Την αντιστροφή του κλίματος και τη διάψευση όσων μιλούσαν για διάσπαση της ευρωζώνης, προβλέψεις που το Μάιο έφτασαν στο αποκορύφωμά τους, περιγράφει σε ανάλυσή του το Reuters.
Θυμίζοντας τις προβλέψεις και την επιχειρηματολογία επιφανών οικονομολόγων και επιχειρηματιών όπως Π.Κρούγκμαν, Ν.Ρουμπινί, Τζ.Σόρος εξηγεί γιατί έπεσαν έξω. Τον Ιούλιο, αναφέρει χαρακτηριστικά, επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup αύξησε τις πιθανότητες να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ στο 90%, ορίζοντας μάλιστα ως πιθανή ημερομηνία, την 1η/1/2013.
«Ωστόσο, κανείς δεν πιστεύει σήμερα ότι επίκειται μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, ή κατάρρευση της ευρωζώνης […] οι προφητείες τους δείχνουν επιπόλαιες, ή στην καλύτερη περίπτωση πρόωρες. Το ευρώ έχει ανακάμψει έναντι του δολαρίου. Οι αποδόσεις των ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών όπως της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, έχουν υποχωρήσει» τονίζει ο αρθρογράφος του Reuters.
Όπως υποστηρίζει οι προβλέψεις αυτές είχαν υποτιμήσει την πολιτική θέληση στην Ευρώπη να μην διαταραχθεί η συνοχή της.
«Εκ των υστέρων, είναι ξεκάθαρο ότι ορισμένοι απλώς υποτίμησαν την πολιτική θέληση στην Ευρώπη να διατηρηθεί η ακεραιότητα της ευρωζώνης, καθώς και τον αντίκτυπο που είχαν στο κλίμα οι αλλαγές πολιτικής στην Ευρώπη το δεύτερο μισό του 2012» τονίζει το Reuters κάνοντας αναφορά στις κινήσεις της ΕΚΤ, στην αλλαγή στάσης της Μέρκελ προς την Ελλάδα, στις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας.
Βεβαίως, οι καταστροφολογικές προβλέψεις μονό για λίγο ξαποσταίνουν… μεταθέτοντας την καταστροφή για το 2014.
Ειδικά για την Ελλάδα ο Ν.Ρουμπινί, γνωστός και ως «Δρ. Καταστροφή» προβλέπει τώρα ότι έως τα τέλη του φθινοπώρου του επόμενου έτους, ο ελληνικός συνασπισμός θα καταρρεύσει και η πιθανότητα εξόδου ίσως επιστρέψει στο τραπέζι.
Την 1/1/2013 η Ελλάδα θα έβγαινε από το ευρώ…
Τον Μάιο, και ενώ η ευρωζώνη βυθιζόταν βαθύτερα στην ύφεση, ο βραβευμένος με Νόμπελ οικονομολόγος Paul Krugman δημοσίευσε στους New York Τimes ένα από τα πιο απαισιόδοξα άρθρα για το ενιαίο νόμισμα με τίτλο «Αποκάλυψη Αρκετά Σύντομα», θυμίζει το Reuters.
«Ξαφνικά έχει γίνει εύκολο να δει κανείς πως το ευρώ – αυτό το μεγάλο, ελαττωματικό πείραμα της νομισματικής ένωσης χωρίς πολιτική ένωση- μπορεί να αρχίσει να διαλύεται», έγραψε ο Krugman.
«Δεν μιλάμε για μια μακρινή προοπτική. Τα πράγματα θα μπορούσαν να καταρρεύσουν με απίστευτη ταχύτητα μέσα σε λίγους μήνες, όχι χρόνια» έλεγε ακόμη.
Ο Κrugman δεν ήταν ο μόνος που προέβλεψε την επικείμενη καταστροφή του ευρώ το 2012. Ο δισεκατομμυριούχος επενδυτής George Soros δήλωσε σε συνέντευξη σε συνέδριο στην Ιταλία στις αρχές Ιουνίου ότι η Γερμανία έχει περιθώριο τριών μηνών για να αποτρέψει την καταστροφή της Ευρώπης.
Στη συνέχεια, τον Ιούλιο, ο Willem Buiter, επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup και πρώην στέλεχος της Τράπεζας της Αγγλίας, αύξησε τις πιθανότητες να εγκαταλείψει η Ελλάδα το ευρώ στο 90%, φθάνοντας μάλιστα στο σημείο να αναφέρει και πιθανή ημερομηνία.
Η ημερομηνία αυτή – η 1η Ιανουαρίου 2013 – είναι την επόμενη εβδομάδα, τονίζει το Reuters.
Ωστόσο, προσθέτει, κανείς δεν πιστεύει σήμερα ότι επίκειται μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ, ή κατάρρευση της ευρωζώνης.
Πριν από έξι μήνες, οι φωνές που προέβλεπαν το τέλος του ευρώ έφθασαν στο κρεσέντο τους. Μεταξύ των βασικότερων καταστροφολόγων ήταν μερικοί από τους μεγαλύτερους οικονομολόγους του κόσμου, πολλοί εκ των οποίων έχουν ως έδρα τις ΗΠΑ.
Έξι μήνες αργότερα, οι προφητείες τους δείχνουν επιπόλαιες, ή στην καλύτερη περίπτωση πρόωρες, επισημαίνει ο αρθρογράφος. Το ευρώ έχει ανακάμψει έναντι του δολαρίου. Οι αποδόσεις των ομολόγων των υπερχρεωμένων χωρών όπως της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, έχουν υποχωρήσει.
Ακόμα και οι πιο απαισιόδοξοι αναθεωρούν τις προβλέψεις τους, αν και προειδοποιούν για περισσότερα προβλήματα στο μέλλον.
«Η Ευρώπη με εξέπληξε με την πολιτική της αντοχή», παραδέχθηκε ο Krugman σε ανάρτησή του σε blog τον προηγούμενο μήνα.
Τον Οκτώβριο, η Citi μείωσε την πιθανότητα να βγει η Ελλάδα από την ευρωζώνη στους επόμενους 18 μήνες στο 60% – που συνεχίζει να είναι υψηλό ποσοστό.
Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετοί οικονομολόγοι που πιστεύουν ότι ενώ το συνονθύλευμα μέτρων που έλαβε η Ευρώπη έχει περιορίσει την ένταση της κρίσης, δεν έχουν αντιμετωπιστεί τα βαθύτερα αίτιά της.
Ο Krugman και ο Buiter δεν απάντησαν στα e-mail στα οποία τους ζητείτο να σχολιάσουν και ο Soros αρνήθηκε να παραχωρήσει συνέντευξη, σημειώνει το Reuters.
Υποτίμησαν την πολιτική θέληση
Εκ των υστέρων, είναι ξεκάθαρο ότι ορισμένοι απλώς υποτίμησαν την πολιτική θέληση στην Ευρώπη να διατηρηθεί η ακεραιότητα της ευρωζώνης, καθώς και τον αντίκτυπο που είχαν στο κλίμα οι αλλαγές πολιτικής στην Ευρώπη το δεύτερο μισό του 2012, συμπεραίνει το διεθνές πρακτορείο.
Οι σημαντικότερες εξ αυτών των αλλαγών ήταν η δέσμευση του προέδρου της ΕΚΤ Μario Draghi τον Ιούλιο να κάνει «ό,τι χρειαστεί» για να υπερασπιστεί το ευρώ – που μεταφράστηκε σε δέσμευση της κεντρικής τράπεζας να αγοράσει μεγάλο αριθμό κρατικών ομολόγων για την στήριξη της ευρωζώνης – και η αλλαγή στάσης της Γερμανίδας Καγκελαρίου Angela Merkel προς την Ελλάδα.
Αφού στάθμισε για μήνες τα υπέρ και τα κατά μιας εξόδου της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα, εντέλει αποφάσισε ότι οι κίνδυνοι από μια ενδεχόμενη αποχώρηση ήταν πολύ μεγαλύτεροι για την Ευρώπη, αλλά και για τις δικές της πολιτικές φιλοδοξίες, σχολιάζει ο αρθρογράφος.
«Ίσως υπάρχει μια λογική στο να φύγει η Ελλάδα (από το ευρώ), αλλά οι διαδικασίες είναι πολύ διασπαστικές τόσο για την Ελλάδα, όσο και για τους γείτονές της», είπε ο Barry Eichengreen, οικονομολόγος στο Πανεπιστήμιο του Berkeley, ο οποίος ανέκαθεν υποστήριζε ότι το ευρώ δεν έχει επιστροφή.
«Μια εξέταση της πολιτικής της Ευρώπης σε κάνει να συνειδητοποιήσεις ότι θα γίνουν τα πάντα προκειμένου να αποτραπεί μια διάλυση της ευρωζώνης. Θα ήταν εξαιρετικά καταστροφικό, τόσο οικονομικά, όσο και πολιτικά (να διαλυθεί η ευρωζώνη)», πρόσθεσε.
Η Capital Economics, μια εταιρία συμβούλων με έδρα τη Βρετανία, η οποία είχε προβλέψει ότι μια ή περισσότερες χώρες θα βγουν από την ευρωζώνη έως τα τέλη του 2012, τώρα παραδέχεται ότι υποτίμησε την αποφασιστικότητα της ΕΚΤ να σώσει το ευρώ και την εμπιστοσύνη της αγοράς στις υποσχέσεις της τράπεζας.
«Μπορεί απλώς να πάρει περισσότερο καιρό», είπε η Jennifer McKeown, επικεφαλής οικονομολόγος στην Capital Economics, αναφερόμενη στην διάλυση του ευρώ. «Προφανώς δεν θα συμβεί φέτος».
Σημαντικό τίμημα όμως πληρώσανε και επιφανείς επενδυτές οι οποίοι στοιχημάτισαν φέτος κατά της ευρωζώνης.
Νωρίτερα τον Δεκέμβριο ο John Paulson, γνωστός διευθυντής αμερικανικού hedge fund, είπε ότι οι ζημίες που υπέστη το 2012 οφείλονται σε στοιχήματα ότι η κρίση χρέους θα χειροτερέψει.
Για όσους πόνταραν στην αντίθετη πρόβλεψη, τα κέρδη τους φέτος ήταν κολοσσιαία, ανερχόμενα στο 80% περίπου για τα δεκαετή κρατικά ομόλογα της Ελλάδας και της Πορτογαλίας.
Αποφεύχθηκε η κρίσηαλλά ….
Ο Nouriel Roubini, ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, γνωστός ως «Δρ. Καταστροφή» (Dr. Doom) λόγω των ζοφερών προβλέψεών του, βρισκόταν από την αρχή στο στρατόπεδο των απαισιόδοξων, προβλέποντας ήδη από το 2010 ότι κάποιες χώρες θα αναγκάζονταν να εγκαταλείψουν το ενιαίο νόμισμα.
Τώρα υποστηρίζει ότι ο κίνδυνος μας καταστροφής στο άμεσο μέλλον έχει περιοριστεί. Απηχώντας τις πιο επιφυλακτικές προβλέψεις αρκετών συναδέλφων του, ο Roubini πιστεύει ότι το 2013 θα είναι άλλη μια χρονιά κατά την οποία οι Ευρωπαίοι πολιτικοί θα τα βγάλουν πέρα, αποφεύγοντας την καταστροφή.
Πιστεύει, ωστόσο, ότι η ημέρα της κρίσης θα έρθει για το ευρώ, με τους κινδύνους να αναπαράγονται κατά τη διάρκεια του 2013 και την Ελλάδα, για άλλη μια φορά, να αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή.
Στο απόγειο της κρίσης τον Ιούνιο, η ευρωζώνη γλίτωσε τη διάλυση στο παρά πέντε, όταν η συντηρητική παράταξη της Νέας Δημοκρατίας κέρδισε οριακά το ΣΥΡΙΖΑ, αναφέρει το Reuters.
Έκτοτε, προσθέτει, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς έχει καταφέρει να διατηρήσει τη συνοχή της τρικομματικής κυβέρνησης και να καθυστερήσει τα μέτρα λιτότητας που χρειάζονταν για να συνεχίσει η χώρα να λαμβάνει βοήθεια από τους δανειστές της.
Με τη χώρα να εισέρχεται στον έκτο χρόνο ύφεσης και τη στήριξη για την κυβέρνηση να φθίνει, το έργο του γίνεται δυσκολότερο.
Σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προβάδισμα πέντε μονάδων, καταδεικνύοντας τον κίνδυνο πολιτικής αναταραχής στην Αθήνα κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του 2013.
«Έως τα τέλη του φθινοπώρου του επόμενου έτους, ο ελληνικός συνασπισμός θα καταρρεύσει και η πιθανότητα εξόδου ίσως επιστρέψει στο τραπέζι», είπε ο Roubini στο Reuters.
Ακόμα και οικονομολόγοι όπως ο Eichengreen εμφανίζονται απρόθυμοι να δηλώσουν ότι τα χειρότερα πέρασαν, υποδεικνύοντας βαθιά ύφεση στην ευρωπεριφέρεια και τον κίνδυνο πολιτικού εφησυχασμού.
Στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου στις Βρυξέλλες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις καθυστέρησαν την εις βάθος συζήτηση για τη στενότερη δημοσιονομική ενοποίηση έως τα μέσα του 2013 και ξεκαθάρισαν ότι η σύσταση μιας τραπεζικής ένωσης θα παραταθεί και πέρα από το 2014.
«Αυτό που έχουμε δει κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης είναι ένας κύκλος όπου λαμβάνονται μέτρα, οι πολιτικοί θεωρούν ότι λύνονται τα προβλήματα, κάθονται με σταυρωμένα χέρια και η κατάσταση επιδεινώνεται και πάλι με τα spreads να αυξάνονται. Είμαι σίγουρος ότι στο μέλλον θα βλέπουμε περισσότερο αυτή την κατάσταση», είπε ο Eichengreen.
Ο Krugman, ενώ εκφράζει την έκπληξή του που η Ευρώπη κατάφερε να αποτρέψει την καταστροφή το 2012, δεν υπαναχωρεί από τις απαισιόδοξες προβλέψεις του.
Σε πρόσφατη ανάρτηση άρθρου του σε blog με τίτλο «Bleeding Europe», παρομοιάζει τα μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν σε χώρες όπως στην Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία με «θεραπείες του Μεσαίωνα», όπου οι ασθενείς υποβάλλονταν σε αφαίμαξη για να γιατρευτούν οι ασθένειές τους. Και όταν η διαδικασία αυτή επιδείνωνε την κατάστασή τους, τότε υποβάλλονταν σε νέα αφαίμαξη.
Ακόμα και αν το ευρώ έχει αψηφήσει τις προβλέψεις για το θάνατό του, τα οικονομικά της λιτότητας, λέει ο Krugman, παίζουν το ρόλο τους «ακριβώς σύμφωνα με το σενάριο».
