Η τελική αναμέτρηση για το Σύνταγμα της Αιγύπτου

Τη μεγαλύτερη μεταξύ τους μάχη δίνουν ισλαμιστές και φιλελεύθεροι στην Αίγυπτο γύρω από το νέο Σύνταγμα, το οποίο, υπό τη μόνιμη απειλή αιματηρών επεισοδίων, τίθεται σε δημοψήφισμα δύο γύρων που ξεκίνησε χθες και θα συνεχιστεί το ερχόμενο Σάββατο. Τα πνεύματα είναι τόσο οξυμένα που, στο χειρότερο σενάριο, δεν αποκλείεται ούτε ένας εμφύλιος. Από τη μία πλευρά μετριοπαθείς ισλαμιστές και φανατικοί σαλαφιστές και από την άλλη φιλελεύθεροι, κόπτες και κοσμικοί κάθε πολιτικής απόχρωσης. Οπως και οι υπόλοιπες χώρες της Αραβικής Ανοιξης, η Αίγυπτος, ηγέτις του αραβικού κόσμου, προσπαθεί να ενηλικιωθεί πολιτικά ύστερα από δεκαετίες δικτατορίας.

«Οι αλλαγές είναι τόσο καταιγιστικές, η πολιτική κατάσταση τόσο περίπλοκη και οι δυναμικές τόσο ποικίλες που θα ήταν απλοϊκό να πούμε ότι η Αίγυπτος είναι διχασμένη ανάμεσα σε εκείνους που επιθυμούν να παίζει ρόλο το Ισλάμ στην πολιτική και τους άλλους που είναι υπέρ του διαχωρισμού κράτους και Ισλάμ» λέει στο «Βήμα» ο Αντονι Ντουόρκιν, από το European Council on Foreign Relations στο Λονδίνο. Εξηγεί ότι σε πολιτικό επίπεδο υπάρχει μεγάλη πόλωση αλλά στην κοινωνία τα πράγματα είναι πιο ρευστά. Πρόκειται ίσως για τον πιο εύφλεκτο πολιτικό χάρτη του κόσμου αυτή την περίοδο.

Ο Ντουόρκιν θα έβαζε τον διχασμό της αιγυπτιακής κοινωνίας στο εξής πλαίσιο: «Η Μουσουλμανική Αδελφότητα αναζητεί υποστήριξη ανάμεσα σε εκείνους που επιθυμούν σταθερότητα και τάξη, ενώ η αντιπολίτευση, πιο πλουραλιστική και ανοιχτή, έχει απήχηση σε εκείνους που επιθυμούν μια πιο δυναμική κοινωνία που να τους περιλαμβάνει όλους. Η θρησκεία επικαλύπτει τις δύο αυτές κατηγορίες».

Η πόλωση ενισχύθηκε τους τελευταίους μήνες. Σήμερα το νέο Σύνταγμα υποστηρίζεται από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, το κόμμα του μετριοπαθούς ισλαμιστή προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι, και τους ακραίους σαλαφιστές. Η αντιπολίτευση, που μόλις πρόσφατα συσπειρώθηκε υπό τον συνασπισμό Εθνικό Μέτωπο Σωτηρίας, θεωρεί το Σύνταγμα υπερβολικά ισλαμιστικό. Σύστησε στους ψηφοφόρους της να πάνε στις κάλπες να ψηφίσουν «Οχι», αλλά, επειδή στους κόλπους της υπάρχει πολυγλωσσία, δεν αποκλείεται ορισμένοι να μποϊκοτάρουν το δημοψήφισμα.

«Υπήρξε δραματική κλιμάκωση, βία, συγκρούσεις, θύματα και η κάθε πλευρά προσπαθεί να απονομιμοποιήσει τις ενέργειες της άλλης, αλλά δεν πιστεύω ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα ενός εμφυλίου πολέμου» προσθέτει ο Ντουόρκιν.

Οι δικαστές φαίνεται ότι συντάσσονται με την αντιπολίτευση, αλλά όχι όλοι. Αν και ο σύλλογός τους τούς κάλεσε να μην παραστούν ως δικαστικοί αντιπρόσωποι στο δημοψήφισμα, πολλοί δήλωσαν συμμετοχή. Ο στρατός αποτελεί ερωτηματικό: το νέο Σύνταγμα τον ευνοεί, αλλά στις τάξεις του υπάρχουν όλες οι αποχρώσεις. Τέλος, μερικά από τα απομεινάρια του παλαιού καθεστώτος συνήψαν κάποιου είδους συμφωνία με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, αλλά οι περισσότεροι υποστηρίζουν την αντιπολίτευση.

Το τι θα συμβεί στην Αίγυπτο θα αποτελέσει οδηγό για τις υπόλοιπες χώρες της Αραβικής Ανοιξης. Η Δύση παρακολουθεί με αγωνία αν θα επικρατήσουν οι ισλαμιστές και πόσο μετριοπαθείς θα αποδειχθούν στην πράξη. Ενδεικτικό της μεγάλης ανησυχίας των Δυτικών είναι ότι οι ΗΠΑ και σύμμαχοί τους ετοιμάζονται να δανείσουν δισεκατομμύρια στο Κάιρο για να εξασφαλίσουν τη σταθερότητα σε μια εύφλεκτη περιοχή. Ο Ντουόρκιν πιστεύει ότι «το Σύνταγμα θα περάσει αλλά όσοι αντιτάχθηκαν σε αυτό θα θεωρήσουν ότι δεν έχει αρκετή νομιμοποίηση». Στις βουλευτικές εκλογές όμως που θα ακολουθήσουν «θα μετρήσει πραγματικά τις δυνάμεις της η αντιπολίτευση και θα φανεί προς τα πού πηγαίνει η Αίγυπτος».