν τον Βενέδικτο, τα σεξουαλικά σκάνδαλα αφορούσαν μόνο τις ΗΠΑ και την Ιρλανδία, όμως επί των ημερών του εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη, κυρίως στην Αυστρία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στη Νορβηγία και στη Γερμανία.
Τα σκάνδαλα κυριάρχησαν στη σχεδόν οκταετή θητεία του. Πριν τον Βενέδικτο, τα σεξουαλικά σκάνδαλα αφορούσαν μόνο τις ΗΠΑ και την Ιρλανδία, όμως επί των ημερών του εξαπλώθηκαν στην Ευρώπη, κυρίως στην Αυστρία, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στη Νορβηγία και στη Γερμανία.
Το σημαντικότερο είναι ότι ενεπλάκη και ο ίδιος ο πάπας όταν αποκαλύφθηκε ότι όσο ήταν αρχιεπίσκοπος του Μονάχου, επετράπη σιωπηλώς σε έναν κληρικό που ήταν γνωστό ότι ασελγούσε σε ανήλικους να επιστρέψει στα καθήκοντά του.
Ο στόχος που είχε θέσει αναλαμβάνοντας πάπας το 2005 ήταν να επιστρέψει η Ευρώπη, το λίκνο του καθολικισμού, στους κόλπους της εκκλησίας. Όμως σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο αριθμός των πιστών στην Ευρώπη είναι χαμηλότερος σήμερα απ’ όσο όταν ανέλαβε ο Βενέδικτος τα καθήκοντά του _ εν μέρει λόγω της οργής και απογοήτευσης από τα σεξουαλικά σκάνδαλα των παπάδων.
Αποφασισμένος
αλλά…
Η ειρωνεία είναι ότι αυτός ο πάπας ήταν πιο αποφασισμένος από τους προκατόχους του να μεταχειριστεί όποιο μέσο είχε στη διάθεσή του για να αποτρέψει την σεξουαλική παρενόχληση παιδιών και εφήβων από καθολικούς ιερείς.
αλλά…
Η ειρωνεία είναι ότι αυτός ο πάπας ήταν πιο αποφασισμένος από τους προκατόχους του να μεταχειριστεί όποιο μέσο είχε στη διάθεσή του για να αποτρέψει την σεξουαλική παρενόχληση παιδιών και εφήβων από καθολικούς ιερείς.
Πριν εκλεγεί στη θέση του ποντίφικα, ο Ράτσινγκερ είχε αλλάξει – από το πόστο που κατείχε τότε – τη διαδικασία αντιμετώπισης της παιδεραστίας από την εκκλησία. Όμως οι επικριτές του τονίζουν ότι σε επιστολή του το 2001 προς τις ανά τον κόσμο επισκοπές δεν κατέστησε αρκετά σαφή την ευθύνη των επισκόπων να πληροφορούν τις δημόσιες αρχές. Το γεγονός ότι συχνά δίσταζαν να το κάνουν ήταν ο κυριότερος λόγος για την συγκάλυψη των σεξουαλικών σκανδάλων.
Η ανεπαρκής πυγμή είναι μια από τις κυριότερες επικρίσεις που τον ακολουθούν αφότου ανέλαβε πάπας. Δεν ενδιαφέρθηκε καθόλου, για παράδειγμα, να εισάγει συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις για να αποκλειστούν πιθανοί παιδόφιλοι προτού αναλάβουν ιερατικά καθήκοντα. Όπως εξήγησε σε επιστολή του προς τους ιρλανδούς καθολικούς το 2010, πίστευε ότι τα αμαρτήματα του κλήρου αποτελούν έκφραση ανεπαρκούς αγιότητας και όχι προϊόν ελαττωματικών διαδικασιών.
Ενας ακόμη στόχος της θητείας του Βενέδικτου ΙΣτ’ ήταν η μεταρρύθμιση της κούριας, της κεντρικής διοίκησης της καθολικής εκκλησίας. Ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ δεν ασχολήθηκε καθόλου με τον εκσυγχρονισμό της γραφειοκρατίας του Βατικανού γι’ αυτό στο τέλος της 26ετούς θητείας του, η κούρια είχε απόλυτη ανάγκη εκσυγχρονισμού. Σήμερα η γραφειοκρατία του Βατικανού είναι μεγαλύτερη και πιο περίπλοκη απ’ όσο όταν ανέλαβε ο Βενέδικτος.
Επιρρεπής στις γκάφες
Ο πάπας ήταν επίσης επιρρεπής στις γκάφες. Το 2006 εξόργισε τους μουσουλμάνους υποστηρίζοντας σε ομιλία του ότι η συμβολή του Μωάμεθ ήταν «μόνο σατανική και απάνθρωπη». Προσέβαλε επίσης του Λατινοαμερικανούς υποστηρίζοντας ότι η κατάκτηση της ηπείρου από τους Ευρωπαίους δεν περιλάμβανε την «επιβολή μιας ξένης κουλτούρας». Εξόργισε και τους εβραίους επιτρέποντας την χρήση μιας παλιάς εκδοχής στην λειτουργία της Μεγάλης Παρασκευής που περιλαμβάνει την έκκληση προς τον θεό «να τους απαλλάξει από το σκοτάδι τους».
Ο πάπας ήταν επίσης επιρρεπής στις γκάφες. Το 2006 εξόργισε τους μουσουλμάνους υποστηρίζοντας σε ομιλία του ότι η συμβολή του Μωάμεθ ήταν «μόνο σατανική και απάνθρωπη». Προσέβαλε επίσης του Λατινοαμερικανούς υποστηρίζοντας ότι η κατάκτηση της ηπείρου από τους Ευρωπαίους δεν περιλάμβανε την «επιβολή μιας ξένης κουλτούρας». Εξόργισε και τους εβραίους επιτρέποντας την χρήση μιας παλιάς εκδοχής στην λειτουργία της Μεγάλης Παρασκευής που περιλαμβάνει την έκκληση προς τον θεό «να τους απαλλάξει από το σκοτάδι τους».
Το 2009 διέπραξε μεγάλη γκάφα αίροντας τον αφορισμό τεσσάρων επισκόπων. Ενας από αυτούς ήταν ο βρετανός αρνητής του Ολοκαυτώματος Ρίτσαρντ Ουίλιαμσον. Ο Βενέδικτος υποστήριξε ότι δεν γνώριζε τις απόψεις του Ουίλιαμσον, όμως επικρίθηκε και γι’ αυτό καθώς θα έπρεπε να προσέχει περισσότερο δεδομένου ότι ο ίδιος ο πάπας είχε υπάρξει μέλος της νεολαίας του Χίτλερ.
Την ίδια χρονιά διέπραξε και άλλη γκάφα ολκής όταν υποστήριξε ότι η διανομή προφυλακτικών στην Αφρική, αντί να λύσει το πρόβλημα του Aids το κάνει χειρότερο. Αυτή του η δήλωση επικρίθηκε παγκοσμίως, από διεθνείς οργανισμούς μέχρι κυβερνήσεις.
