Τώρα πάμε Ανταρκτική

Φορώντας τα καλοκαιρινά σας ρούχα, αποβιβάζεστε στην… Ανταρκτική. Εκεί, με σταλακτίτες να κρέμονται από τη μύτη, για καλή σας τύχη διακρίνετε έναν ερευνητικό σταθμό όπου και τρέχετε να προφυλαχθείτε από το πολικό ψύχος. Τουρτουρίζοντας ακόμη από το κρύο, δέχεστε μια κούπα ζεστό τσάι από μια ομάδα επιστημόνων που, μελετώντας τη διατροφική αλυσίδα ειδών που ζουν εκεί, βρίσκονται στη φάση της ανάλυσης… εμετού πιγκουίνου.

Αν νομίζετε ότι όλο αυτό ήταν απλά ένα όνειρο, τότε μάθετε ότι πρόκειται για τη νέα διαδραστική έκθεση με τίτλο «Αποστολή: Παγωμένη Ανταρκτική» η οποία από τις 20 Οκτωβρίου ως και τον Φεβρουάριο θα φιλοξενηθεί στο Κέντρο Πολιτισμού του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού «Ελληνικός Κόσμος». Πρόκειται για μια πρωτότυπη έκθεση εκπαιδευτικού χαρακτήρα η οποία σχεδιάστηκε από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου, στη Βρετανία, με στόχο την καθήλωση των μικρών «εξερευνητών».

Μέσα από την «Αποστολή» ο επισκέπτης μαθαίνει πώς είναι να ζει και να μελετά αποικίες ζώων στην Ανταρκτική (copyright: Natural History Museum)

Πώς γεννήθηκε όμως η ιδέα μιας τόσο διασκεδαστικής έκθεσης μέσα από την οποία ο επισκέπτης καλείται να ζήσει για λίγα λεπτά σε συνθήκες Ανταρκτικής και να υποβληθεί σε μια σειρά πολικές δοκιμασίες, προκειμένου να κατανοήσει πώς ακριβώς δουλεύουν οι επιστήμονες εκεί;

«Μια εξειδικευμένη ομάδα μας ασχολείται με την ανάπτυξη εκθέσεων» λέει στο «Βήμα» η κυρία Μαρέν Κρούμντικ, υπεύθυνη για τις περιοδείες των εκθέσεων του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. «Ενα μέλος της ομάδας αυτής είχε κατά το παρελθόν εργαστεί στον βρετανικό οργανισμό έρευνας στην Ανταρκτική, British Antarctic Survey. Η ιδέα έπεσε στο τραπέζι και, καθώς το 2007 αποτελούσε πολύ επίκαιρο θέμα λόγω Διεθνούς Πολικού Ετους (2007-2008), αποφασίσαμε να προχωρήσουμε με μια διαδραστική έκθεση».

«Ετσι δημιουργήσαμε ένα θέαμα το οποίο απευθύνεται κυρίως σε παιδιά ηλικίας 7-11 ετών. Το να μπορεί ένα παιδί να εμπλέκεται σε ό,τι βλέπει είναι πολύ σημαντικό για τη διαδικασία της γνώσης. Σύμφωνα με έρευνες που έχουμε πραγματοποιήσει, όταν τα παιδιά μπορούν να παίξουν, να δοκιμάσουν κάτι, τότε μαθαίνουν πιο εύκολα –μαθαίνουν μέσω των εμπειριών που αποκτούν» εξηγεί η κυρία Κρούμντικ.

Μικροί και μεγάλοι «πρόσκοποι των πάγων» μπορούν να γνωρίσουν το πραγματικό πρόσωπο της Ανταρκτικής μέσα από ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και παιχνίδια (copyright: Natural History Museum)

Μια «ζωντανή» έκθεση η οποία υποβάλλει τον επισκέπτη σε μια σειρά δοκιμασίες μένει αξέχαστη, πόσω μάλλον όταν ανάμεσα σε αυτές βρίσκεται ένα «παγωμένο» δωμάτιο όπου οι θερμοκρασίες δεν ξεπερνούν τους -20 βαθμούς Κελσίου και η οπτική, έστω, επαφή με… εμετό πιγκουίνου.

«Στους επισκέπτες αρέσουν οι δοκιμασίες. Μέσα από αυτές τα παιδιά μαθαίνουν νέα πράγματα και στο τέλος είναι πραγματικά ενδιαφέρον να δει κανείς τι πραγματικά ήξεραν για την Ανταρκτική προτού έρθουν στην έκθεση και τι έχουν αποκομίσει φεύγοντας» μας λέει η κυρία Κρούμντικ.

Η πολική «αποστολή» είναι σχεδιασμένη ώστε να παραπέμπει σε μια διαδικασία στρατολόγησης, ώστε να δούμε αν έχουμε τα κότσια να ζήσουμε και να εργαστούμε σε ένα σημείο του πλανήτη όπου δεν υπάρχει… τίποτε!

«Η παραμονή των «προσκόπων των πάγων» στην έκθεση –ανάλογα βέβαια με το πόσον χρόνο σπαταλούν στις διάφορες δραστηριότητες που συναντούν καθ’ οδόν, διαρκεί περίπου 30-45 λεπτά. Μέσα σε αυτόν τον χρόνο καλούνται να δουν πώς είναι να εκτίθεσαι στους -20 βαθμούς Κελσίου –θερμοκρασία που θα μπορούσε να μεταφραστεί σε μια πάρα πολύ ζεστή ημέρα στην Ανταρκτική» αναφέρει η ίδια. Ο χρόνος που μπορεί να αντέξει κανείς εκεί, χωρίς ειδικό εξοπλισμό, δεν ξεπερνά τα λίγα δευτερόλεπτα. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, ύστερα από έκθεση διάρκειας μόλις 30 λεπτών σε τέτοιες θερμοκρασίες θα αρχίσουμε να βιώνουμε σωματικά (π.χ. με κρυοπαγήματα) τι πραγματικά σημαίνουν.

Ντυθείτε καλά και ανεβείτε στο όχημα χιονιού για μια γρήγορη «βόλτα» ως το νοτιότερο σημείο του πλανήτη (copyright: Natural History Museum)

Το κόστος της δημιουργίας της «Αποστολής» ανέρχεται στις 900.000 ευρώ. Ως τώρα η έκθεση έχει παρουσιαστεί στο Λονδίνο, στη Γρανάδα στην Ισπανία και στην Κωνσταντινούπολη στην Τουρκία προσελκύοντας περισσότερους από 500.000 επισκέπτες.

«Εχοντας δει την έκθεση στην Κωνσταντινούπολη πριν από έναν χρόνο, προσωπικά μου έμειναν δύο πράγματα: το σκοτάδι –καθώς στην Ανταρκτική η ηλιοφάνεια είναι περιορισμένη, ειδικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα –και φυσικά η φοβερή αίσθηση του κρύου όταν μπαίνεις στο δωμάτιο της «κατάψυξης»» μας λέει από την πλευρά της η κυρία Σοφία Εφραίμογλου, επικεφαλής του «Ελληνικού Κόσμου» και μέλος του ΔΣ του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού.

«Πρόκειται για μια εντυπωσιακή έκθεση, όμως παρ’ όλα αυτά δεν θα πήγαινα με τίποτε εκεί» λέει η ίδια γελώντας. «Σε κάποιον μπορεί κάτι τέτοιο να φανεί πολύ συναρπαστικό, π.χ. στους ερευνητές. Γι’ αυτούς έχει πραγματικά νόημα, καθώς αφιερώνουν τη ζωή τους σε αυτό που κάνουν. Είναι πολύ καλό στην εποχή που ζούμε να δούμε ότι κάποια πράγματα απαιτούν ιδιαίτερο κόπο για να γίνουν».