ΠΕΡΙΠΟΥ τρεις μήνες πριν από την έναρξη της μεγάλης εξόρμησης του ελληνικού λαού (εκστρατείες 1912-13) που κατέληξε στην έστω και μη πλήρη ολοκλήρωση της αρτιότητας του ελληνικού κράτους, η Ιστορία καταγράφει ένα άλλο προοίμιο της Ελλάδας (αν γράφαμε για μουσική συμφωνία, πρελούδιο – προανάκρουσμα). Μετάλλιο χρυσό στο μήκος χωρίς φόρα και το χάλκινο στο ύψος από τον μεγαλύτερο έλληνα αθλητή του 20ού αιώνα, τον Κωστή Τσικλητήρα. Η επέτειος των 100 χρόνων από εκείνη την εποποιία είναι καλή ευκαιρία να θυμηθούμε και τον «άλλον Τσικλητήρα», με τον αστραφτερό πατριωτισμό και την άδολη πίστη να προσφέρει στη μικρή χώρα του εκτός από τα ολυμπιακά μετάλλια και αυτήν ακόμη τη νεανική ζωή του. (Ηταν τότε 24 ετών.)
***
ΑΠΟ την πρώτη ημέρα που στρατεύτηκε ο Κωστής Τσικλητήρας το συνεχές μέλημά του που κατέληξε σε έναν πυρακτωμένο από τον πατριωτισμό του ανεκπλήρωτο πόθο ήταν να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη ζωή του. Φυσικά το πάθος του αυτό προκαλούσε ευνόητα αισθήματα ανησυχίας και φόβου στους γονείς του (ο πατέρας του ήταν έγκριτος γιατρός της Πύλου), με τους οποίους τηρούσε τακτική αλληλογραφία. Συχνά στα γράμματά του προς τον πατέρα του Ηρακλή Τσικλητήρα εκφράζει τη βαθιά λύπη του γιατί παρέμενε στην Αθήνα, με κάποιες αποστολές στη Λάρισα, στη Λαμία και στο Μέτσοβο αλλά όχι στην πρώτη γραμμή, για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων.
***
ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ μάλιστα του πανελλήνιου πυρετού για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης γράφει στον πατέρα του: «Το κατ’ εμέ ίσως τας ημέρας αυτάς να αναχωρήσωμεν διά Θεσσαλονίκην ή διά να απελευθερώσουμε κάποιο άλλο μέρος της Μακεδονίας. Ακόμη και διά φρούρησιν καθώς όλοι οι άνδρες του λόχου είναι αγύμναστοι (σ.σ.: Ο Κωστής ήταν λοχίας εκπαιδευτής). Δυστυχώς είχα σταλεί στη Λάρισα για υπηρεσία και έτσι ο λόχος μου έφυγε για το μέτωπο και δεν ήμουν εις Αθήνας». (Σε αρκετές άλλες κρίσιμες για την εκστρατεία ημέρες είναι γεγονός ότι κάποιες «αόρατες χείρες» τον κρατούσαν στα μετόπισθεν.)
***
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ έρευνα αποδεικνύει ότι αυτές οι «αόρατες χείρες» προστάτευαν, εν αγνοία του, τον ολυμπιονίκη από κάθε κίνδυνο σωματικής βλάβης, πόσω μάλλον και της ζωής του. Οι προϊστάμενοί του είχαν προφανώς λάβει διαταγή άνωθεν να αποκλείουν κάθε σοβαρό κίνδυνο για το ίνδαλμα του έθνους. Στο βάθος ο τότε πρίγκιπας Νικόλαος, ιδιαίτερα θερμός φίλαθλος, και ο πρόεδρος του Πανελληνίου ΓΣ Σπ. Λάμπρος, ισχυρότατος ανήρ των αθλητικών πραγμάτων της εποχής. Η «προστασία» της ζωής του Τσικλητήρα σχετιζόταν και με τη συμμετοχή του στους προσεχείς Ολυμπιακούς του 1916 (Βερολίνο) που τελικά δεν έγιναν λόγω του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
***
Ο ΤΣΙΚΛΗΤΗΡΑΣ έφερε βαρέως την παραμονή του στην Αθήνα. Σε δύο επιστολές του προς τον πατέρα του γράφει (6 Νοεμβρίου 1912): «Ευρίσκομαι ακόμη εδώ και προσπαθώ συνεχώς να φύγω για το μέτωπο. Αλλά, καθώς φαίνονται τα πράγματα, δεν θέλουν να με στείλουν εις τον πόλεμον. Αυτό το έμαθα από έναν αξιωματικό (σ.σ.: Στο μεταξύ προήχθη σε επιλοχία). Δεν κάνω άλλη δουλειά παρά να γυμνάζω τους νεοσύλλεκτους. «Είσαι πολύ καλός» μου λένε οι αξιωματικοί. Προσπαθώ να πάω εις Θεσσαλονίκη (σ.σ.: όπου υπηρετούσε ο αδελφός του, μια ατίθαση μορφή). Και στην άλλη επιστολή έγραφε: «Φαίνεται ότι είναι αδύνατον να πολεμήσω. Τους είπα να με στείλουν, έστω, εις το επιτελείο του διαδόχου. Επί ματαίω».
***
ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ του «κουραμπιέ» (έτσι αποκαλούσαν περιφρονητικά όσους έμεναν πίσω στην Αθήνα) την απεχθανόταν. Και σε άλλη επιστολή του, στη μητέρα του (11 Νοεμβρίου 1912): «Με έκαναν επιλοχία του σιτιστή του λόχου και ως εκ τούτου θα είμαι εκτός μάχης… Οι παρακλήσεις σου προς τον Θεόν εισηκούσθησαν… Από όπου υπάγομεν θα σας γράφω. Εδώ εις τας Αθήνας ήμουν καταστενοχωρημένος διότι με γνωρίζουν όλοι και μου λέγουν «εσύ είσαι ακόμη εδώ;». Ητο μεγάλη ντροπή για μένα».
***
Η ΜΟΙΡΑ επεφύλαξε τραγικό τέλος στον ήρωα ολυμπιονίκη των τεσσάρων μεταλλίων (1908 Λονδίνο και 1912 Στοκχόλμη). Στις 10 Φεβρουαρίου 1913, διαρκούντος ακόμη του απελευθερωτικού αγώνα, προσεβλήθη από μηνιγγίτιδα και πέθανε στον «Ευαγγελισμό» παρά τις προσπάθειες (με πενιχρά μέσα) του καθηγητή του πανεπιστημίου Σπ. Λιβιεράτου και των γιατρών της κλινικής του. Ετσι ο διακαής πόθος του δεν δικαιώθηκε, αλλά επισφραγίστηκε με το απαράμιλλο ήθος και τον γνήσιο πατριωτισμό του ολυμπιονίκη επιλοχία… (Θερμές ευχαριστίες στον επί τιμή σύμβουλο Επικρατείας κ. Ηρακλή Τσικλητήρα, ανιψιό του, για τη διάθεση του πολύτιμου αρχείου του.)
pnlinardos@yahoo.gr
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
