Η γιαγιά του Ρίτσαρντ Μπλάνκο ήταν μια αυστηρή γυναίκα. «Για όνομα του Θεού» φώναζε εκνευρισμένη στο εγγόνι της, «σταμάτα να κατουράς καθιστός στην τουαλέτα, σε έχω δει που το κάνεις» και επιπλέον «ποτέ μη χορεύεις μόνος στο δωμάτιό σου». Πράγματι η «abuela» ήταν παρατηρητική και ώρες ώρες τρομακτική. Τον επέπληττε μάλιστα τον μικρό επειδή θεωρούσε ότι ήταν αρκετά θηλυπρεπής.
Εκείνος, που επεδίωκε εναγωνίως την αποδοχή της και ήταν επιπλέον μαθηματικό μυαλό, αποφάσισε να γίνει πολιτικός μηχανικός, να ακολουθήσει δηλαδή ένα ανδροπρεπές επάγγελμα που επικάλυπτε κάπως άλλες δημιουργικές ανησυχίες του και επιπλέον ενέκρινε σίγουρα η συντηρητική οικογένεια των κουβανών εξόριστων γονιών του.
Ο 44χρονος σήμερα Ρίτσαρντ Μπλάνκο γεννήθηκε στη Μαδρίτη αλλά μεγάλωσε στο Μαϊάμι, σε ένα σπίτι όπου έπαιζε πάντα η νοσταλγική μουσική της πατρογονικής γης και τα ζουμερά μάνγκο τα έτρωγαν πάνω στις απλωμένες σελίδες ισπανικών εφημερίδων. Κάποια στιγμή, εκεί κοντά στα 25 του χρόνια, άρχισαν να τον τριβελίζουν ζητήματα ταυτότητας που είχαν να κάνουν με την καταγωγή και τη σεξουαλικότητά του. Οι ρίζες είχαν σκάψει ως την επιφάνεια και αποζητούσαν τον προσδιορισμό τους.
Συνειδητοποίησε ότι ο εαυτός του έμοιαζε με ένα σταυροδρόμι όπου συναντώνταν πολλοί διαφορετικοί κόσμοι που όφειλαν να συνυπάρξουν. Ενιωσε τότε τη «βαθιά ανάγκη» να γράψει και εν συνεχεία αποφάσισε να παρακολουθήσει μαθήματα δημιουργικής γραφής. Η συγκροτημένη, αρχιτεκτονική ματιά του επαγγελματία της δομής συνδιαμόρφωσε προοδευτικά την ποιητική του, αυτοβιογραφική σε μεγάλο βαθμό μα «γεμάτη ενέργεια» και «επινοητικότητα», σφύζουσα από εικόνες και μυρωδιές της πρώτης πατρίδας, την ερωτική λαχτάρα για το ίδιο φύλο σε συνθήκες καταπίεσης αλλά και την αμφιθυμία της μεταναστευτικής εμπειρίας.
Στο πρώτο ποίημα που δημοσίευσε με τον σημαδιακό τίτλο «Αμερική» περιγράφει πώς ο ίδιος, επτά ετών τότε, επέμεινε την Ημέρα των Ευχαριστιών να φάνε γαλοπούλα στο σπίτι κατά το έθος της νέας πατρίδας –και όχι χοιρινό. Η γιαγιά του συμφώνησε τελικά αλλά το έκανε «σαν να διέπραττε κάποια προδοσία».
Η μητέρα του Μπλάνκο δούλευε ως ταμίας σε τράπεζα. Ο πατέρας του, λογιστής το επάγγελμα, ήταν μεγάλος θαυμαστής του Ρεπουμπλικανού προέδρου των ΗΠΑ Ρίτσαρντ Νίξον εξαιτίας της σκληρής στάσης που τήρησε ο τελευταίος απέναντι στο καθεστώς του Φιντέλ Κάστρο κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Ετσι προέκυψε και το μικρό όνομα του εφετινού, πέμπτου στην ιστορία αλλά και νεότερου «inaugural poet», όπως είναι ο τίτλος του λογοτέχνη που γράφει το ποίημα για την ορκωμοσία του προέδρου στις ΗΠΑ.
Ο μαύρος, ο Λατίνος και ο πάστορας
Οι συμβολισμοί έχουν ακόμη τη σημασία τους στην πολιτική. Ο ίδιος ο Μπαράκ Ομπάμα επέλεξε τον Μπλάνκο για να διαβάσει ένα ποίημα που θα εκφράζει ολόκληρη την Αμερική στα σκαλιά του Καπιτωλίου στις 21 Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον. Εκεί όπου βρίσκεται ο Λευκός Οίκος ορκίζονται όλοι οι πρόεδροι από το 1801, όταν η πόλη έγινε πρωτεύουσα των ΗΠΑ.
«Η ποίηση του Ρίτσαρντ θα είναι ιδανική για αυτή την τελετή στην οποία τιμούμε τη δύναμη του αμερικανικού λαού και τη θαυμαστή ποικιλομορφία του έθνους μας» δήλωσε ο επανεκλεγείς πρόεδρος, με τους διοργανωτές να επισημαίνουν ότι τα ποιήματα του Μπλάνκο «είναι βαθιά ριζωμένα στην ιδέα του τι σημαίνει να είσαι Αμερικανός». Ο ποιητής δήλωσε, από μια μικρή πόλη στο Μέιν όπου κατοικεί με τον σύντροφό του, στους «Times» της Νέας Υόρκης ότι «από την αρχή της εκλογικής του εκστρατείας ταυτίστηκα πολύ με την ιστορία της ζωής του και με τον τρόπο που μιλάει για την οικογένειά του και βεβαίως με το πολυπολιτισμικό του υπόβαθρο». Τόνισε επίσης ότι αισθάνθηκε μια πνευματική συγγένεια, ένα δέσιμο με τον 44ο πρόεδρο των ΗΠΑ από τη στιγμή που αναδύθηκε στην πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.
Σύσσωμος ο Τύπος στην άλλη όχθη του Ατλαντικού υπογραμμίζει τη σημασία αυτής της επιλογής καθώς αφενός σηματοδοτεί την εξέλιξη της αμερικανικής κοινωνίας, αφετέρου αναδεικνύει τη σημασία της διαφορετικότητας ως ιδρυτικό στοιχείο της. Για πρώτη φορά λοιπόν ένας αμερικανός πολίτης κουβανικής καταγωγής, ένας λατίνος ποιητής και δηλωμένος ομοφυλόφιλος άνδρας δέχεται μια τέτοια μεγάλη τιμή.
Με αυτόν τον τρόπο ο Ομπάμα, ο οποίος την πρώτη φορά ορκίστηκε με το χέρι πάνω στην ίδια Βίβλο που είχε χρησιμοποιήσει ο Αβραάμ Λίνκολν το 1861, πρόλαβε και τις αντιδράσεις για την επιλογή του πάστορα που θα ευλογήσει την τελετή, ο οποίος στη δεκαετία του 1990 είχε υιοθετήσει σκληρή γραμμή κατά των ομοφυλοφίλων και κήρυττε διάφορα στο ευσεβές ποίμνιο επικαλούμενος τη «θεραπευτική δύναμη του Χριστού» ως αντίδοτο σε αυτόν τον τρόπο ζωής.
Θα φάνε και γιαούρτι ΦΑΓΕ
Το εφετινό θέμα της ομιλίας του Δημοκρατικού προέδρου «Οι άνθρωποί μας, το μέλλον μας» συγκίνησε πολύ τον Μπλάνκο. «Η πρόκληση είναι πώς να καταφέρω να είμαι ο εαυτός μου στο ποίημα, πώς να έχω μια φωνή προσωπική και οικεία αγκαλιάζοντας συνάμα όλο το αμερικανικό πλήθος». Πάντως αυτό το έθιμο που έστω και για μερικά λεπτά της ώρας μετατρέπει την ποίηση σε ενωτικό στοιχείο μιας κουλτούρας και εξυψώνει τη διαχρονική αξία της για μια κοινότητα έχει τη σφραγίδα των Δημοκρατικών.
Το εφετινό θέμα της ομιλίας του Δημοκρατικού προέδρου «Οι άνθρωποί μας, το μέλλον μας» συγκίνησε πολύ τον Μπλάνκο. «Η πρόκληση είναι πώς να καταφέρω να είμαι ο εαυτός μου στο ποίημα, πώς να έχω μια φωνή προσωπική και οικεία αγκαλιάζοντας συνάμα όλο το αμερικανικό πλήθος». Πάντως αυτό το έθιμο που έστω και για μερικά λεπτά της ώρας μετατρέπει την ποίηση σε ενωτικό στοιχείο μιας κουλτούρας και εξυψώνει τη διαχρονική αξία της για μια κοινότητα έχει τη σφραγίδα των Δημοκρατικών.
Το 1961 ο 35ος πρόεδρος Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι εγκαινίασε αυτό που έμελλε να γίνει μια ξεχωριστή παράδοση όταν κάλεσε τον «μεγάλο ποιητή-φιλόσοφο της Αμερικής» Ρόμπερτ Φροστ να γίνει ο πρώτος «inaugural poet» και να διαβάσει ένα ποίημα στην τελετή της δικής του ορκωμοσίας. Αυτό δεν ήταν καθόλου τυχαίο. Ο Φροστ από το 1959, πολύ προτού ο νεαρός καθολικός γερουσιαστής της Μασαχουσέτης πάρει το χρίσμα και προτού ακόμα αναδειχθεί νικητής των εκλογών, το «προέβλεψε» αυτό την ημέρα των ογδοηκοστών πέμπτων γενεθλίων του.
Η συμπάθεια δεν κρύβεται. Το 1993 ο Μπιλ Κλίντον επέλεξε την αφροαμερικανίδα συγγραφέα Μάγια Αγγέλου (το επίθετο από τον έλληνα ναυτικό που παντρεύτηκε το 1952) και το 1997 τον Μίλερ Γουίλιαμς. Η μιγάδα ποιήτρια Ελίζαμπεθ Αλεξάντερ έγινε η δεύτερη γυναίκα που τιμήθηκε από τον πρόεδρο Ομπάμα στην πρώτη ορκωμοσία του το 2009. Στο πλαίσιο μάλιστα του επίσημου γεύματος της δεύτερης, οι καλεσμένοι θα γευθούν ελληνικό γιαούρτι της γαλακτοβιομηχανίας ΦΑΓΕ, το οποίο επελέγη ανάμεσα σε άλλα προϊόντα για να σερβιριστεί σε μερικούς από τους πιο ισχυρούς ανθρώπους των ΗΠΑ.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
