Πώς περάσαμε από τον παγανιστικό κόσμο στον χριστιανικό; Και μέσα από ποιες διαδικασίες η παράδοση του αρχαίου κόσμου έδωσε τη θέση της στον χριστιανικό πολιτισμό; Το μείζον αυτό ερώτημα έχει απασχολήσει πλήθος ιστορικών που κατέθεσαν τις απόψεις τους στο πέρασμα των αιώνων.
Η ιστορική στιγμή του χριστιανισμού Η μετάβαση από την αρχαία στη χριστιανική εποχή και οι συνέπειές της σε ολόκληρο τον κόσμο, ως και σήμερα
ΠΩΛ ΒΕΝ Οταν ο κόσμος μας έγινε χριστιανικός (312-394 μ.Χ.) Μετάφραση Γιώργος Καράμπελας. Εκδόσεις Βιβλιοπωλείου της Εστίας, 2012, σελ. 201, τιμή 23 ευρώ
Πώς περάσαμε από τον παγανιστικό κόσμο στον χριστιανικό; Και μέσα από ποιες διαδικασίες η παράδοση του αρχαίου κόσμου έδωσε τη θέση της στον χριστιανικό πολιτισμό; Το μείζον αυτό ερώτημα έχει απασχολήσει πλήθος ιστορικών που κατέθεσαν τις απόψεις τους στο πέρασμα των αιώνων.
Ο αρχαιολόγος και ιστορικός Πωλ Βεν, εξέχον μέλος της γαλλικής επιστημονικής κοινότητας, δίνει τις δικές του απαντήσεις εστιάζοντας το ενδιαφέρον του σε μια εμβληματική ιστορική προσωπικότητα, αυτή του ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μεγάλου, ο οποίος μετέφερε την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας από τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη ενώνοντας δύο ηπείρους και ανανεώνοντας σε βάθος το θρησκευτικό συναίσθημα μαζί με ό,τι αυτό συνεπάγεται –όπως αποδείχθηκε στους αιώνες που ακολούθησαν.
Η μετάβαση από τον αρχαίο κόσμο στη χριστιανική εποχή δεν ήταν βέβαια ούτε εύκολη ούτε ανώδυνη, απόδειξη ότι οι συνέπειές της επεκτάθηκαν σε τεράστιο βάθος χρόνου φθάνοντας ως και τη σημερινή εποχή. Ο ντετερμινισμός δεν εξηγεί πάντοτε την Ιστορία, πόσω μάλλον αν δεν ενδιατρίψει κανείς στον τρόπο σκέψης, στις αλλαγές του ψυχισμού, στα πρότυπα και τις αναπαραστάσεις που επιβάλλονται, όπως και σε αυτές που χάνονται ή λανθάνουν.
Με γλώσσα σαφή, χωρίς ωστόσο υπεραπλουστεύσεις, το βιβλίο του Πωλ Βεν είναι μια σημαντική συμβολή για όσους θέλουν να κατανοήσουν πώς μια μεγάλη ιστορική στιγμή άλλαξε την πορεία του κόσμου, ενώ εξακολουθεί να επηρεάζει και τη δική μας εποχή.
Ταξίδι στον ελληνιστικό λαβύρινθο Το πανόραμα μιας ιστορικής περιόδου τριών αιώνων την οποία επεσκίασε αδίκως η προγενέστερη, κλασική αρχαιότητα
SHIPLEY GRAHAM Ο ελληνικός κόσμος μετά τον Αλέξανδρο (323-30 π.Χ) Εκδόσεις του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης, 2012, Α+Β τόμοι, σελ. 620+186, τιμή και για τους δύο τόμους 55 ευρώ
Ο αρχαίος κόσμος έχει επισκιάσει την Ελληνιστική εποχή, δηλαδή την περίοδο από τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) ως τη Ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.). Αδίκως βέβαια, γιατί οι κατακτήσεις στην επιστήμη και τα επιτεύγματα στη φιλοσοφία και στα γράμματα αυτή την περίοδο δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητα.
Ο Γκρέιαμ Σίπλι συνθέτει σε δέκα μεγάλα κεφάλαια τα γεγονότα που προσδιορίζουν τη φυσιογνωμία και τις κοινωνικές και πολιτισμικές μεταλλάξεις της Ελληνιστικής περιόδου χωρίς να παραλείπει να κρίνει προγενέστερες απόψεις και γενικεύσεις. Αξιοποιώντας τις πηγές και τα στοιχεία της ιστορικής και αρχαιολογικής έρευνας, μας προσφέρει το πανόραμα μιας μεγάλης εποχής, χωρίς τη γνώση της οποίας καθίσταται αδύνατη και η κατανόηση της ρωμαϊκής περιόδου που ακολούθησε.
Η έκδοση είναι εξαιρετική και συνοδεύεται από πλούσιο εικονογραφικό υλικό, από χάρτες, διαγράμματα και πίνακες, που βοηθούν παράλληλα με το κείμενο τον αναγνώστη να κινηθεί «στον περίπλοκο ελληνιστικό λαβύρινθο».
Από τον Μαραθώνα στον Ελληνα βεζίρη
ΒΑΣΙΛΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ Α’ Βαλκανικός Πόλεμος (1912-1913). Η αρχή της εθνικής εξόρμησης Εκδόσεις Γκοβόστη, 2012, σελ. 176, τιμή 14,50 ευρώ
Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι άλλαξαν την Ελλάδα. Και τη γεωπολιτική της θέση, αλλά και τη σχέση της με την Ευρώπη. Από ένα μικρό κρατίδιο έγινε μια χώρα μεσαίου μεγέθους για τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Στην ιστορική αυτή μελέτη ο Βασίλης Αναστασόπουλος σκιαγραφεί τους αγώνες των ελληνικών δυνάμεων στην Ηπειρο, στη Μακεδονία και στο Αιγαίο, που είχαν ως αποτέλεσμα τον διπλασιασμό της Ελλάδας. Και βέβαια μας δίνει το κλίμα της εποχής και τις συνθήκες υπό τις οποίες η χώρα μας διεξήγαγε δύο νικηφόρους πολέμους.
ΙΩΑΝΝΗΣ Β. ΔΑΣΚΑΡΟΛΗΣ Στρατιωτικά κινήματα στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου (1922-1935) Εκδόσεις Γνώμων, 2012, σελ. 100, τιμή 6,90 ευρώ
Ούτε ένα ούτε δύο αλλά εννιά στρατιωτικά κινήματα είχαμε στην Ελλάδα του Μεσοπολέμου μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Ηταν μια ιδιαίτερα ταραγμένη εποχή, όπου τα δραματικά γεγονότα διαδέχονταν απανωτά το ένα το άλλο και επιπλέον η χώρα μας είχε να υποστεί τις συνέπειες της Μικρασιατικής Καταστροφής. Στη μονογραφία αυτή, όπου γίνονται και πολλές παρατηρήσεις για τις ιδεολογικές αναζητήσεις της ελληνικής κοινωνίας, αξιοποιούνται πλήθος νέα στοιχεία, κυρίως από την αξιοποίηση του ημερήσιου Τύπου της εποχής, που συνοδεύονται και από πλούσιο φωτογραφικό υλικό.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΩΜΑΙΟΣ Η περιπέτεια του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα (1940-1974) Εκδόσεις Πατάκη, 2012, σελ. 543, τιμή 30 ευρώ
Ο Γιώργος Ρωμαίος είναι από τους αρμοδιότερους να μιλήσουν για τις περιπέτειες του κοινοβουλευτισμού στην Ελλάδα, από το 1940 ως το 1974. Αυτός είναι ο τρίτος τόμος ενός πολυεπίπεδου έργου που μας προσφέρει πλήρη εικόνα των ιστορικών δυσπλασιών και του αγώνα να αποκτήσει δημοκρατία η χώρα μας, η οποία στη νεότερη Ιστορία της ταλαιπωρήθηκε από απανωτά στρατιωτικά πραξικοπήματα. Πρόκειται για έξοχο έργο, που συνδυάζει την ιστορική έρευνα με την ερευνητική δημοσιογραφία. Ασφαλώς αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον η έκδοση και του τέταρτου τόμου, με τον οποίο θα ολοκληρωθεί αυτό το σημαντικό έργο.
ΟΝΤΕΤ ΒΑΡΩΝ-ΒΑΣΑΡ Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης. Κείμενα για τη γενοκτονία των Εβραίων Εκδόσεις Βιβλιοπωλείου της Εστίας, 2012, σελ. 230, τιμή 15 ευρώ
Η γενοκτονία των ελληνοεβραίων κατά τη διάρκεια της Κατοχής ως πρόσφατα ήταν μια, ας πούμε, «υποσημείωση» στην ιστορία του Ολοκαυτώματος. Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι σχετικές μελέτες και έρευνες για το θέμα. Το βιβλίο της Οντέτ Βαρών Βασάρ προστίθεται στα όσα έχουν ως τώρα κατατεθεί συμβάλλοντας στη γνώση εκείνης της μαύρης περιόδου. Με την έννοια αυτή είναι και ένας φόρος τιμής στα θύματα της ναζιστικής βαρβαρότητας εξαιτίας της οποίας εξοντώθηκε η εβραϊκή κοινότητας της Θεσσαλονίκης, μια από τις μεγαλύτερες της Ευρώπης.
RICHARD A. BILLOWS Η μάχη του Μαραθώνα. Πώς μια μάχη άλλαξε τον δυτικό πολιτισμό Μετάφραση Κατερίνα Σέρβη. Εκδόσεις Πατάκη, 2012, σελ. 371, τιμή 17 ευρώ
Οταν ο Ρίτσαρντ Μπίλοους λέει πως η μάχη του Μαραθώνα άλλαξε τον δυτικό πολιτισμό, εννοεί φυσικά πως άλλη θα ήταν η τύχη της δημοκρατίας και της κοινωνίας αν δεν είχαν νικήσει οι Ελληνες. Αν είχε επικρατήσει ο ανατολίτικος δεσποτισμός, διαφορετική ασφαλώς θα ήταν η μοίρα του κόσμου και βέβαια ο δυτικός πολιτισμός –όπως τον γνωρίζουμε –δεν θα υπήρχε. Οι στρατιώτες της Αθήνας ήταν πολίτες-οπλίτες και στον Μαραθώνα δεν υπερασπίστηκαν μόνο την πόλη τους, αλλά και έναν τρόπο ζωής. Η ίδια η μάχη ήταν βέβαια συναρπαστική, όπως και ο τρόπος με τον οποίο την περιγράφει ο συγγραφέας.
ΝΤΟΝΑΛΝΤΣΟΝ ΤΖΕΝΚΙΝΣ Ο Ελληνας βεζίρης. Εργα και ημέρες του Ιμπραήμ πασά Μετάφραση Θεοδώρα Πασαχίδου. Εκδόσεις Αιώρα, 2012, σελ. 172, τιμή 12,80 ευρώ
Ηταν ο μεγάλος βεζίρης του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, ανώτατος διοικητής, διπλωμάτης και στρατηγός. Η αμερικανή ιστορικός Εστερ Τζένκινς αφηγείται τη μυθιστορηματική ζωή και την αινιγματική δολοφονία του ελληνικής καταγωγής Ιμπραήμ πασά (1494-1536), γιου έλληνα ναυτικού από την Πάργα, που αιχμαλωτίστηκε από τούρκους κουρσάρους. Μαζί με την άνοδο του Ιμπραήμ από υπηρέτη του σουλτάνου σε παντοδύναμη φυσιογνωμία της πιο λαμπρής περιόδου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας παρουσιάζονται η ζωή και τα ήθη στην οθωμανική Αυλή και οι συσχετισμοί δυνάμεων στη Μεσόγειο τον 16ο αιώνα.
