Τσαρλς Βέμπερ: Ο Κρητικός από την Ελβετία

Κάπου στη δεκαετία του ’80, ένας έλληνας φίλος από τη Γενεύη τον ενθάρρυνε να κάνει ένα ταξίδι στην Ελλάδα. Ο γεννημένος το 1947 Ελβετός, που είχε σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης στο πανεπιστήμιο της ίδιας πόλης και είχε ξεκινήσει την καριέρα του ασχολούμενος με τη φωτοδημοσιογραφία, διέθετε το «φωτογραφικό» μάτι που θα του επέτρεπε να συλλάβει τις εικόνες ενός τόπου ο οποίος έκτοτε θα τον αιχμαλώτιζε.

Από εκείνο το πρώτο ταξίδι του στη χώρα μας έχουν περάσει τρεις δεκαετίες. Τρεις δεκαετίες γεμάτες Ελλάδα. Ο Τσαρλς Βέμπερ αποδείχθηκε, αν μη τι άλλο, πιστός εραστής αυτής της χώρας. Η Ελλάδα δεν έγινε μόνον ο τόπος που απαθανάτισε εκτεταμένα, αλλά και ο τόπος στον οποίο επέλεξε να μείνει: σήμερα ζει και εργάζεται μαζί με τη γυναίκα του, Κίρα, στο χωριό Αγιος Σύλλας, έξω από το Ηράκλειο Κρήτης.

Τη φωτογραφική διαδρομή του τριών δεκαετιών στη δεύτερη πατρίδα του αποτυπώνουν οι 150 έγχρωμες και ασπρόμαυρες εικόνες που παρουσιάζονται στο Μουσείο Μπενάκη με τίτλο «Τα Ελληνικά. The Greek series». Ανθρωποι, τοπία, αντικείμενα και συνθέσεις από την ελληνική καθημερινότητα πλέκουν έναν ιστό αφήγησης που αναπτύσσεται ανά ενότητες στους τοίχους της μεγάλης αίθουσας του πρώτου ορόφου του κτιρίου της οδού Πειραιώς. Επτά τοίχοι – επτά ενότητες: Εικονοστάσια, Ναυάγια, Ανθρωποι και μηχανές, Αγιος Σύλλας, Ηράκλειο, Ομπρέλες και Νυχτερινά τοπία.

«Η σχέση μου με την Ελλάδα είναι πρώτα απ’ όλα μια σχέση με τους ανθρώπους. Από τον πρώτο έλληνα φίλο που συναντήσαμε στη Γενεύη, ο οποίος μας προσκάλεσε στην Κρήτη, και τους φίλους του που γνωρίσαμε εκεί, ως και την οικογένεια που μας «υιοθέτησε» στο χωριό Αγιος Σύλλας, όλα σχετίζονται με τους ανθρώπους. Χωρίς σύνδεσμο με τους ανθρώπους ποτέ δεν μένεις για πολύ σε έναν τόπο» μας λέει ο φωτογράφος.

Την επιθυμία να φωτογραφίσει τον ελλαδικό χώρο την είχε από τη στιγμή που πάτησε για πρώτη φορά το πόδι του εδώ και αντίκρισε «άσπρα και γαλάζια χωριά και ερείπια μνημείων»: καμία εικόνα της σύγχρονης Ελλάδας. Κάπως έτσι ξεκίνησε να ψάχνει να βρει τρόπους να αναδείξει την «κανονική» Ελλάδα. Και κάπως έτσι γεννήθηκε η ενότητα «Εικονοστάσια». Ο λόγος για μικρά αρχιτεκτονήματα σπαρμένα στις άκρες της ασφάλτου και το τοπίο που τα περιέβαλλε: οι δρόμοι, τα αυτοκίνητα και τα κτίρια. Η δουλειά αυτή απετέλεσε την πρώτη του έκθεση το 1984 στο Φωτογραφικό Κέντρο Αθηνών.

Είχε πια εγκατασταθεί στην Κρήτη όταν ζήτησε τη γνώμη ενός συγχωριανού του για το πώς θα συνέχιζε τις φωτογραφικές αναζητήσεις του. Εκείνος του έδειξε τον δρόμο για τα «Ναυάγια». Ο λόγος για τη νέα ενότητα με κουφάρια πλοίων, τα οποία ο Βέμπερ αντιμετώπισε ως αντικείμενα που είχε κλείσει ο κύκλος της ζωής τους. Η σειρά «Ανθρωποι και μηχανές» είναι αφιερωμένη στον πατέρα του, ερασιτέχνη αεροπλοηγό Γουίλιαμ Βέμπερ, ο οποίος –όπως οι άνθρωποι που εικονίζονται σε αυτές –πάσχιζε με αυτοσχέδιες κατασκευές.

Η καθημερινότητα των κατοίκων του χωριού Αγιος Σύλλας αποτυπώνεται στην ομώνυμη ενότητα, καθώς και η νυχτερινή, ήσυχη όψη του Ηρακλείου, ενώ το τεχνητό φως έγινε στα χέρια του μέσο για να μετατραπούν οι τουριστικές «Ομπρέλες», που προσβάλλουν την αγνότητα κάθε παραλίας, σε πολύχρωμα εικαστικά αντικείμενα. Κατά τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζει και τα «Νυχτερινά τοπία», τα οποία μεταμορφώνει με τον ανάλογο φωτισμό σε ενδιαφέρουσες συνθέσεις όπου κυριαρχούν τα κορεσμένα χρώματα.

«Το ενδιαφέρον στη δουλειά του Βέμπερ είναι ότι διαφορετικές τεχνοτροπίες συνυπάρχουν τόσο αρμονικά» σημειώνει η Γεωργία Ιμσιρίδου, υπεύθυνη για τον συντονισμό της έκθεσης. «Από το κλασικό ασπρόμαυρο στο κορεσμένο έγχρωμο… Πολλές φωτογραφικές «ματιές» θα συναντήσει κανείς στο έργο του Βέμπερ, το οποίο ωστόσο έχει ως κοινό στοιχείο την Ελλάδα. Στο σύνολό τους οι εικόνες του φωτογράφου αποπνέουν τρυφερότητα, αυθορμητισμό, τάξη, πολύ περισσότερο όμως αίσθημα αγάπης για τον ελλαδικό χώρο και τους ανθρώπους του».

πότε & πόυ:
Τσαρλς Βέμπερ «Τα Ελληνικά. The Greek series». Μουσείο Μπενάκη, Κτίριο της οδού Πειραιώς. Από 31/1 ως 29/3 www.benaki.gr