Βίαιη «εκτίναξη» των ορίων συνταξιοδότησης, κατά δύο έτη, σε όλες τις περιπτώσεις των ασφαλισμένων, επιφέρει το πακέτο των μέτρων της κυβέρνησης, άμεσα από 1ης Ιανουαρίου 2013.
Ουσιαστικά «εγκλωβίζει» –τουλάχιστον για δύο έτη –όσους δεν έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ως το τέλος του 2012.
Οι δύο ρυθμίσεις του τρίτου μνημονίου με τις οποίες επιτυγχάνεται αυτό το αποτέλεσμα είναι:
Πρώτον, η αύξηση του γενικού ορίου συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (από τα 65 στα 67), αλλά και η αντίστοιχη αύξηση των ενδιάμεσων ορίων.
Δεύτερον, η άμεση ισχύ από 1ης Ιανουαρίου του 2013 των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης (όρια ηλικίας – έτη ασφάλισης), οι οποίες προβλεπόταν να διαμορφωθούν σταδιακά την 1η Ιανουαρίου 2015, σύμφωνα με τον νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη (3863/2010).
Με τον τρόπο αυτόν από το 2013 οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαμορφώνονται για όλους είτε στα 62 έτη ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης είτε με 15 έτη ασφάλισης στο 67ο έτος της ηλικίας τους.
Από την αύξηση των ορίων ηλικίας, αλλά και την αύξηση των ετών ασφάλισης, εξαιρούνται:
1. Οι μητέρες ανίκανων για βιοποριστική εργασία τέκνων.
2. Οι χήροι πατέρες ανίκανων για βιοποριστική εργασία τέκνων.
3. Οι ασφαλισμένοι που έχουν ενταχθεί σε καθεστώς εφεδρείας (Νόμος 4024/2011).
Από την αύξηση των ορίων γλιτώνουν μόνο όσοι έχουν τις προϋποθέσεις να αποχωρήσουν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2012. Χαρακτηριστικά η νομοθετική διάταξη αναφέρει ότι «θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα ως την 31η Δεκεμβρίου 2012, λόγω της συμπλήρωσης του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και των ορίων ηλικίας, δεν θίγονται και δύνανται να ασκηθούν οποτεδήποτε».
Ταυτοχρόνως, όσοι κατοχυρώνουν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2012 τις κατ’ έτος προβλεπόμενες προϋποθέσεις από τον νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη δύνανται να συνταξιοδοτηθούν υπό τις προϋποθέσεις αυτές.
Η αύξηση του γενικού ορίου συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (από τα 65 στα 67) αναμένεται να προκαλέσει ντόμινο αυξήσεων στα όρια όλων των ενδιάμεσων περιπτώσεων. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το όριο ηλικίας για την καταβολή μειωμένης σύνταξης θα αυξηθεί από τα 60 στα 62 έτη. Ανάλογη θα είναι η αύξηση σε όλα τα λεγόμενα «ενδιάμεσα» όρια ηλικίας, ενώ διασώζονται μόνον όσοι θεμελιώνουν εφέτος συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι «κλειδώνουν» το δικαίωμα και μπορούν να αποχωρήσουν με βάση το ισχύον καθεστώς οποτεδήποτε.
Στο πακέτο μέτρων προβλέπεται ακόμη η άμεση υλοποίηση των αλλαγών στα όρια ηλικίας που προβλέπονται στον νόμο Λοβέρδου – Κουτρουμάνη. Συγκεκριμένα, η σταδιακή αύξηση ορίων ηλικίας και ετών ασφάλισης που ολοκληρωνόταν το 2015, θα «έλθει» δύο έτη νωρίτερα και χωρίς σταδιακή εφαρμογή. Δηλαδή τα όρια ηλικίας και τα έτη ασφάλισης του 2015 θα τεθούν σε ισχύ από το 2013.
Ενδεικτική είναι η περίπτωση όσων συνταξιοδοτούνται εφέτος με 37 έτη ασφάλισης και σε ηλικία 59 ή 60 ετών –ανάλογα με το ασφαλιστικό ταμείο –ενώ από το 2913 θα απαιτούνται 40 χρόνια ασφάλισης και το 62ο έτος της ηλικίας.
Σημειώνεται ότι από το 2013 παύουν να υπάρχουν ευνοϊκές ρυθμίσεις για τη συνταξιοδότηση των γυναικών με ανήλικα παιδιά. Οσες ασφαλισμένες δεν θεμελίωσαν δικαίωμα ως το τέλος του 2012, θα ακολουθήσουν τις γενικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.
Αντίθετα, δεν θα επηρεαστούν καθόλου όσοι έχουν ασφαλιστεί για πρώτη φορά πριν από τις 31.12.1982. Γι’ αυτούς εξακολουθούν να ισχύουν οι προϋποθέσεις που ίσχυαν ακόμη και πριν από το 2010.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Κερδισμένοι και χαμένοι από τις νέες διατάξεις
Δεν θίγονται μόνο όσοι ασφαλισμένοι έχουν θεμελιώσει ή θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα ως 31 Δεκεμβρίου 2012
Κερδισμένοι και χαμένοι από τις νέες διατάξεις
Δεν θίγονται μόνο όσοι ασφαλισμένοι έχουν θεμελιώσει ή θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα ως 31 Δεκεμβρίου 2012
Δ
εν θίγονται από την αύξηση των ορίων ηλικίας: α. Οσοι έχουν θεμελιώσει ή θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα ως 31.12.2012.Θεμελιωμένο δικαίωμα: Οταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και το όριο ηλικίας (όπου αυτό προβλέπεται).
Παράδειγμα δικαιώματος που θεμελιώθηκε
Ασφαλισμένος του ΙΚΑ που ως 31.12.2010 είχε συμπληρώσει 10.500 ημέρες ασφάλισης και το 58ο έτος της ηλικίας του. Ο ασφαλισμένος αυτός έχει ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα από το έτος 2010 και μπορεί να το ασκήσει υποβάλλοντας αίτηση συνταξιοδότησης όποτε ο ίδιος επιθυμεί. Δεν επηρεάζεται από την αύξηση των ορίων ηλικίας.
β. Οσοι έχουν κατοχυρώσει ή κατοχυρώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα ως 31.12.2012
Κατοχυρωμένο δικαίωμα
Κατοχυρωμένο δικαίωμα: Οταν ο ασφαλισμένος συμπληρώνει συγκεκριμένο, κατά περίπτωση, χρόνο ασφάλισης, με βάση τον οποίο «κλειδώνει» ορισμένο συνδυασμό απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης και απαιτούμενου ορίου ηλικίας, προκειμένου να λάβει σύνταξη γήρατος.
Παραδείγματα κατοχυρωμένων δικαιωμάτων:
i) Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, 57 ετών σήμερα, ο οποίος την 31.12.2012 συμπληρώνει 10.500 ημέρες ασφάλισης (έστω και με αναγνώριση 5 πλασματικών ετών).
Αυτός «κλειδώνει»-κατοχυρώνει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί πλήρως όταν συμπληρώσει το 59ο έτος της ηλικίας του και 11.100 ημέρες ασφάλισης. Συνεπώς, δεν επηρεάζεται από την αύξηση ορίου ηλικίας που θεσμοθετείται με τον νέο νόμο, ισχύει δηλαδή γι’ αυτόν ό,τι ίσχυε με την προηγούμενη νομοθεσία. Προστατεύεται δηλαδή στην περίπτωσή του το ώριμο συνταξιοδοτικό του δικαίωμα.
ii) Ασφαλισμένος που συμπλήρωσε 10.500 ημέρες ασφάλισης στα βαριά και ανθυγιεινά (ΙΚΑ) την 20.10.2012, ετών 53.
Αυτός «κλειδώνει» – κατοχυρώνει το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθεί πλήρως όταν συμπληρώσει τα 56,5 έτη της ηλικίας, χωρίς να απαιτείται επιπλέον χρόνος ασφάλισης, πέραν αυτών που έχει ήδη πραγματοποιήσει. Συνεπώς, δεν επηρεάζεται από την αύξηση ορίου ηλικίας που θεσμοθετείται με τον νέο νόμο, ισχύει δηλαδή γι’ αυτόν ό,τι ίσχυε με την προηγούμενη νομοθεσία. Προστατεύεται, δηλαδή, στην περίπτωσή του το ώριμο συνταξιοδοτικό του δικαίωμα.
Τα ποσοστά αναπηρίας
γ. Συγκεκριμένες κατηγορίες αναπήρων, όπως τυφλοί και από τα δύο μάτια, παραπληγικοί/ τετραπληγικοί, πάσχοντες από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, αιμορροφιλικοί κ.ά., με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%: αυτοί συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με ευνοϊκές προϋποθέσεις, ήτοι με 15 έτη ασφάλισης και χωρίς όριο ηλικίας.
δ. Οι γονείς και οι σύζυγοι αναπήρων: συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 25 ετών ασφάλισης και χωρίς όριο ηλικίας.
ε. Οι μητέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών, καθώς και οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία παιδιών: συνεχίζουν να συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση 5.500 ημερών ασφάλισης και του 50ού (μειωμένη σύνταξη) ή 55ου έτους της ηλικίας (πλήρης σύνταξη).
Σε καθεστώς εφεδρείας
στ. Οσοι ασφαλισμένοι των φορέων αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας –δημόσιοι υπάλληλοι –έχουν ενταχθεί στο καθεστώς εργασιακής εφεδρείας του Ν. 4024/2011.
ζ. Οι ασφαλισμένοι στο ΝΑΤ.
Θίγονται από τη νέα διάταξη: α. Οσοι θεμελιώνουν ή κατοχυρώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1.1.2013 και μετά.
Στην περίπτωση αυτή:
i) Είτε προστίθενται από 1.1.2013 δύο έτη στο όριο ηλικίας που ισχύει την 31.12.2012 (αυτό εφαρμόζεται για τις περιπτώσεις των ορίων ηλικίας που δεν εθίγησαν από τον Ν. 3863/2010 – Νόμος Λοβέρδου).
Το γενικό όριο ηλικίας των 65 ετών που προβλέπεται την 31.12.2012, γίνεται 67 την 1.1.2013.
ii) Είτε οι προϋποθέσεις (όριο ηλικίας και χρόνος ασφάλισης) που, σύμφωνα με τον Ν. 3863/2010 – Νόμο Λοβέρδου, θα ίσχυαν το 2015 έρχονται νωρίτερα εφαρμοζόμενες το 2013, προστιθεμένων ταυτόχρονα και δύο ετών στο όριο ηλικίας (αυτό εφαρμόζεται για τις περιπτώσεις των ορίων ηλικίας που εθίγησαν από τον Ν. 3863/2010 – Νόμο Λοβέρδου).
Παραδείγματα:
α) Ασφαλισμένη του ΙΚΑ – μητέρα ανηλίκου παιδιού που συμπληρώνει 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2013.
Σύμφωνα με τη μέχρι 31.12.2012 ισχύουσα νομοθεσία (Νόμος Λοβέρδου) για να συνταξιοδοτηθεί έπρεπε να συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας της. Με τη νέα διάταξη πρέπει να φτάσει στο 67ο.
β) Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, ετών 55 που συμπληρώνει 10.500 ημέρες ασφάλισης το 2013.
Με το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στο 60ό έτος της ηλικίας του με 11.400 ημέρες ασφάλισης. Τώρα πλέον χρειάζεται 12.000 ημέρες ασφάλισης και τη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας του (βεβαίως συνεχίζει να έχει τη δυνατότητα εξαγοράς πλασματικού χρόνου για να συμπληρώσει τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης).
Με νέα κριτήρια τα οικογενειακά επιδόματα
Σε όλες τις οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα θα χορηγείται από το 2013 επίδομα παιδιών.
Σε όλες τις οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα θα χορηγείται από το 2013 επίδομα παιδιών.
Μετά την απόφαση για την κατάργηση του αφορολογήτου για τα παιδιά (θα θεσμοθετηθεί με το φορολογικό νομοσχέδιο) και τη χορήγηση επιδόματος σε όλες ανεξαιρέτως τις οικογένειες που έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά, η κυβέρνηση έθεσε εισοδηματικά κριτήρια για την καταβολή έστω και χαμηλών επιδομάτων στήριξης των οικογενειών.
Από το 2013 θα καταβάλλεται επίδομα από 160 ως 480 ευρώ τον χρόνο στις οικογένειες που έχουν ένα παιδί, διπλάσιο για δύο παιδιά, ενώ υψηλότερα (520-1.560 ευρώ) θα είναι τα επιδόματα για τις οικογένειες με τρία παιδιά.
Τα επιδόματα θα καταβάλλονται μέσω της Εφορίας κατά την εκκαθάριση των δηλώσεων.
Ηδη ο υπουργός Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας Γιάννης Βρούτσης και ο υφυπουργός κ. Νίκος Παναγιωτόπουλος στο πλαίσιο της υλοποίησης των δημοσιονομικών δεσμεύσεων που έχει αναλάβει το υπουργείο Εργασίας κάλεσε τους διοικητές όλων των ασφαλιστικών ταμείων να υλοποιήσουν τον νέο τρόπο κατανομής των νέων οικογενειακών επιδομάτων καθώς επίσης να προχωρήσουν στον εντοπισμό και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής από τις συντάξεις, στον εντοπισμό της κάθε μορφής απάτης και παραβατικότητας όπως των συντάξεων – μαϊμού αλλά και στη μείωση των συντάξεων στα νέα επίπεδα, όπως ψηφίστηκαν προχθές στη Βουλή και αυτό πρέπει να γίνει με το άθροισμα κύριων και επικουρικών συντάξεων, που επιχειρείται για πρώτη φορά.
