Την ώρα που η ελληνική οικονομία δέχεται πιέσεις από τους όρους ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος και την τοποθέτηση επιτρόπων με πρωτοφανείς αρμοδιότητες στις τράπεζες, στην Ευρώπη οι διεργασίες για την εξεύρεση λύσης στο ελληνικό ζήτημα εντείνονται. Με τη θέση της Γερμανίας να εξασθενεί και τις Ηνωμένες Πολιτείες να πιέζουν μέσω του ΔΝΤ για λύση που θα δώσει ελπίδες ανάκαμψης στην ελληνική οικονομία, δημιουργείται αισιοδοξία για την έκβαση του Eurogroup της προσεχούς Τρίτης. Την αισιοδοξία αυτή φαίνεται να συμμερίζεται και ο υπουργός Οικονομικών κ. Γιάννης Στουρνάρας, ο οποίος την Παρασκευή το απόγευμα εξερχόμενος από το Μέγαρο Μαξίμου δήλωσε: «Εχουμε ένα Eurogroup την επόμενη Τρίτη το οποίο είναι συνέχεια του Eurogroup της προηγούμενης Δευτέρας. Ελπίζω εκεί τελικά να καταλήξουμε σε ένα οριστικό χρονοδιάγραμμα για την εκταμίευση».
«Κάποια λύση θα δοθεί την Τρίτη» εκτιμούν καλά πληροφορημένες κοινοτικές πηγές, οι οποίες συμπληρώνουν ότι «δεν μπορεί να βρισκόμαστε στο σημείο που έχουμε βρεθεί, με την παγκόσμια κοινότητα να πιέζει για λύση, και να μη γίνει τίποτε». Χαρακτηριστική είναι η στάση της Κριστίν Λαγκάρντ, η οποία έβαλε κόκκινη γραμμή τη διαμόρφωση του χρέους στο 120% το 2020, αυξάνοντας την πίεση στη Γερμανία, η οποία φαίνεται πως έχει απομονωθεί εντός της ευρωζώνης. Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Πιερ Μοσκοβισί την Παρασκευή επεσήμανε την ανάγκη εξεύρεσης λύσης για την Ελλάδα στο Eurogroup της Τρίτης. «Είναι αναγκαίο να συμφωνηθεί την επόμενη εβδομάδα το τελικό πακέτο βοήθειας στην Ελλάδα» δήλωσε. Σε ερώτηση αν η επίτευξη της συμφωνίας μπορεί να συνεπάγεται κάποιο επίπεδο διαγραφής χρέους του επίσημου τομέα (OSI) απάντησε: «Ολες οι παράμετροι είναι στο τραπέζι. Τίποτε δεν έχει αποφασιστεί, αλλά θα πρέπει να πετύχουμε».
Το θέμα πάντως κάποιου είδους OSI φαίνεται ότι κερδίζει έδαφος. «Η διαμάχη μεταξύ του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και της Κριστίν Λαγκάρντ δεν αφορά λεπτομέρειες για την έκθεση της τρόικας, αλλά το αν θα γίνει «κούρεμα» του ελληνικού χρέους ή θα επιλεγεί μια άλλη λύση» επισημαίνουν πηγές που είναι σε θέση να γνωρίζουν, τονίζοντας ότι προς την κατεύθυνση της οριστικής λύσης για την Ελλάδα συναινεί και η κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα. «Οι Αμερικανοί πιέζουν για λύση. Δεν θέλουν να παρατείνουν την αβεβαιότητα για την Ελλάδα διότι είναι σαν να παίζουν με τη φωτιά» αναφέρουν. Οπως εξηγούν, «δεν μπορεί να πάει ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς στη Βουλή για να περάσει εφαρμοστικούς νόμους και να ζητήσει στήριξη της πολιτικής του μνημονίου χωρίς να έχει πάρει κάτι που θα δημιουργεί αναπτυξιακές προοπτικές στη χώρα».
Αβεβαιότητες
Ωστόσο εκφράζονται αμφιβολίες κατά πόσον το αποτέλεσμα του Eurogroup θα καταφέρει να εξαλείψει ή τουλάχιστον να μετριάσει τις αβεβαιότητες για το μέλλον της χώρας, που είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να βγει η ελληνική οικονομία από τον φαύλο κύκλο της ύφεσης και να ξεκινήσει η ανάκαμψη. «Αναμένουμε μια ουσιαστική λύση, δεν γνωρίζουμε όμως πόσο ριζοσπαστική θα είναι» αναφέρουν τραπεζικές πηγές.
Ολες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν ότι η λύση την οποία εξετάζουν οι πιστωτές μας θα είναι ένα πακέτο που θα περιλαμβάνει επαναγορά ομολόγων (buyback), μείωση των επιτοκίων στα δάνεια που έχουν χορηγήσει προς την Ελλάδα οι ευρωπαϊκές χώρες, επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής, ευνοϊκότερες παραδοχές για την εξέλιξη του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, ενώ στο τραπέζι ακόμη βρίσκεται η πρόταση να παραιτηθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) από τα κέρδη της από τα ελληνικά ομόλογα.
Ο συνδυασμός
Τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι θα πρόκειται για ένα πακέτο μέτρων που όλα μαζί θα δημιουργούν μια καλύτερη εικόνα για τις προοπτικές του ελληνικού χρέους και θα εξασφαλίζουν τα κονδύλια για την επιμήκυνση κατά δύο χρόνια του προγράμματος προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας. Σε ανάλυσή του ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Fitch αναφέρει ότι μόνο ένας συνδυασμός περαιτέρω μείωσης των επιτοκίων στα δάνεια από την ευρωζώνη, παραίτησης της ΕΚΤ από τα κέρδη της επί των ελληνικών κρατικών ομολόγων και μεταφοράς του κόστους της στήριξης των τραπεζών στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) μπορούν να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Με την επαναγορά των ομολόγων που κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες ύψους 63 δισ. ευρώ υπολογίζεται ότι θα διαγραφεί χρέος της τάξεως των 40-45 δισ. ευρώ. Οπως εξηγούν, αν και η κίνηση αυτή βελτιώνει το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά περίπου 20%, δεν κάνει μεγάλη διαφορά στις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας τα επόμενα χρόνια. Και τούτο διότι τα ομόλογα που θα αγοραστούν από τις τράπεζες αρχίζουν να λήγουν μετά το 2022. Η επαναγορά των ομολόγων πολιτικά είναι εύκολη υπόθεση. Δεν απαιτεί πρόσθετα κονδύλια, καθώς οι ζημιές των τραπεζών από την υποχώρηση των τιμών των νέων ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου έχουν υπολογιστεί στην ανακεφαλαιοποίηση.
Η Μπούντεσμπανκ
Ωστόσο, αντίθετος σε ένα ενδεχόμενο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους εμφανίστηκε την Παρασκευή ο πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας Γενς Βάιντμαν. Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε χαρακτήρισε την Ελλάδα «ειδική περίπτωση» και δήλωσε ότι «πρέπει να αναρωτηθούμε αν η προοπτική ενός «κουρέματος» του ελληνικού χρέους έχει νόημα, μετά την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Το «κούρεμα» από μόνο του δεν θα λύσει το πρόβλημα».
OSI μετά το PSI;
Συζητείται νέο «κούρεμα»
Για να ελαφρυνθεί η Ελλάδα από τις λήξεις των επόμενων ετών και να βρει τα απαραίτητα κονδύλια για τις πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες που προκύπτουν από την επιμήκυνση κατά δύο χρόνια του προγράμματος προσαρμογής, εκτιμάται ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποιου είδους «κούρεμα» των δανείων του επίσημου τομέα. Με το ενδεχόμενο να πειραχθεί το κεφάλαιο να μη συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες σε αυτή τη φάση, πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται μείωση των επιτοκίων στα διμερή δάνεια με τους εταίρους μας και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής. Ετσι, και οι λήξεις θα μεταφερθούν προς το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας και πόροι θα εξασφαλιστούν από τη μείωση των επιτοκίων. Το ύψος στο οποίο θα διαμορφωθούν τα κεφάλαια αυτά εξαρτάται από το νέο επιτόκιο, το οποίο εκτιμάται ότι δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από το κόστος άντλησης κεφαλαίων κάθε χώρας.
Συζητείται νέο «κούρεμα»
Για να ελαφρυνθεί η Ελλάδα από τις λήξεις των επόμενων ετών και να βρει τα απαραίτητα κονδύλια για τις πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες που προκύπτουν από την επιμήκυνση κατά δύο χρόνια του προγράμματος προσαρμογής, εκτιμάται ότι θα πρέπει να υπάρχει κάποιου είδους «κούρεμα» των δανείων του επίσημου τομέα. Με το ενδεχόμενο να πειραχθεί το κεφάλαιο να μη συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες σε αυτή τη φάση, πληροφορίες αναφέρουν ότι εξετάζεται μείωση των επιτοκίων στα διμερή δάνεια με τους εταίρους μας και επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής. Ετσι, και οι λήξεις θα μεταφερθούν προς το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας και πόροι θα εξασφαλιστούν από τη μείωση των επιτοκίων. Το ύψος στο οποίο θα διαμορφωθούν τα κεφάλαια αυτά εξαρτάται από το νέο επιτόκιο, το οποίο εκτιμάται ότι δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από το κόστος άντλησης κεφαλαίων κάθε χώρας.
Πάντως τραπεζικές πηγές δεν αποκλείουν ακόμη και ένα μεγαλύτερο OSI. «Η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμένει σε αβεβαιότητα ως τις γερμανικές εκλογές τον προσεχή Σεπτέμβριο» αναφέρουν και προσθέτουν ότι αν είναι να γίνει κάτι θα πρέπει να γίνει τώρα, πολύ πριν από τις γερμανικές εκλογές, ώστε οι όποιες πολιτικές επιπτώσεις να έχουν απορροφηθεί ως τον Σεπτέμβριο. Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες ασκούνται σημαντικές πιέσεις στη Γερμανία προς αυτή την κατεύθυνση.
