Ενα μνημόνιο για κάθε υπουργείο

Την υπογραφή μνημονίου με κάθε υπουργείο ξεχωριστά για την τήρηση των στόχων του προυπολογισμού προβλέπει Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που ανακοινώθηκε πριν από λίγο.

Στην εισηγητική έκθεση της Πράξης που υπογράφουν ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και τα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, πρoς τον πρόεδρο της Δημοκρατίας αναφέρονται τα εξής:

«Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε,

Είναι γνωστό ότι η ορθή δημοσιονομική πολιτική και πρακτική σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες στηρίζεται κυρίως σε δημοσιονομικούς κανόνες με καθορισμένους στόχους που επιτυγχάνονται με την εφαρμογή συγκεκριμένων μηχανισμών και συστημάτων παρακολούθησης και ελέγχου.

Η έλλειψη επί δεκαετίες για τη χώρα μας τέτοιων σύγχρονων δημοσιονομικών κανόνων οδήγησε κατά μεγάλο ποσοστό στη σημερινή δύσκολη δημοσιονομική κατάσταση, αφού για χρόνια είχαμε σταθερή αύξηση των ελλειμμάτων και κατ’ ακολουθία του δημόσιου χρέους.

Η Κυβέρνηση, γνωρίζοντας τη χρησιμότητα και αναγκαιότητα της ύπαρξης των κανόνων αυτών, παρεμβαίνει με την προτεινόμενη διάταξη για την αλλαγή του πλαισίου ως προς τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που διαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα, δηλαδή του φορολογούμενου πολίτη.

Με την παρούσα ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με την παρακολούθηση και την ορθή εκτέλεση των δημόσιων προϋπολογισμών, εντός των ορίων και των στόχων που αποφασίζονται και εγκρίνονται από τη Βουλή.

Ειδικότερα προβλέπονται:

Η έγκαιρη έγκριση όλων των προϋπολογισμών της Γενικής Κυβέρνησης μέχρι την 31η Ιανουαρίου κάθε έτους.

Η κατάρτιση προγραμμάτων μηνιαίας εκτέλεσης των προϋπολογισμών των υπουργείων και των σημαντικών από άποψη μεγέθους νομικών προσώπων και η θέσπιση τριμηνιαίων στόχων.

Η στενή παρακολούθηση των τριμηνιαίων στόχων και η έγκαιρη λήψη διορθωτικών μέτρων σε περίπτωση που διαπιστώνεται ότι οι αποκλίσεις από τους στόχους, θέτουν σε κίνδυνο την εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Η σύναψη συμφωνιών μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και των υπολοίπων Υπουργείων, με τις οποίες τα μέρη δεσμεύονται για την υλοποίηση δράσεων που θα εξασφαλίζουν την ορθή εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Η επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Ειδικότερα προβλέπεται:

–Η περικοπή των προϋπολογισμών όταν οι αποκλίσεις υπερβαίνουν το 10% των συμφωνηθέντων στόχων και δεν λαμβάνονται μέτρα διόρθωσης.

–Ο ορισμός Επόπτη των οικονομικών υπηρεσιών στα νομικά πρόσωπα φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, όπου διαπιστώνονται σοβαρές αποκλίσεις ή μη συμμόρφωση με τα ανωτέρω.

Στο δεύτερο άρθρο της παρούσας ρυθμίζεται το ζήτημα της κατάθεσης στη Βουλή του απολογισμού και των λοιπών χρηματοοικονομικών καταστάσεων οικονομικού έτους 2011. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 76 του ν.2362/1995 (Α.247) όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 43 του ν.3871/2010 (Α.141), η κατάθεση στη Βουλή για κύρωση του Απολογισμού, του Ισολογισμού και των λοιπών χρηματοοικονομικών καταστάσεων της Κεντρικής Διοίκησης, καθώς και της Διαδήλωσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου διενεργείται πριν από την κατάθεση στη Βουλή του προϋπολογισμού για το νέο έτος και μέχρι το τέλος Νοεμβρίου το αργότερο.

Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους αναπτύχθηκε και λειτουργεί από 1-1-2011 Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα, κατά το πρώτο έτος λειτουργίας του οποίου, αναδείχθηκαν προβλήματα και αδυναμίες που επηρέασαν σημαντικά το χρονοδιάγραμμα των εργασιών για την κατάρτιση του Απολογισμού και των λοιπών ανωτέρω χρηματοοικονομικών καταστάσεων.

Για το λόγο αυτό άλλωστε, οι σχετικές προθεσμίες παρατάθηκαν επί δίμηνο με τις διατάξεις του άρθρου 43 παρ.3 του ν.4071/2012 (Α.85).

Ενόψει όμως της εσπευσμένης κατάθεσης του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2013 (προ της εκπνοής της προθεσμίας του άρθρου 89 παρ.2 ν.2362/1995 όπως ισχύει) δεν είναι δυνατή η κατάθεση στη Βουλή του Απολογισμού και των λοιπών χρηματοοικονομικών καταστάσεων για το οικονομικό έτος 2011 πριν την κατάθεση του προϋπολογισμού.

Κατόπιν αυτού προτείνεται η κατωτέρω ρύθμιση με την οποία ειδικά για το τρέχον έτος, ο Απολογισμός και οι λοιπές χρηματοοικονομικές καταστάσεις οικονομικού έτους 2011, κατατίθενται στη Βουλή μέχρι το τέλος Νοεμβρίου τρέχοντος έτους και ανεξάρτητα από την ημερομηνία κατάθεσης του προϋπολογισμού.

Με το τρίτο άρθρο δίνεται η δυνατότητα στους Γενικούς Διευθυντές των Υπουργείων, οι οποίοι απολύονται αυτοδίκαια, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, μετά από αίτησή τους να παραμείνουν στην Υπηρεσία και μέχρι την επιλογή και τοποθέτηση νέων προϊσταμένων.

Η προβλεπόμενη από το Ν.3839/2010 επιλογή των προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων δεν έχει γίνει, λόγω και της επικείμενης αναδιάρθρωσης των Υπηρεσιών του δημόσιου τομέα, με συνέπεια κρίσιμες Γενικές Διευθύνσεις να υπολειτουργούν.

Με την ανωτέρω διάταξη προβλέπεται η δυνατότητα εκούσιας παραμονής των Προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων των Υπουργείων που απολύονται αυτοδίκαια (άρθρο 155 ν.358/2007) κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων και μέχρι την επιλογή και κάλυψη των ανωτέρω θέσεων και εφόσον δεν έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους».

1.Το άρθρο 44 παρ. 1 του Συντάγματος.

2. Την έκτακτη περίπτωση εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης:

α)να καθοριστούν δημοσιονομικοί κανόνες και πρακτικές για όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης για την ορθή εκτέλεση των δημόσιων προϋπολογισμών εντός των ορίων και στόχων που αποφασίζονται από τη Βουλή,

β)να κατατεθεί στη Βουλή ο απολογισμός και οι λοιπές χρηματοοικονομικές καταστάσεις οικονομικού έτους 2011 μέχρι το τέλος Νοεμβρίου τρέχοντος έτους, ανεξάρτητα από την ημερομηνία κατάθεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού,

γ)να δοθεί η δυνατότητα στους Γενικούς Διευθυντές των Υπουργείων, οι οποίοι απολύονται αυτοδίκαια, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, μετά από αίτησή τους να παραμείνουν στην Υπηρεσία και μέχρι την επιλογή και τοποθέτηση νέων προϊσταμένων.

3. Την πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου.

α)Μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών και των υπολοίπων Υπουργείων συνάπτονται ξεχωριστά μέχρι 31 Ιανουαρίου κάθε έτους μνημόνια συνεργασίας με στόχο την ομαλή εκτέλεση του προϋπολογισμού και τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση.

Στα μνημόνια περιλαμβάνονται τουλάχιστον:

1)οι τριμηνιαίοι στόχοι εκτέλεσης του προϋπολογισμού κάθε φορέα,

2)προκαθορισμένες διορθωτικές παρεμβάσεις σε περίπτωση εμφάνισης αποκλίσεων από τους στόχους,

3)οι επιπτώσεις στην περίπτωση μη υλοποίησης των διορθωτικών παρεμβάσεων,

4)ο χρόνος και το είδος των δημοσιονομικών αναφορών που υποβάλλει ο κάθε φορέας,

5)δεσμεύσεις ότι υφίστανται και λειτουργούν εσωτερικά συστήματα, διαδικασίες και μηχανισμοί που να διασφαλίζουν τη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση ή μέτρα που λαμβάνονται για τη βελτίωσή τους,

6)ο ρυθμός αποδέσμευσης των εγκεκριμένων πιστώσεων του προϋπολογισμού,

7)οι προθεσμίες εντός των οποίων θα πρέπει να ανταποκριθεί το Υπουργείο Οικονομικών σε ερωτήματα, διευκρινίσεις ή επιλύσεις διαφορών μεταξύ των Υπουργείων και των Υπηρεσιών Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΥΔΕ).

β)Αντίστοιχα μνημόνια συνεργασίας δύνανται να συνάπτονται μεταξύ του κάθε Υπουργείου και των υπευθύνων των εποπτευόμενων φορέων, το περιεχόμενο των οποίων επιλέγεται από τον οικείο Υπουργό.

γ)Όλοι οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης υποχρεούνται να έχουν εγκρίνει τον προϋπολογισμό κάθε έτους μέχρι την 31η Ιανουαρίου του έτους στο οποίο αναφέρεται ο προϋπολογισμός.

Σε περίπτωση μη έγκρισης, εκτός εάν οφείλεται σε αποχρώντες αντικειμενικούς λόγους που γνωστοποιούνται αμελλητί στον Υπουργό Οικονομικών και αναγνωρίζονται ως τέτοιοι με απόφασή του, καμία δαπάνη πλην των πληρωμών συντάξεων, αποδοχών προσωπικού και απόδοσης των επ’ αυτών κρατήσεων δεν θεωρείται νόμιμη.

δ)Μέχρι 15 Ιανουαρίου κάθε έτους όλα τα Υπουργεία υποβάλλουν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους μηνιαίο πρόγραμμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους, στη βάση των οποίων καθορίζονται τριμηνιαίοι στόχοι, οι οποίοι μετά τη συμφωνία τους με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους συμπεριλαμβάνονται στο μνημόνιο συνεργασίας που προβλέπεται στην παρ. α.

Όμοιο πρόγραμμα εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους υποβάλλουν μέχρι 15 Φεβρουαρίου κάθε έτους στο Γενικό Διευθυντή Οικονομικών Υποθέσεων του εποπτεύοντος Υπουργείου και μέσω αυτού στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης που ο προϋπολογισμός τους υπερβαίνει το ποσό που καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και το οποίο με όμοια απόφαση μπορεί να αναπροσαρμόζεται κατ’ έτος.

ε)Σε περίπτωση που από τα μηνιαία στοιχεία εκτέλεσης των προϋπολογισμών των υπουργείων και των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, τα οποία σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο υποβάλλουν πρόγραμμα μηνιαίας εκτέλεσης του προϋπολογισμού τους στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, διαπιστώνεται απόκλιση από τους τριμηνιαίους στόχους που υπερβαίνει το 10% περικόπτεται με απόφαση του Διευθυντή Προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης ποσό πιστώσεων λειτουργικών δαπανών των Υπουργείων ή επιχορήγησης ή απόδοσης πόρων σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης ίσο με το ποσό της υπέρβασης πέραν του ανωτέρω ποσοστού. Αυτή η διαδικασία ενεργοποιείται εάν δεν έχουν υλοποιηθεί οι αναφερόμενες στην παρ. α, περ. 2 διορθωτικές παρεμβάσεις ή αν η υπέρβαση είναι προσωρινή και από τα προσκομισθέντα στοιχεία προκύπτει βάσιμα ότι δεν θα επηρεάσει το ετήσιο οικονομικό αποτέλεσμα.

στ)Σε ειδικές περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται σοβαρή απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους ή μη συμμόρφωση με τα ανωτέρω, ο Υπουργός Οικονομικών δύναται να ορίζει σε εποπτευόμενους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης Επόπτη Οικονομικών Υπηρεσιών, οι αρμοδιότητες και οι υποχρεώσεις του οποίου καθορίζονται με την απόφαση ορισμού του.

ζ)Από 1/1/2014 δεν επιτρέπεται ο δανεισμός φορέων για άλλους σκοπούς πλην επενδύσεων. Σε κάθε περίπτωση απαιτείται η έγκριση του Υπουργού Οικονομικών.

η)Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ρυθμίζονται λεπτομέρειες για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων.

Ο Απολογισμός, ο Ισολογισμός (κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης) και οι λοιπές Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της Κεντρικής Διοίκησης μαζί με τη Διαδήλωση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ειδικά για το οικονομικό έτος 2011, εισάγονται για κύρωση στη Βουλή από τον Υπουργό Οικονομικών μέχρι το τέλος Νοεμβρίου τρέχοντος έτους, ανεξάρτητα από την ημερομηνία κατάθεσης στη Βουλή του προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2013.

Οι προϊστάμενοι των Γενικών Διευθύνσεων των Υπουργείων, οι οποίοι απολύονται αυτοδίκαια από την υπηρεσία, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, δύνανται μετά από αίτησή τους να παραμείνουν στην υπηρεσία μέχρι την επιλογή και τοποθέτηση νέων προϊσταμένων και εφόσον δεν έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.

Η ισχύς της παρούσας, η οποία θα κυρωθεί νομοθετικά κατά το άρθρο 44 παράγραφος 1 του Συντάγματος, αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.