Τη ζωή ανθρώπων του Νεάντερταλ και των πρώτων Χόμο Σάπιενς φέρνει στο φως ο ανασκαφέας δύο σπηλαίων της Μάνης στην περιοχή του Οίτυλου ο δρ. Ανδρέας Ντάρλας, προϊστάμενος της Εφορείας Σπηλαιολογίας- Παλαιοανθρωπολογίας Νοτίου Ελλάδος.
Το περιβάλλον στο οποίο ζούσαν, οι συνθήκες, οι συνήθειες, τα εργαλεία, οι «κοινωνίες» που σχημάτιζαν και κάτι ιδιαίτερο, δηλαδή η συγκατοίκηση των δύο αυτών ειδών εξετάζονται από την ανασκαφική ομάδα και τα πρώτα συμπεράσματα εξάγονται ήδη.
Στο πρώτο σπήλαιο όπου γίνονται ανασκαφές, την Κολομίνιτσα η έρευνα βρίσκεται στην εποχή της μετάβασης από τη Μέση Παλαιολιθική Περίοδο στην Ανώτερη, όταν φθάνει δηλαδή στην περιοχή αυτή ο Χόμο Σάπιενς (36000- 38000 από σήμερα). Η αποκάλυψη λοιπόν στοιχείων, που να σχετίζονται με την συνύπαρξη των δύο πληθυσμών είναι το ζητούμενο από τον κ. Ντάρλα, καθώς μάλιστα οι πρώτες ενδείξεις μιλούν για την συνύπαρξη των δύο βιολογικών φορέων και όχι για απότομη αντικατάσταση του ενός από το άλλο.
Τα στρώματα που ανασκάπτονται εξάλλου στη Μελιτζιά -το δεύτερο σπήλαιο- χρονολογούνται στην Ανώτερη Παλαιολιθική (20.500 έως 22.000 χρόνια από σήμερα). Το εύρημα ενός τμήματος κρανίου (σιαγόνα) δείχνει ότι ο άνθρωπος που κατοικούσε στο σπήλαιο ήταν ο Χόμο Σάπιενς, ο οποίος μάλιστα χρησιμοποιούσε οστέινες αιχμές δοράτων, καθώς και οστέινα εργαλεία, όπως το σουβλί. Βεβαίως βρέθηκαν και εργαλεία από λίθο και μάλιστα καλοσχηματισμένες πολύ μικρές και λεπτές αιχμές, που αποτελούσαν τη συνέχεια βλημάτων, ακοντίων και βελών.
Το ιδιαίτερο εύρημα όμως εδώ ήταν ο αιματίτης, τον οποίο χρησιμοποιούσαν στη βαφή ως κόκκινη ώχρα. Η παρουσία του είναι ένα στοιχείο, που δείχνει την αλλαγή των συνηθειών, την εξέλιξη καλύτερα που φέρνει ο Χόμο Σάπιενς σε σχέση με τους Νεάντερταλ. Το πλήθος των καταλοίπων ελαφιού εξάλλου αποδεικνύει, ότι το κυνήγι του ήταν συστηματικό. Βρέθηκαν όμως επίσης και κόκκαλα από μικρά τρωκτικά, εντομοφάγα και ερπετά, κελύφη σαλιγκαριών, θαλάσσια κοχύλια, κ.ά.
Να σημειωθεί, ότι και τα δύο σπήλαια, που σήμερα βρίσκονται κοντά στη θάλασσα εκείνη την εποχή ήταν μακριά της καθώς η στάθμη της ήταν αρκετά μέτρα χαμηλότερη. Μαζί τους πάντως ο κ Ντάρλας πιστεύει ότι συνδέεται ένα ακόμη, το Σκοινί 2, όπου ευελπιστεί να γίνουν οι επόμενες ανασκαφές, εφ΄ όσον επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες.
Γενικότερα πάντως να αναφερθεί, ότι στη Μάνη ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ έζησε κατά τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή, συγκεκριμένα περί τα 100.000 ως 40.000 χρόνια από σήμερα και ότι τον ακολούθησε ο Χόμο Σάπιενς κατά την Ανώτερη Παλαιολιθική (το 10.000 από σήμερα). Σ’ αυτή τη μακρά περίοδο η Μάνη είχε εντελώς διαφορετική φύση με βελανιδιές, πεύκα, σημύδες, φλαμουριές, οξιές, καστανιές, καρυδιές, φουντουκιές, φτελιές, κλήθρα, πλατάνια, ακόμη και αγριελιές. Σύμφωνα με τα ευρήματα εξάλλου διαπιστώθηκε ότι υπήρχαν πολλά άγρια ζώα όπως αίγαγροι, ελάφια, πλατόνια, ζαρκάδια, αγριόχοιροι, ταύροι, φυσικά πολλοί λαγοί, αλλά και ελέφαντες, ρινόκεροι, λεοπαρδάλεις, λίγκες, αγριόγατες, λύκοι και αλεπούδες.
