Σβάστικες στα σχολεία

Τα τελευταία Σαββατοκύριακα τα γραφεία της Διδασκαλικής Οµοσπονδίας Ελλάδας (Ξενοφώντος 15Α στο Σύνταγµα) γεµίζουν από κόσµο. Καθηγητές, δάσκαλοι αλλά και γονείς και κάποιοι µαθητές συγκεντρώνονται εκεί προκειµένου να συζητήσουν ένα ανατριχιαστικό πρόβληµα που έχει αναπτυχθεί µέσα στους εκπαιδευτικούς χώρους: την ανάπτυξη νεοναζιστκών πυρήνων µέσα στα σχολεία. Οι εκπαιδευτικοί, που µόλις συγκρότησαν το Αντιφασιστικό Μέτωπο Παιδείας, αναζητούν τρόπους αντιµετώπισης του φαινοµένου και πέρα από τις συναντήσεις τους (συνεχίζονται σήµερα Κυριακή στις 18.00) αναπτύσσουν ήδη δηµόσιο διάλογο στην ιστοσελίδα τους (antmep.com).

Οταν στα μέσα του περασμένου Οκτωβρίου η κοινή γνώμη παρακολουθούσε εμβρόντητη τον βουλευτή της Χρυσής Αυγής Ηλ. Παναγιώταρο να ζητεί στοιχεία για την εθνικότητα των νηπίων της προσχολικής εκπαίδευσης, θεώρησε –στην πλειονότητά της –ότι πρόκειται για μία ακόμη αψυχολόγητη ενέργεια της ακροδεξιάς οργάνωσης, ενταγμένη στο πλαίσιο της ευρύτερης εθνικιστικής ρητορικής και του ρατσιστικού μίσους.

Η συνέχεια απέδειξε ότι η πραγματικότητα δεν ήταν ακριβώς έτσι. Η Χρυσή Αυγή έχει ξεκινήσει μια συντονισμένη προσπάθεια επέμβασης στην εκπαιδευτική διαδικασία με όσα μέσα διαθέτει: απ’ έξω, με τους βουλευτές της και διάφορα μέλη της που παριστάνουν τους γονείς (όπως συνέβη με την πρόσφατη περίπτωση στη Λευκάδα), αλλά και από μέσα, εκμεταλλευόμενη τη δημοφιλία της μεταξύ κάποιων τμημάτων μαθητών του γυμνασίου και του λυκείου.

Μίμηση φασιστικής πράξεως…

Αυτό το τελευταίο είναι βεβαίως και το πιο ανησυχητικό. Οπως αρκετοί εκπαιδευτικοί συμφωνούν, η Χρυσή Αυγή έχει μετατραπεί σε μόδα μέσα στα σχολεία, μετρώντας πολλά μέλη στα γυμνάσια και στα λύκεια, αλλά ασκώντας επίσης επιρροή και στα δημοτικά: «Μπορεί να συναντήσεις ένα παιδάκι 10 χρόνων να σηκώνει το χέρι του ναζιστικά ή να ζωγραφίζει σβάστικες στο θρανίο του» μας αναφέρει εκπαιδευτικός που συμμετέχει στην πρωτοβουλία. «Πολλές φορές ασφαλώς δεν ξέρει τι είναι αυτό που κάνει αλλά αυτό καταδεικνύει και ένα κομμάτι του προβλήματος. Διά μέσου της μίμησης ή της έλξης για τη βία ένας πιτσιρικάς κάνει αυτά τα πράγματα και αισθάνεται ίσως δυνατός».

Στα γυμνάσια και στα λύκεια οι δυσκολίες είναι μεγαλύτερες. Η ακροδεξιά οργάνωση συγκεντρώνει πυρήνες μελών που σε ορισμένες περιοχές είναι πολυάριθμοι. Φυσικά η δράση τους δεν εξαντλείται στον θαυμασμό για τον Χίτλερ. Μιμούνται επίσης τους βουλευτές και τη δράση της οργάνωσης, επιδιδόμενοι σε όποιον τραμπουκισμό μπορούν. Η καταγραφή δεν είναι πάντα εύκολη.

«Δυστυχώς σε πολλές περιπτώσεις κυριαρχεί ο φόβος. Οχι μόνο μεταξύ των μαθητών αλλά και των καθηγητών. Αρκετοί σκέπτονται ότι αν παρέμβουν θα βρουν την επομένη τη Χρυσή Αυγή έξω από το σχολείο τους» μας λέει ο καθηγητής Στ. Κατσούλας, μέλος του Αντιφασιστικού Μετώπου Παιδείας. «Συχνά επικρατεί και η παραδοσιακή λογική ότι τα ζητήματα του σχολείου πρέπει να μένουν μέσα στο σχολείο. Αυτό είναι σωστό γενικά αλλά όχι ως τακτική απέναντι στη φασιστική βία. Εκεί η δημοσιοποίηση και η άμεση αντιμετώπιση είναι αναγκαίες».

Το πρόβλημα δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένο. Οι φασιστικοί πυρήνες είναι πιο ισχυροί σε πιο λαϊκές περιοχές και πιο λαϊκά σχολεία. Στα ΕΠΑΛ και στα ΕΠΑΣ, σχολεία τεχνικής και επαγγελματικής κατεύθυνσης, οι δυνάμεις τους είναι αρκετές. Ως περιοχές που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες αναφέρονται τα Σεπόλια, ο Κολωνός και οι λιγότερο ανεπτυγμένες περιοχές του Πειραιά: το Πέραμα, το Κερατσίνι και τα Μανιάτικα. Προβληματικές περιοχές ωστόσο αποτελούν και μεσαίοι δήμοι σαν την Καλλιθέα και τη Νέα Σμύρνη αλλά και θεωρούμενες πιο καλές περιοχές όπως το Χαλάνδρι και το Μαρούσι.

Από την αντιπάθεια στη… δράση

Στην πρώτη συνέλευση του Αντιφασιστικού Μετώπου Παιδείας μια μαθήτρια παρουσίασε περιπτώσεις τραμπουκισμών από ακροδεξιούς στο σχολείο της οι οποίοι δεν αντιμετωπίστηκαν καθόλου από τον σύλλογο καθηγητών ή αντιμετωπίστηκαν ως συνηθισμένοι εφηβικοί καβγάδες. Αυτοί ξεκινούν από απειλές κατά αντιφασιστών μαθητών και φθάνουν σε περιπτώσεις βίας, όπως σπρώξιμο στις σκάλες του σχολείου.

«Σε πολλές περιπτώσεις οι φασιστικοί πυρήνες συγκεντρώνουν παιδιά που έλκονται να μπλέκουν σε τσαμπουκάδες» μας εξηγεί καθηγητής, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το πρόβλημα δεν αφορά τις αντιλήψεις. «Κάποια παιδιά ξεκινούν από μια τυφλή αντιπάθεια προς τους μετανάστες συνηθίζοντας να επαναλαμβάνουν μηχανικά πράγματα που έχουν ακούσει από τους γονείς τους ή την τηλεόραση» μας αναφέρει μια εκπαιδευτικός, μέλος του Αντιφασιστικού Μετώπου Παιδείας. «Ακούς συχνά ότι οι ξένοι «μας παίρνουν τις δουλειές», ότι «είναι όλοι τους εγκληματίες» και ότι «πρέπει να φύγουν». Ακούς συχνά και τον όρο «λαθρομετανάστης», ο οποίος έχει μετατραπεί σε κλισέ. Τα επιχειρήματα καταρρέουν όταν περνούν από τη βάσανο της συζήτησης ή τίθενται συγκεκριμένα –όπως με την εξήγηση ότι αν φύγουν θα φύγει και ο διπλανός συμμαθητής τους».

Στην επαρχία το πρόβλημα είναι πιο σύνθετο καθώς υπεισέρχονται όλοι οι παράγοντες μιας κλειστής κοινωνίας, οι συγγενικές σχέσεις και οι γνωριμίες. Προβλήματα ωστόσο υπάρχουν. Στο Ρέθυμνο της Κρήτης, πόλη στην οποία η Χρυσή Αυγή πήρε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά της σε όλη την Ελλάδα και η Αριστερά αντίστροφα ένα από τα υψηλότερα, πριν από μερικούς μήνες συνελήφθησαν έφηβοι ηλικίας 15-19 ετών για επιθέσεις σε μετανάστες με μαχαίρι. Στον Λαγκαδά μαθητές-μέλη της Χρυσής Αυγής επιχείρησαν να εμποδίσουν μέλη της ΚΝΕ να μοιράσουν υλικό έξω από το σχολείο, προτού τραπούν σε φυγή από εργάτες της ΑΓΝΟ, προσκείμενους στο ΠΑΜΕ.

Οι καθηγητές για τους «ελέγχους εθνικοφροσύνης»
«Να διδάξουμε τι σημαίνει φασισμός»
Η παρέμβαση της Χρυσής Αυγής δεν αρκείται στους μαθητές. Οι βουλευτές της συχνά-πυκνά απειλούν την εκπαιδευτική διαδικασία με «ελέγχους εθνικοφροσύνης». Μετά τον Ηλ. Παναγιώταρο και τα νηπιαγωγεία, ο βουλευτής Αντ. Γρέγος έκανε λόγο για «θεσμικές επισκέψεις» της Χρυσής Αυγής στα σχολεία προκειμένου να διαπιστώσει αν αυτά λειτουργούν με γνώμονα το τρίπτυχο… «πατρίς – θρησκεία – οικογένεια». Τις ημέρες που συναντήσαμε τους εκπαιδευτικούς υπήρχε επιφυλακή σχετικά με τον επικείμενο εορτασμό του Πολυτεχνείου και το ενδεχόμενο να επιχειρήσει η Χρυσή Αυγή να τον αμαυρώσει. Αρκετοί καθηγητές ενημερώνονταν για τα δικαιώματα που έχουν προκειμένου να εμποδίσουν απρόσκλητους επισκέπτες που θα θελήσουν να «παρέμβουν».

Η εμπειρία άλλωστε από τις γιορτές της 28ης Οκτωβρίου ήταν πρόσφατη. Τότε χρυσαυγίτες σε όλη την Ελλάδα «κατήγγειλαν» ότι οι γιορτές… αλώθηκαν από τους «κομμουνιστές», με αποκορύφωμα την περίπτωση της Λευκάδας, όπου χρυσαυγίτης παρίστανε τον γονιό και παραποίησε φωτογραφίες για να ζητήσει την τιμωρία μιας νηπιαγωγού. Οι εκπαιδευτικοί ήταν ιδιαίτερα προβληματισμένοι με την αντίδραση των Αρχών: «Δεν μπορεί να διατάσσονται ΕΔΕ και να μετατίθενται εκπαιδευτικοί επειδή το ζητάει ο τάδε ακροδεξιός βουλευτής». Την υπόθεση της Λευκάδας ανέλαβε για λογαριασμό της Χρυσής Αυγής ο υπόδικος βουλευτής Κ. Μπαρμπαρούσης.

Οι εκπαιδευτικοί σκοπεύουν να πυκνώσουν τις συναντήσεις και τη δράση τους. Ο σκοπός τους είναι διπλός: αφενός να καταγράψουν με συγκεκριμένο τρόπο το μέγεθος της φασιστικής παθογένειας μέσα στα σχολεία, αφετέρου να προωθήσουν τρόπους για την αντιμετώπισή του: «Τα παιδιά πρέπει να μάθουν τι είναι ο ναζισμός. Ως τώρα δεν το εξασφαλίσαμε αυτό. Είναι σημαντικό ότι ήδη κινητοποιούμαστε πολλοί εκπαιδευτικοί από διαφορετικούς χώρους και από διαφορετικά σχολεία χωρίς αγκυλώσεις. Το ζήτημα μας αφορά όλους, ως παιδαγωγούς και ως δημοκράτες» μας λένε τα μέλη της πρωτοβουλίας.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ