Αγωνία για να αλλάξει η τριτοκοσμική εικόνα που παρουσιάζει η δομή του ελληνικού κράτους καταγράγφεται στο τελευταίο κείμενο πολιτικής του Ιδρύματος Οικονομιών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) που παρουσιάστηκε στο Συνέδριο της Διεθνούς Διαφάνειας.
Το αποτέλεσμα της υπάρχουσας κατάστασης είναι η παροχή χαμηλού επιπέδου υπηρεσιών στους πολίτες (Υγεία, Παιδεία, Κοινωνική Πρόνοια κλπ.) ακριβώς στην οικονομική συγκυρία που τις έχουν περισσότερο ανάγκη, η συνέχιση της κατασπατάλησης πόρων και τελικά η επιβολή οριζόντιων περικοπών (σε μισθούς και συντάξεις) τις οποίες πρότεινε η τρόικα, αντί για διαρθρωτικές περικοπές που έβαλε στο τραπέζι η κυβέρνηση αλλά δεν μπόρεσε να πείσει τους δανειστές ότι είναι ικανή να τις εφαρμόσει. και του καρμπόν» λέει στέλεχος του υπουργείου.
Το κείμενο του ΙΟΒΕ φέρει την υπογραφή του ερευνητικού συνεργάτη κ. Νίκος Βεντούρη και παρουσιάζει τις δυνατότητες χρήσης ηλεκτρονικών συστημάτων με σκοπό μεταξύ άλλων «να κοπεί ο ομφάλιος λώρος μεταξύ δημοσίων υπηρεσιών και πολιτών-επιχειρήσεων».
Είναι εξαιρετικά επίκαιρο. Το 2013 θα περικοπούν για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά συντάξεις και μισθοί του Δημοσίου εν μέρει γιατί η κυβέρνηση συνεχίζει να δαπανά τα χρήματα των φορολογουμένων χωρίς να μπορεί να ελέγξει πώς ξοδεύονται από χιλιάδες φορείς που υπάγονται σε αυτή. Κανένα από τα μεγάλα έργα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, με εξαίρεση το TAXIS, δεν λειτουργεί με ολοκληρωμένο τρόπο, παρ’ όλο που η χώρα δαπάνησε την οκταετία 2002-2009 περίπου 2,5 δισ. ευρώ για την περιβόητη Κοινωνία της Πληροφορίας.
«Θέλουμε μέτρα άμεσου αποτελέσματος και χαμηλού ρίσκου εφαρμογής» ζήτησε ο επικεφαλής των ελεγκτών του ΔΝΤ κ. Πόουλ Τόμσεν τον Σεπτέμβριο από τον Ελληνα υπουργό Οικονομικών κ. Γιάννη Στουρνάρα, όταν τέθηκε στο τραπέζι από ελληνικής πλευράς και απορρίφθηκε πάραυτα από την τρόικα ένα ασαφές σχέδιο για την περιορισμό της σπατάλης στο Δημόσιο.
Κι όμως, αν είχαν ολοκληρωθεί και είχαν λειτουργήσει τα κύρια συστήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που έχουν ήδη ενταχθεί στο ΕΣΠΑ και υποτίθεται ότι έχουν δρομολογηθεί «το όφελος από την καταπολέμηση της σπατάλης θα υπερβεί τα 4-5 δισ. ευρώ ετησίως». Αυτό δηλώνει στο «Βήμα της Κυριακής» πρώην στέλεχος του υπουργείου Ανάπτυξης που χειρίστηκε από κοντά τα ζητήματα αυτά από υπέυθυνη θέση.
Ο κ. Βεντούρης επισημαίνει τέσσερις όψεις του προβλήματος της παθογένειας του Δημοσίου:
1. «Γραφειοκρατία: η έλλειψη επαρκούς οργάνωσης και πληροφόρησης και η αναγκαιότητα της αυτοπρόσωπης παρουσίας του πολίτη για τη διεκπεραίωση μεγάλου αριθμού συναλλαγών. Δημιουργούνται κίνητρα για συμπεριφορές «μαύρης αγοράς» και διαφθοράς, προκειμένου να παρακαμφθούν και να επισπευθούν οι γραφειοκρατικές διαδικασίες.
2. Ελλειψη πληροφόρησης: ο πολίτης σε καθημερινή βάση, προσπαθεί να μάθει τι ισχύει, τι δικαιούται και τι του παρέχεται (από την ιατρική περίθαλψη έως τις κοινωνικές επιδοτήσεις και τα ειδικά προγράμματα).
3. Ελλειψη αξιολόγησης: Οι δημόσιοι υπάλληλοι που επιτελούν το καθήκον τους δεν έχουν τη δυνατότητα να τεκμηριώσουν την επίδοσή τους και να επιβραβευθούν, ενώ όσοι είναι ανίκανοι ή παραβιάζουν τον νόμο είναι δύσκολο να εντοπισθούν και να αποδοθούν ευθύνες.
4. Κακοδιαχείριση των δημοσίων νοσοκομείων και ιατρικών υπηρεσιών: η ανεπαρκής οργάνωση των δημόσιων νοσοκομείων, και κυρίως η απουσία κατάλληλου και ολοκληρωμένου συστήματος μηχανογράφησης της λειτουργίας τους, ευνούν τη δημιουργία ελλειμμάτων και την κακοδιαχείριση. Η έλλειψη σύγχρονων μεθόδων διοίκησης των νοσοκομειακών μονάδων καθιστούσαν πολύ δύσκολη, αν όχι ανέφικτη, κάθε προσπάθεια ορθολογικής διαχείρισης των νοσοκομειακών πόρων.
Οι προτάσεις του για τη χρήση τεχνολογικών εφαρμογών προς όφελος της διαφάνειας περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων τα εξής τρία σημεία:
–Ενιαία Αρχή Πληρωμών. Υπαγωγή του συνόλου δαπανών όλων των υπηρεσιών και οργανισμών σε μια κεντρική Ενιαία Αρχή Πληρωμών. Η Αρχή θα μπορεί επίσης να τη διασταύρωση και ανάδειξη πολλών δαπανών «πολιτικού χρήματος», όπως πελατειακές επιχορηγήσεις σε εκλογικές περιφέρειες, διαφημίσεις μέσω εποπτευόμενων φορέων, κ.λπ.
–Υιοθέτηση ηλεκτρονικών τιμολογίων και ηλεκτρονικών πληρωμών (e-payments) στις συναλλαγές με τη δημόσια διοίκηση με σκοπό την εξοικονόμηση, τον περιορισμό των λαθών, την ενίσυχυση της διαφάνειας των συναλλαγών και τον φορολογικό έλεγχο.
–Ηλεκτρονικές Προμήθειες παντού και δημοσιοποίηση πληροφοριών για τις προμήθειες του Δημόσιου Τομέα στο Διαδίκτυο. Προτείνεται η άμεση εγκατάσταση του απαραίτητου ηλεκτρονικού συστήματος που στοχεύει στην κεντρική διαχείριση της διαδικασίας προμηθειών για όλα τα υπουργεία και η δημοσιοποίηση όλων των πληροφοριών σε έναν συγκεκριμένο δικτυακό τόπο.
– Πλήρης Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση. Χρήση τεχνολογίας ηλεκτρονικών υπολογιστών και τηλεπικοινωνιών για τη δημιουργία, τη διακίνηση αλλά και τον έλεγχο του νόλου των ιατρικών πράξεων (φάρμακα, παραπεμπτικά για διαγνωστικές εξετάσεις και χειρουργικές επεμβάσεις). Η εξοικονόμηση από την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος υπολογίζεται από 700 εκατ. ευρώ έως 1 δισ. ευρώ ετησίως.
Η εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης το 2011 εκτιμάται ότι εξοικονόμησε 224 εκατ. ευρώ, και το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε μείωση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης κατά 5,23% (μεσοσταθμική μείωση) λόγω της μείωσης της κατανάλωσης των φαρμάκων από την εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. Το 2012 η μείωση των δαπανών των ταμείων δύναται να α ανέλθει σε 9,5% το οποίο συνεπάγεται μια ενδεχόμενη μείωση της τάξης των 315 εκατ. ευρώ.
