«Η παρούσα κρίση είναι η μεγαλύτερη από την εποχή της μεταπολίτευσης, καθώς κρίνει και δοκιμάζει τους θεσμούς που επιτεύχθηκαν σε αυτή την χώρα μετά την δικτατορία. Η πρόκληση αφορά όλο το πολιτικό σύστημα και στο κατά πόσον αυτό μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής», τόνισε συμπερασματικά ο ιστορικός Μαρκ Μαζάουερ στην ομιλία του το βράδυ της Τρίτης 23 Οκτωβρίου μιλώντας στο Μέγαρον Μουσικής μπροστά σε δυο (!) γεμάτα αμφιθέατρα και πολύ κόσμο στο φουαγιέ.
Ο ιστορικός Μαζάουερ βρέθηκε στην Αθήνα καλεσμένος της Εταιρείας Συγγραφέων για να τιμηθεί με το ετήσιο βραβείο «Διδώ Σωτηρίου» που απονέμεται σε ξένο ή Έλληνα συγγραφέα που με τη γραφή του αναδεικνύει την επικοινωνία των λαών και των πολιτισμών μέσα από την πολιτισμική διαφορετικότητα. Ο πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων κ. Αλέξης Ζήρας προσφώνησε τον τιμώμενο λέγοντας ότι η βράβευση του Μαζάουερ γίνεται σε μια καίρια στιγμή της Ευρώπης όπου αλλάζουν οι χάρτες των κοινωνιών και των εθνών.
Στην ομιλία του με θέμα ««Το όραμα του Σπινέλι: η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή κρίση» ο Μαρκ Μαζάουερ τόνισε εξ αρχής ότι η κρίση στην Ελλάδα μπορεί να γίνει κατανοητή μόνον ως μια πτυχή της ευρωπαϊκής κρίσης. Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή αναφέρθηκε στην πρόταση Σπινέλι, ο οποίος παρεμβαίνοντας μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο με το μανιφέστο του Βεντοτένε προσπάθησε να δώσει μια απάντηση στη χρεωκοπία της Κοινωνίας των Εθνών και στον φασισμό προτείνοντας μια διαφορετική ενωμένη, ομοσπονδιακή Ευρώπη. Για τον Σπινέλι η Ενωμένη Ευρώπη θα ήταν ένα εργαλείο αναδιανομής του πλούτου, για έναν κόσμο (όχι σοσιαλιστικό) κατά της ανισότητας που θα έθετε όρια και θα διαχειρίζονταν προς όφελός του τις αγορές. Ο κόσμος αυτός που ονειρευόταν ο Σπινέλι τελείωσε όταν επικράτησε η διεθνοποίηση του κεφαλαίου. Κατά τον Μαρκ Μαζάουερ η απελευθέρωση της κίνησης των κεφαλαίων ευθύνεται για τη σημερινή κρίση. Το Μάαστριχτ επιτάχυνε τις εμπορικές ροές, περιθωριοποίησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και παγίδευσε τα εθνικά νομοθετικά σώματα. Το σύστημα έγινε χαλαρό, όλα σχεδόν τα κράτη παρέβησαν τους κανόνες και παράλληλα η εξουσία διολίσθησε εκτός Ε.Ε. στους τραπεζίτες και τους οίκους αξιολόγησης. Υπάρχουν ακόμα, είπε, σκοτεινά σημεία για την εποχή που η Ελλάδα μπήκε στην ευρωζώνη. Οι αγορές έγιναν τελικά ένα καζίνο -αν και τα καζίνο είναι καλύτερα ρυθμισμένα. Αποτέλεσμα το ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό σύστημα να ευημερεί, αλλά όχι και οι ευρωπαϊκοί λαοί.
Σχετικά με τη σημερινή ελληνική κρίση, ο ιστορικός Μαζάουερ είπε ότι δεν έχει βαθιές ρίζες και επιπλέον οι εξηγήσεις που δίνονται δεν είναι πειστικές. Η κρίση δεν είναι ηθική. Και παλιότερα υπήρχε διαφθορά. Δεν είναι ιστορική γιατί αν δει κανείς τη μεταπολίτευση θα διαγνώσει ότι ήταν ένας θρίαμβος, μια επιτυχία για την ελληνική κοινωνία. Όλοι οι δείκτες ήταν καλοί. Για παράδειγμα ο δημόσιος τομέας είχε μόνον 120.000 υπαλλήλους και λειτουργούσε. Τη δεκαετία του ΄80 φτιάχτηκε ένα κοινωνικό κράτος όταν στην Ευρώπη άρχισαν οι περικοπές και είχε αρχίσει η έλευση του νεοσυντηρητισμού. Η Ευρώπη ζούσε την εποχή του 2004 μέσα στην ευδαιμονία. Πολλοί έλεγαν ότι το ευρωπαϊκό όνειρο έχει αντικαταστήσει το ανάλογο αμερικάνικο. Λίγο μετά αυτό ανατράπηκε, η οικονομική κατάσταση της νότιας Ευρώπης επιδεινώθηκε και άρχισε η λιτότητα.
Σήμερα ο Μαρκ Μαζάουερ σημείωσε ότι υπάρχουν τρεις δρόμοι. Πρώτον. Η παραίτηση από το χρέος, κάτι που κάποια στιγμή είχε προτείνει ο Στίγκλιτς. Πιστεύει ότι αυτή η λύση θα οδηγήσει σε μεγάλη φτώχεια. Δεύτερον. Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για ένα λαϊκό ευρωπαϊκό μέτωπο, για μια άλλη εξουσία. Κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο γιατί δεν βλέπει κανένα ευρωπαϊκό λαό να θέλει να σώσει την Ελλάδα. Τρίτον. Να συνεχιστεί η λιτότητα. Αν και υπάρχει κατανόηση εκ μέρους της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, μέχρι στιγμής, η πρόταση αυτή δεν έχει μέλλον, δεν μπορεί να συνεχιστεί.
Ο Μαζάουερ διαπιστώνει ότι οι πολιτικοί είναι ανίκανοι να δουν την έξοδο από την κρίση με τρόπο μη κομματικό. Η πολιτική τάξη στην Ελλάδα δεν θέλει να αναλάβει τις ευθύνες της. Αντίθετα ακούσαμε, λέει ο Μαζάουερ, ότι « μαζί τα φάγαμε», κάτι πολύ προσβλητικό. Δεν τα φάγαμε μαζί, κάποιοι έφαγαν πάρα πολλά, κάποιοι καθόλου. Η φράση αυτή ήταν μια υπεκφυγή της πολιτικής ελίτ να αναλάβει τις ευθύνες της. Δεν μπορεί πια να καθοδηγήσει την κοινωνία. Κατηγορεί τους άλλους, χωρίς η ίδια να κάνει τίποτα.
Οι πολιτικοί πρέπει να αποδεχθούν ότι χρειάζεται μια νέα πορεία , να αποφύγουν τις κορώνες και να συνεργαστούν για μια νέα πολιτική. Υπάρχει μια ρητορεία από αριστερά και δεξιά που εμποδίζει τις πολιτικές πρωτοβουλίες. Χρειάζεται ένας κυβερνητικός πλουραλιστικός πολιτικός συνασπισμός που να οδηγήσει τη χώρα μπροστά. Στις ερωτήσεις που έγιναν από το κοινό τόνισε ότι οι έλληνες πρέπει να εκμεταλλευθούν όσα κατακτήσανε από τη μεταπολίτευση και μετά, να στεριώσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, να μπουν σε μια νέα φάση πιο δυναμική και με ουσιαστικό λόγο. Να μην περιμένουν τα πάντα απέξω, να πάρουν συγκεκριμένες πρωτοβουλίες ανόρθωσης της κοινωνίας. Όσο για τη βία και την άνοδο της Χρυσής Αυγής τόνισε ότι σήμερα στην Ελλάδα η διαχωριστική γραμμή δεν είναι ανάμεσα σε έγχρωμους και λευκούς αλλά ανάμεσα σε αυτούς που είναι κάτω των 25 ετών και τους υπόλοιπους που είναι άνω των 25.
