Στην «Πιετά», που στα ιταλικά σημαίνει οίκτος, τελευταία ταινία του νοτιοκορεάτη σκηνοθέτη Κιμ Κι Ντουκ, κεντρικό πρόσωπο είναι ένας νεαρός (Λι Γιουνγκ Τζιν), δουλειά του οποίου είναι η συλλογή χρεών από φτωχούς μεταλλουργούς της σύγχρονης Σεούλ. Οσοι δεν έχουν να τον πληρώσουν, το πληρώνουν με το σώμα τους! Τους αφήνει ανάπηρους ώστε να εισπράξει τα χρήματα της… ασφάλειας! Ολα θα αλλάξουν όμως (ακόμη και το ύφος της ταινίας που από ρεαλιστική γίνεται σχεδόν μεταφυσική) όταν στη ζωή του εισβάλλει μία γυναίκα (Γιο Μιν Σου) που ισχυρίζεται ότι είναι η μητέρα του.
Σκληρή, επίκαιρη, αλλά συγχρόνως βαθιά ανθρώπινη, η «Πιετά», που κέρδισε πέρυσι τον Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας, μέσα σε μία μόλις εβδομάδα έκοψε 2.000 εισιτήρια σε μία αίθουσα (Αστυ). Το κυριότερο; Σηματοδότησε την επιστροφή στο προσκήνιο του σκηνοθέτη των ταινιών «Το κορίτσι με το αγγελικό πρόσωπο» και «Ανοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας και πάλι… άνοιξη», ο οποίος τα τελευταία χρόνια είχε απομονωθεί σε μοναστήρι της Κορέας όπου προσπάθησε να βρει ξανά τον εαυτό του. Ο Κιμ εγκατέλειψε τα εγκόσμια αηδιασμένος από την προδοσία ανθρώπων που εμπιστευόταν. «Αυτή η προδοσία προήλθε από το χρήμα» μας είπε και αυτή ακριβώς η απληστία για χρήμα υπήρξε τελικά ο σπόρος της γέννησης της «Πιετά».
Επειτα από απουσία αρκετών ετών, επιστρέψατε στην κινηματογραφική σκηνοθεσία με μία ταινία που αποτυπώνει την ανθρώπινη βαρβαρότητα με πολύ ρεαλιστικό τρόπο. Τι σας ώθησε να σκηνοθετήσετε τη συγκεκριμένη ταινία;
«Γυρίζω ταινίες εδώ και 13 χρόνια και δεν νομίζω ότι υπήρξε φορά που το έκανα για τα χρήματα. Ωστόσο, μετά την ταινία μου «Dream», το 2008, η εμπιστοσύνη και η πίστη μου πληγώθηκαν εξαιτίας του χρήματος. Για το χρήμα με πρόδωσαν άνθρωποι που συνεργάζονταν μαζί μου επί χρόνια. Τότε συνειδητοποίησα ότι το χρήμα μπορεί να επηρεάσει τρομακτικά τις σχέσεις των ανθρώπων. Για την ακρίβεια, στην κοινωνία της Κορέας οικογενειακοί δεσμοί και σχέσεις φίλων διαμελίζονται και καταστρέφονται εξαιτίας του χρήματος, που προκαλεί τεράστιο πόνο. Με όλα αυτά στο μυαλό μου έφτιαξα την «Πιετά», που μιλά για τον ακραίο καπιταλισμό, ο οποίος φυσικά έχει τις ρίζες του στο χρήμα».
Με αυτή την ταινία προσπαθήσατε να ξορκίσετε τους προσωπικούς σας δαίμονες και τις φοβίες σας;
«Ενδεχομένως, τώρα που το λέτε… Γιατί νομίζω πραγματικά ότι το 80% των γεγονότων στον κόσμο είναι ατυχίες που όλες έχουν προκληθεί εξαιτίας των χρημάτων. Φοβόμουν επίσης το γεγονός ότι οι άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένου και εμού, αλλάζουν εξαιτίας των χρημάτων. Εχω δει ανθρώπους γύρω μου να χάνουν τα λογικά τους ή την ανθρωπιά τους εξαιτίας των χρημάτων. Το χρήμα είναι ένα τρομακτικό φάντασμα. Στοιχειώνει το μυαλό των ανθρώπων, τους προκαλεί απληστία, τους ωθεί να δείξουν πόσο υπερήφανοι είναι που το έχουν, αλλά και να εκφράσουν με αυτό την αξία τους. Οπότε, πολύ φυσικά, το χρήμα μπορεί να μετατρέψει μία ζεστή καρδιά σε πάγο».
«Πιετά» σημαίνει οίκτος. Ζούμε σε έναν κόσμο δίχως οίκτο;
«Αυτό ίσως να μην τους αφορά όλους, αλλά αν κοιτάξετε προσεκτικά θα δείτε ότι κάθε τι στη ζωή, σταδιακά, καταστρέφεται εξαιτίας του χρήματος. Εξαιτίας του χρήματος ολόκληρη η υφήλιος αυτή την εποχή βρίσκεται σε κατάσταση χάους. Τόσο οι χώρες όσο και ο κάθε άνθρωπος ατομικά».
Ωστόσο, για πολλούς ανθρώπους, αληθινός θεός δεν παύει να είναι το χρήμα. Πώς το εξηγείτε;
«Ναι, δυστυχώς έτσι είναι. Πολύς κόσμος προσπαθεί να θεραπευτεί από την κατωτερότητά του καταφεύγοντας στην επίδειξη πλούτου. Πιστεύω ωστόσο ότι αν δεν μπορούμε να ελέγξουμε το χρήμα, η ζωή είναι μία αποτυχία. Επομένως, είναι πολύ σημαντικό να καταλάβεις σωστά το χρήμα. Είναι σημαντικό να κάνεις χρήματα, αλλά σημαντικότερο είναι να τα χρησιμοποιείς με σωστό τρόπο. Ακόμη κι αν το ποσό είναι μικρό, από τη στιγμή που θα χρησιμοποιηθεί ποιοτικά, μπορεί να φέρει ευτυχία».
Ποιος είναι ο δικός σας θεός;
«Δεν πιστεύω στην ύπαρξη του θεού. Θεός είναι μια φύση στην καρδιά του καθενός. Υπάρχει τόσος πόνος από τις ακατανόητες αντιξοότητες στην ανθρώπινη ζωή. Εξαιτίας αυτών των αναπόφευκτων ατυχιών οι άνθρωποι προσπαθούν να κατασκευάσουν θεούς και προσεύχονται. Εγώ πιστεύω ότι ο καθένας είναι θεός του εαυτού του. Ή θεός είναι η φύση. Και η προσευχή είναι μια διαδικασία ώστε να επιβληθείς στο μυαλό σου για να μπορέσεις να αντιληφθείς την ατυχία σου. Κανένας θεός δεν μπορεί ως διά μαγείας να λύσει την ατυχία που αντιμετωπίζεις, αλλά είναι το κλειδί για να καταλάβεις σιγά-σιγά τη ζωή. Η ζωή είναι το πέρασμα δύο θυρών. Η μία λέγεται ευτυχία και η άλλη ατυχία. Πιστεύω ότι κάθε τι στη ζωή είναι ένας καθρέφτης. Συνεπώς, με το να κάνω την «Πιετά» ελπίζω σε κάποια αλλαγή του κόσμου, αλλά συγχρόνως ξέρω ότι αν δεν αλλάξει δεν θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικά. Η «Πιετά» είναι μια μικρή προσωπική μου μάχη για να καταλάβω τη ζωή».
Κάνουμε μια δουλειά συμπόνιας
Θεωρείτε ότι η «Πιετά» είναι μια αισιόδοξη ή μια απαισιόδοξη ταινία;
Θεωρείτε ότι η «Πιετά» είναι μια αισιόδοξη ή μια απαισιόδοξη ταινία;
«Η «Πιετά» φτιάχτηκε με την ελπίδα της θεραπείας του καπιταλισμού. Οι σκηνές της ταινίας είναι απαισιόδοξες, ελπίζω όμως πραγματικά ότι το κοινό θα κοιτάξει πίσω του και μέσω της ταινίας θα προσπαθήσει να δει τι έχουμε χάσει. Αν και το φινάλε της ταινίας είναι βάρβαρο και στενάχωρο, ήταν επίσης ο τρόπος για να εκφράσω την ελπίδα μου ο κόσμος να μη γίνει το ίδιο βάρβαρος και στενάχωρος όσο η ταινία μου».
Εχετε υπάρξει ποτέ μάρτυρας κατάστασης στην οποία κάποιος χρειαζόταν τον οίκτο αλλά δεν τον βρήκε από κανέναν;
«Συνέβη με εμένα τον ίδιο όταν ήμουν μικρό παιδί. Στην εφηβεία μου καταπιεζόμουν από τον πατέρα μου αλλά δεν μπορούσα να ζητήσω βοήθεια από πουθενά. Ο πατέρας μου υπέφερε σωματικά και ψυχικά από τον πόλεμο της Κορέας. Η βία προς τους άλλους ανακούφιζε τον πόνο του. Με έκανε να υποφέρω όπως υπέφερε εκείνος, σωματικά και ψυχικά. Η μητέρα μου ήταν παρούσα αλλά ανίκανη να τον ελέγξει. Συνεπώς ήμουν πάντοτε τρομοκρατημένος από τον πατέρα μου και το γεγονός ότι δεν είχα πού να απευθυνθώ άφησε βαθιές ουλές στην καρδιά μου. Εξέφρασα αυτή την κατάστασή μου μέσω του κινηματογράφου και μέχρις ενός σημείου θεραπεύθηκα».
Βρεθήκατε ποτέ στο σημείο να αρνηθείτε τον οίκτο που σας ζητούσαν;
«Ναι, και έχω επίσης προκαλέσει πόνο σε άλλους. Πολύ αργά ακόμη και για να μετανιώσω. Συχνά ανακαλύπτω τα λάθη μου στα όνειρά μου. Εδώ και πολύ καιρό προσπαθώ να μην προκαλώ πόνο σε κανέναν, αλλά ούτε και να επιτρέπω να μου προκαλούν πόνο οι άλλοι. Αυτό νομίζω ότι είναι πραγματικά πολύ δύσκολο. Θεωρώ τον εαυτό μου άνθρωπο με πολλή συμπόνια. Πάντοτε προσπαθώ να μπω στη θέση του άλλου, να τον κατανοήσω και να τον βοηθήσω. Πολλές φορές όμως απεχθάνομαι τον εαυτό μου γι’ αυτό ακριβώς το πράγμα. Υπάρχουν στιγμές που θα προτιμούσα να ζω χωρίς πάθος, όμως πιάνω τον εαυτό μου να αντιμετωπίζει τους άλλους με συμπάθεια. Πολύ συχνά σκέφτομαι ότι ο κινηματογράφος δεν είναι μια δουλειά εγωκεντρισμού αλλά συμπόνιας».
Αυτή την εποχή ποια είναι η προτεραιότητά σας στη ζωή;
«Το σήμερα είναι το σημαντικότερο πράγμα. Θέλω να αξιοποιώ σωστά την κάθε ημέρα. Δεν θέλω να χάσω το παρόν εξαιτίας του παρελθόντος ή του μέλλοντος».
πότε & πού:
Η ταινία «Πιετά» προβάλλεται αποκλειστικά στην αίθουσα «Αστυ» της πλατείας Κοραή.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
