Εξομολόγηση: Οι φόβοι και τα όνειρα Σαμαρά

Ο πρωθυπουργός κ. Αντώνης Σαμαράς είναι εμφανώς ταλαιπωρημένος τούτο τον καιρό. Η διαρκής ένταση των τελευταίων πολλών ημερών, η προετοιμασία, αλλά και αυτή καθεαυτή η επίσκεψη της κυρίας Μέρκελ δεν ήταν απλή υπόθεση. Ειδικά στην παρούσα συγκυρία η έλευση της γερμανίδας καγκελαρίου στην Αθήνα έμοιαζε με εκείνες τις κομβικές, τις θεμελιακές επισκέψεις ξένων ηγετών μετά τον Πόλεμο, που επανατοποθέτησαν τη χώρα στον κόσμο. Με δεδομένες και τις αντιδράσεις των πολιτών, η πίεση έφθασε στο απροχώρητο. Επίσης οι ατελείωτες σκληρές διαπραγματεύσεις με την τρόικα, το καθημερινό κυνήγι των υπουργών και των υπηρεσιακών παραγόντων που θέλουν αλλά δεν μπορούν, οι σταθερές και αντικειμενικά δύσκολες διαβουλεύσεις με τους αρχηγούς των κομμάτων που συμμετέχουν στην κυβέρνηση συνεργασίας και οι πολλές ώρες εργασίας στο Μέγαρο Μαξίμου σχεδόν εξαντλούν τις φυσικές δυνάμεις του. Είναι και η δυσκολία στην περιφερειακή όραση του δεξιού οφθαλμού μετά την περιπέτεια της αποκόλλησης που επηρεάζει τη διάθεσή του.

Παρά τις τόσες δυσκολίες και τις πολλές αιτιάσεις των πολιτών, ο Πρωθυπουργός δεν πτοείται. Ο κ. Αντ. Σαμαράς έχει ξεκαθαρίσει μέσα του πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση της χώρας και εδραία είναι η πεποίθησή του για το δέον γενέσθαι. Ξέρει ότι το δημόσιο ταμείο εξαντλεί τις αντοχές του στο δεύτερο δεκαήμερο του Νοεμβρίου και ότι ως τότε θα πρέπει να έχει χορηγηθεί η μεγάλη δόση των 31,5 δισ. ευρώ. Εναντι αυτής της ανάγκης επίσης έχει αξιολογήσει λεπτομερώς το εγχώριο και διεθνές περιβάλλον. Ξέρει τις αντιθέσεις μεταξύ των χειριστών του ελληνικού προβλήματος, όπως και γνωρίζει πόσο λεπτές είναι οι ισορροπίες μεταξύ τους.

Κατά τα λεγόμενα σε συνομιλητές του, αντιλαμβάνεται ότι κινείται σε ναρκοπέδιο, ότι αυτή τη στιγμή στο σώμα της Ελλάδας ασκούνται πάμπολλες δυνάμεις με διαφορετικούς σκοπούς και επιδιώξεις. Οπως επίσης δεν κρύβει ότι έχει ακτινογραφήσει τις εσωτερικές πολιτικές δυνάμεις, τις δυνατότητες, τα ελλείμματα και τις αντιφάσεις τους. Και βεβαίως έχει πλήρη επίγνωση των κυβερνητικών αδυναμιών, αλλά και του κόμματός του τις πολλές αγωνίες, τις συζητήσεις και τις ανησυχίες, φιλόδοξων και μη. Παρ’ ότι αφοσιωμένος στο μεγάλο πρόβλημα της χώρας, δηλώνει ότι παρακολουθεί στενά το έργο των υπουργών και ξέρει από πρώτο χέρι τι κάνει και τι δεν κάνει ο καθένας.

Η τρόικα και οι περιπλοκές

Προέχουν όμως άλλα τώρα. Προτεραιότητα για τον κ. Σαμαρά στην παρούσα φάση είναι η εκκαθάριση της μεγάλης εκκρεμότητας της χώρας. Ο ίδιος δεν έχει επιφυλάξεις. Θέλει ως την επόμενη σύνοδο κορυφής, δηλαδή ως την επόμενη Παρασκευή, να έχει κλείσει η διαπραγμάτευση με την τρόικα, να έχουν επιλεγεί τα μέτρα, να έχουν προωθηθεί τα προαπαιτούμενα και να υπάρχουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Ωστε ο ίδιος να εμφανισθεί στη σύνοδο κορυφής με το γήπεδο καθαρισμένο και να είναι σε θέση να διεκδικήσει από τους ευρωπαίους ηγέτες τις διευκολύνσεις που χρειάζεται η χώρα προκειμένου να καταστήσει το χρέος βιώσιμο. Φαίνεται ότι κατά τις συζητήσεις που είχε στην Αθήνα με την καγκελάριο Ανγκελα Μέρκελ έλαβε κάποιες διαβεβαιώσεις και σίγουρα είχε την ευκαιρία να διακριβώσει τις προϋποθέσεις τις οποίες οι ξένοι θέτουν για την επίλυση του ελληνικού προβλήματος.

Είναι αλήθεια πάντως ότι ο Πρωθυπουργός ανησυχεί για τυχόν περιπλοκές. Νιώθει την ασθενικότητα των ευρωπαίων ηγετών και όχι μόνο. Οπως μεταφέρουν οι συνομιλητές του, είναι φορές που αναλογίζεται αν ο μεγάλος Κωνσταντίνος Καραμανλής θα επιτύγχανε στο παρόν περιβάλλον την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Και είναι αλήθεια ότι τότε υπήρχαν ηγέτες με ευρωπαϊκή κουλτούρα και αρχοντιά που μπορούσαν να ξεπεράσουν τη λογιστική και να αποφασίσουν με όρους γεωπολιτικούς, γεωστρατηγικούς και βεβαίως στη βάση πολιτισμικών αξιών.

Η Ελλάδα έγινε δεκτή στην τότε ΕΟΚ επειδή ο Ζισκάρ ντ’ Εστέν και ο Χέλμουτ Σμιτ αναγνώρισαν τον γεωπολιτικό ρόλο της στη Βαλκανική και στην ευρύτερη ζώνη της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και βεβαίως επειδή πίστεψαν ότι η ελληνική ένταξη θα ενίσχυε την ευρωπαϊκή ιδέα. Αν ο Καραμανλής είχε απέναντί του τη Μέρκελ και τον Ολάντ, το πιθανότερο είναι να εκνευριζόταν με τις λογιστικές προσεγγίσεις τους και να διέκοπτε εκείνος τις διαπραγματεύσεις. Για να μην αναφερθούμε στους Ρομπέι και Μπαρόζο, οι οποίοι εμφανώς πολύ απέχουν από τον Ζακ Ντελόρ, που διακρινόταν για τις στέρεες ιδέες, τις δυναμικές αντιλήψεις του για την οικοδόμηση της Ευρώπης.

Το καλό χαρτί της γεωπολιτικής

Με άλλα λόγια, ο Πρωθυπουργός αντιλαμβάνεται ότι καλείται να υπερασπισθεί τα ελληνικά συμφέροντα σε ένα ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον ασθενών ηγετών, σε έναν κόσμο δηλαδή όπου δεν υπάρχουν ισχυροί ηγέτες, παρά τρέχοντα πρόσωπα, επηρεαζόμενα κυρίως από δυνάμεις κυριαρχούμενες περισσότερο από επιμέρους εθνικά συμφέροντα, παρά από τις πολιτικές ιδέες και ενοποιητικά οράματα. Κατανοεί λοιπόν ότι το έργο του δυσκολεύει, ότι ένα πρόβλημα που σε άλλες εποχές θα μπορούσε να λυθεί με δύο ταξίδια, τώρα υπόκειται σε πλήθος περιορισμών και τελεί υπό την έγκριση πολλών αντιτιθέμενων συμφερόντων. Η πρόσφατη σύγκρουση της γενικής διευθύντριας του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με τον γερμανό υπουργό Οικονομικών είναι ενδεικτική των πολλών αντιτιθέμενων συμφερόντων που ασκούνται στο σώμα της Ελλάδας. Γι’ αυτό ο κ. Σαμαράς προσπαθεί να βρει τους κατάλληλους διπλωματικούς διαύλους ώστε να διέλθει κατά το δυνατόν άβρεχτος των Συμπληγάδων.

Πέραν λοιπόν των μέτρων και των μεταρρυθμίσεων, προσπαθεί να αξιοποιήσει και το γεωπολιτικό πλεονέκτημα της χώρας. Αντλεί επιχειρήματα για τον σκοπό αυτό από τα πετρέλαια, το αέριο, τη Συρία και τη γενικότερη αστάθεια στην περιοχή. Και επιστρατεύει κάθε τι που θα μπορούσε να ενισχύσει την ελληνική προσπάθεια, αναδεικνύοντας τις επενδυτικές ευκαιρίες που η χώρα ενσωματώνει. «Αν όλα πάνε καλά, θα μετακομίσω στο υπουργείο Ανάπτυξης» λέει χαρακτηριστικά, προκειμένου ακριβώς να στηρίξει την ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας, χωρίς την οποία η χώρα δεν έχει καμία τύχη.