Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι μάστορας στο να παρουσιάζει το πολιτικό χάος ως στρατηγική. «Χρειαζόμαστε μια λύση, που να κρατήσει αρκετά για την Ελλάδα», ανακοίνωσε την περασμένη Πέμπτη ο Γερμανός υπουργός οικονομικών. Και πράγματι, έχει αποφασίσει τη συνέχιση του γερμανικού δρόμου των προσωρινών λύσεων – προς φρίκη των εταίρων.
Στις Βρυξέλλες και στο ΔΝΤ εδραιώνεται η άποψη ότι έχει φτάσει η ώρα της αλήθειας, εφόσον μάλιστα και η γερμανική κυβέρνηση επιθυμεί την παραμονή της Ελλάδας στη νομισματική ένωση. «Το πράγμα δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι», λέει ένας ευρωπαίος διπλωμάτης. Το ΔΝΤ ζητεί απροκάλυπτα μια «πραγματική λύση», αλλά περί αυτής δεν γίνεται λόγος.
Η διάσωση των Ελλήνων είναι μια ιστορία αυταπάτης: Τον Μάιο του 2010 έλεγαν ότι αρκεί ένα πακέτο διάσωσης ύψους 110 δις. ευρώ. Στο μεταξύ έχει καταστεί σαφές ότι ακόμα και η δεύτερη επιχείρηση βοήθειας με επιπλέον 130 δις. ευρώ αποδείχτηκε ανεπαρκής, παρόλο που οι υπολογισμοί έγιναν μόλις πριν από έξι μήνες.
Στο μεταξύ λείπουν και πάλι 33 δις. ευρώ, κάτι που σημαίνει καταστροφή για τον Σόιμπλε και την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ. Και οι δυο δεν θέλουν σε καμία περίπτωση να φέρουν πριν τις βουλευτικές εκλογές του 2013 τους φορολογούμενους αντιμέτωπους με τον αληθινό, δηλαδή τον ακριβό απολογισμό της ελληνικής βοήθειας.
Γι’ αυτό μέχρι τη σύνοδο του Eurogroup αυτήν την εβδομάδα γίνονται από ‘δω κι από ‘κει υπολογισμοί για το πώς θα μπορέσει να κλείσει το χρηματοδοτικό κενό με διάφορα κόλπα. Οι πολιτικοί συμπεριφέρονται σαν Έλληνες στατιστικολόγοι.
Και πάλι η ΕΚΤ καλείται να παίξει τον ρόλο του σωτήρα. Η Ελλάδα χρηματοδοτείται μεταξύ άλλων και από πολύ βραχυπρόθεσμα έντοκα γραμμάτια, τα λεγόμενα T-Bills. Μέχρι τώρα η ελληνική κυβέρνηση επιτρέπεται να εκδίδει τέτοια χρεόγραφα μέχρι του ποσού των 18 δισ. ευρώ. Αυτά τα αγοράζουν κυρίως ελληνικές τράπεζες, οι οποίες χρηματοδοτούνται σχεδόν αποκλειστικά μέσω της Τραπέζης της Ελλάδος.
Γι’ αυτό στην πραγματικότητα θα έπρεπε να μειωθεί το ανώτατο πλαφόν για τα T-Bills στα 12 δισ. ευρώ. Τώρα όμως συζητείται να διατηρηθεί το αρχικό ποσό των 18 δισ. ευρώ, κάτι που θα απέφερε 6 δισ. ευρώ. Με άλλα 7 δισ. επίσης αναμένεται να συμβάλει άμεσα η ΕΚΤ. Τέλος, η ΕΚΤ έχει αγοράσει ελληνικά κρατικά ομόλογα, που στα χαρτιά αξίζουν 45 δις. ευρώ. Επειδή όμως η ΕΚΤ έχει πληρώσει λιγότερα γι’ αυτά, κατά τη λήξη τους θα έχει κέρδος. Η Γερμανία πιέζει, ώστε να υπάρξει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα από τώρα για τα μελλοντικά δισεκατομμύρια κέρδους. Το υπόλοιπο του χρηματοδοτικού κενού στο ελληνικό πρόγραμμα διάσωσης λέγεται ότι μπορεί να κλείσει με σειρά πολλών άλλων μέτρων, όπως για παράδειγμα με τη μείωση των επιτοκίων για τα υφιστάμενα ελληνικά δάνεια. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι τότε πιθανόν και όλες οι άλλες χώρες, που έχουν ζητήσει βοήθεια, να απαιτήσουν καλύτερους όρους. Όπως λέει ένας γνώστης των πραγμάτων: «Δεν νομίζω ότι έχει σκεφθεί κανείς στο Βερολίνο τις συνέπειες ενδεχόμενης μείωσης των επιτοκίων για την Ελλάδα».
Γενικά πάντως, πολλά μέλη της ΟΝΕ έχουν εκνευριστεί πλέον από το γερμανικό πείσμα. Η γερμανική κυβέρνηση – λένε στις Βρυξέλλες – νοιάζεται πλέον μόνο για την ημερομηνία των εθνικών εκλογών το 2013. Το πόσο έχει προχωρήσει η απομόνωσή της φάνηκε στη συνεδρίαση του Eurogroup την περασμένη εβδομάδα, που συζητήθηκε η γερμανική πρόταση για τη μείωση του ελληνικού χρέους.
Το σχέδιο προβλέπει να επαναγοράσει η ελληνική κυβέρνηση το χρέος που διακρατούν ακόμα οι ιδιώτες πιστωτές όπως οι τράπεζες. Επειδή η αξία των χρεογράφων στην αγορά είναι πολύ μικρή, θα μπορούσε με 10 δισ. ευρώ να εξοφλήσει δάνεια τουλάχιστον 30 δισ. ευρώ.
Θεωρητικά ωραία είναι αυτά, αλλά όλοι οι παριστάμενοι, εκτός του Σόιμπλε, απέρριψαν αυτό το εργαλείο. Είτε επειδή – όπως είπαν – τα κοινοβούλιά τους δεν θα ενέκριναν την αναγκαία βοήθεια από τον μηχανισμό διάσωσης είτε επειδή θεωρούν αυτό το μέσο ακατάλληλο. Γιατί: Μόλις αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις περί επαναγοράς του χρέους, οι τιμές των ομολόγων θα αυξηθούν.
Παρ’ όλα αυτά είναι σαφές ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να εξακολουθήσει για πολύ να σηκώνει το βάρος του χρέους της, που τελευταία ήταν περί τα 300 δισ. ευρώ. Η πιθανότητα όμως να πάρει κάποτε πίσω τα χρήματα που δάνεισε αποτελεί την προϋπόθεση να συνεχίσει το ΔΝΤ να συμμετέχει στο πρόγραμμα διάσωσης. Η Διευθύντρια Κριστίν Λαγκάρντ ξεκαθάρισε ότι έχει χορτάσει από τα ταχυδακτυλουργικά κόλπα των Ευρωπαίων.
Για τη Μέρκελ και τον Σόιμπλε, ενδεχόμενη αποχώρηση του ΔΝΤ θα ισοδυναμούσε με την Αποκάλυψη του Ιωάννου. Όχι μόνο γιατί με πρωτοβουλία της γερμανικής κυβέρνησης συμμετείχε το ΔΝΤ στα ευρωπαϊκά προγράμματα διάσωσης, αλλά και γιατί τότε θα έλειπαν σχεδόν 20 δις. ευρώ από την ήδη δρομολογημένη βοήθεια για την Ελλάδα. Το κενό θα έπρεπε να καλυφθεί από τις χώρες της Ευρωζώνης, οπότε μόνον η Γερμανία θα επιβαρυνόταν με 6 δισ. ευρώ περίπου. Και τότε, ακόμα κι ένας πολιτικός πρωτομάστορας σαν τον Σόιμπλε δεν θα μπορούσε να παρουσιάσει κάτι τέτοιο ως στρατηγική κίνηση.
