Ένα Booker δεν είναι ένα μήλο: δεν σου δίνεται κάθε μέρα για να κάνεις πέρα το γιατρό. Για την ακρίβεια, σε πολλούς δεν προκύπτει ποτέ – λεγεώνες συγγραφέων αγνοούν την αναγνώριση από το σημαντικότερο βραβείο της αγγλόφωνης λογοτεχνίας. Όλοι αυτοί έχουν κάθε λόγο να ζηλεύουν παράφορα τη Χίλαρι Μαντέλ, η οποία την περασμένη Τρίτη το κέρδισε για δεύτερη φορά σε διάστημα τετραετίας πατώντας το κουμπί των Βρετανών, κριτικών και κοινού – τα χρόνια των Τυδώρ.
Συνέχεια του επίσης βραβευμένου με Booker Γουλφ Χολ (εκδ. Πάπυρος, 2010), το Bring Up the Bodies (Henry Holt, 2012) αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας τριλογίας με κεντρικό πρόσωπο τον Τόμας Κρόμγουελ, άτυπο πρωθυπουργό της Αγγλίας μεταξύ 1532 και 1540. Σε πρώτο επίπεδο είναι το εκλεπτυσμένο συλλογικό πορτρέτο της αυλής του Ερρίκου Η΄: πίσω από τον Κρόμγουελ, έρχονται ο βασιλιάς, η βασίλισσα Αννα Μπόλεϊν, οι υψηλά ιστάμενοι της πολιτείας. Οι χαρακτήρες σκιαγραφούνται προσεκτικά μέσα από σκέψεις, πράξεις, συμπεριφορές, εκμυστηρεύσεις, μισόλογα. Αναδυόμενοι ανάγλυφα από τον καμβά της ιστορίας, συνθέτουν ένα tableau vivant πλούσιο τόσο σε δράση όσο και σε υφή.
Πίσω από τις κουΐντες της προσωπογραφίας, όμως, η Μαντέλ σχολιάζει ανελέητα τις πρακτικές της εξουσίας. Ο ηγεμόνας μπορεί ανενδοίαστα να εκβιάζει, να απειλεί, να επαιτεί δώρα από τους πρέσβεις των εν Χριστώ αδελφών του μοναρχών, χωρίς να ζητά ποτέ συγγνώμη. Ο Τόμας Κρόμγουελ, πιστός υπηρέτης του ηγεμόνα, παλινδρομεί μεταξύ δικαίου και κρατικού συμφέροντος, κινείται από ταπεινά και υψηλόφρονα ελατήρια ταυτόχρονα, δέχεται μεγαλόθυμα τις μίζες μικρών και μεγάλων. Η βασίλισσα, σύζυγος του ηγεμόνα, πουλά χαμόγελα (ενδεχομένως και τις χάρες της) στους ευγενείς προκειμένου να εμπεδώσει την αυλική ισχύ της. Οι ευγενείς, υποτακτικοί του ηγεμόνα, χαρίζουν στιχάκια στις Κυρίες των Τιμών, ή και στην ίδια τη βασίλισσα, για να αγοράσουν λόγια, κουτσομπολιά, πρόσβαση, επιρροή στον εσώτερο κύκλο των κυβερνώντων. Το κοινοβούλιο του ηγεμόνα «συζητά περί πολέμου, ειρήνης, πλούτου, φτώχειας, αλήθειας, ψεύδους, δικαιοσύνης, ισότητας, καταπίεσης, προδοσίας, μετά κάνει ό,τι έκαναν και οι προκάτοχοί του, ό,τι καλύτερο μπορεί, και αφήνει τα πράγματα όπως τα βρήκε».
Και η υπόλοιπη κοινωνία, hoi polloi; Το πολιτικό σώμα του ηγεμόνα είναι μια μόνιμη φασματική παρουσία, ένα διαρκές άγχος στη σκέψη του πολιτικού. Σε ένα αριστουργηματικό απόσπασμα όπου ο Τόμας Κρόμγουελ στοχάζεται τα όρια μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου βίου, αυτό που τριβελίζει το μυαλό του είναι το πλήθος. Γιατί ο δημόσιος άνδρας ανήκει στο λαό του: «δεν μπορείς να το διαγράψεις από το νου σου, το σύρσιμο των ποδιών του πολιτικού σώματος». Δύο πολιτικές (και κάμποσες τεχνολογικές) επαναστάσεις μετά την εποχή των Τυδώρ, το αντίδοτο του επίμονου απόηχου του πλήθους έχει βρεθεί – στις ωτοασπίδες. Αλλά οι εκλεκτικές συγγένειες του παρόντος με το παρελθόν πλανώνται στους διαδρόμους της εξουσίας. Και το σύρσιμο των ποδιών εντείνεται.
