Το αν ο σύγχρονος άνθρωπος (Homo sapiens) συνυπήρξε για κάποιο χρονικό διάστημα με τους Νεάντερταλ καθώς και τι είδους σχέσεις αναπτύχθηκαν ανάμεσα στα δύο είδη αποτελεί ένα από τα μεγάλα μυστήρια της ανθρωπολογίας. Γύρω από αυτό το θέμα έχουν αναπτυχθεί πολλές θεωρίες χωρίς ωστόσο να έχουν υπάρξει μέχρι σήμερα αδιάσειστα στοιχεία που να ξεκαθαρίζουν τι συνέβη. Οι μελέτες που έγιναν τα τελευταία χρόνια έκλιναν προς την πλευρά της συνύπαρξης. Διεθνής ομάδα ερευνητών όμως θέτει εκ νέου σε αμφισβήτηση αυτή τη θεωρία.
Οι θεωρίες
Οι Νεάντερταλ ζούσαν σε πολλές περιοχές της Ευρώπης για χιλιάδες χρόνια σταδιακά όμως οι πληθυσμοί τους άρχισαν να συρρικνώνονται. Μια θεωρία αναφέρει ότι βασική αιτία για την εξαφάνιση των Νεάντερταλ ήταν οι κλιματικές αλλαγές στις οποίες δεν μπόρεσαν να προσαρμοστούν.
Εχει διαπιστωθεί ότι οι τελευταίοι πληθυσμοί των Νεάντερταλ βρήκαν καταφύγιο στην Ιβηρική Χερσόνησο και οι έρευνες για αυτούς έχουν επικεντρωθεί τα τελευταία χρόνια εκεί όπου ανακαλύπτονται κατά καιρούς σχετικά ευρήματα. Η μελέτη των ευρημάτων έχει οδηγήσει την επιστημονική κοινότητα στην εκτίμηση ότι οι Νεάντερταλ εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 30 χιλιάδες έτη. Η έλευση του σύγχρονου ανθρώπου στην Ευρώπη και ειδικότερα η οργανωμένη παρουσία του στην Ισπανία υπολογίζεται ότι συνέβη πριν από περίπου 40 χιλιάδες έτη.
Αυτό σημαίνει ότι ο σύγχρονος άνθρωπος και οι Νεάντερταλ είχαν πολύ χρόνο στη διάθεση τους όχι μόνο για να συνυπάρξουν αλλά ακόμη και για να υπάρξει διασταύρωση των δύο ειδών. Η θεωρία της διασταύρωσης των δύο ειδών ενισχύθηκε σημαντικά από πρόσφατες έρευνες που αποκάλυψαν την ύπαρξη DNA Νεάντερταλ σε σημερινούς πληθυσμούς και ειδικά σε Ευρωπαίους.
Ομως ορισμένοι ειδικοί διαφώνησαν υποστηρίζοντας ότι αυτά τα γενετικά ευρήματα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι προϊόν της διασταύρωσης των δύο ειδών αλλά ότι μπορεί να προέρχονται από κάποιον κοινό τους πρόγονο.
Τα οστά
Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης σε συνεργασία με συναδέλφους τους από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο της Ισπανίας αποφάσισαν να μελετήσουν οστά Νεάντερταλ που εντοπίστηκαν στη νότια Ισπανία. Τα οστά αυτά είχαν μελετηθεί στο παρελθόν και τα αποτελέσματα εκείνων των ερευνών είχαν δείξει ότι η ηλικία τους είναι συμβατή με την παρουσία του σύγχρονου ανθρώπου στην Ισπανία.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια νέα μέθοδο χρονολόγησης των οστών η οποία έδειξε ότι τα οστά αυτά έχουν ηλικία 50 χιλιάδων ετών -χρονολογούνται δηλαδή δέκα χιλιάδες έτη πριν από την έλευση του σύγχρονου ανθρώπου στην περιοχή.
«Τα ευρήματα της έρευνας δημιουργούν αμφιβολίες σε ό,τι αφορά τη θεωρία της συνύπαρξης ανθρώπων και Νεάντερταλ στην Ιβηρική Χερσόνησο. Η θεωρία της συνύπαρξης στηρίχθηκε στις μελέτες χρονολόγησης που έδειχναν ότι οι Νεάντερταλ ζούσαν πριν από 35 χιλιάδες έτη στην Ισπανία» αναφέρει η Ρέιτσελ Γουντ, επικεφαλής της έρευνας.
Οι ειδικοί εκτιμούν τώρα πως τα αποτελέσματα των προηγούμενων ερευνών ίσως είναι λανθασμένα επειδή οι ερευνητές δεν είχαν λάβει υπόψη το γεγονός ότι στα οστά πιθανότατα υπήρξε συσσώρευση κάποιων παραγόντων που τα είχαν επιμολύνει ή αλλοιώσει και δεν φρόντισαν ώστε να κάνουν τη χρονολόγηση απομονώνοντας αυτούς τους παράγοντες. Η νέα έρευνα που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «PNAS» έγινε σε δείγματα των οστών τα οποία είχε διασφαλιστεί πως δεν είχαν επιμολυνθεί.
