Τη δυνατότητα πολεοδόμησης και εκμετάλλευσης δημόσιων ακινήτων με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, συχνά εις βάρος του περιβάλλοντος, δίνουν στους υποψήφιους επενδυτές νέες τροπολογίες που κατατέθηκαν την Παρασκευή προς ψήφιση στη Βουλή.
Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις ελαχιστοποιούνται πολεοδομικά και άλλα εμπόδια και ανοίγουν τον δρόμο για την αξιοποίηση δημοσίων ακινήτων από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).
Ειδικότερα, δίνεται το πράσινο φως για πολεοδόμηση δημόσιας περιουσίας που βρίσκεται σε περιοχές εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων και ορίων οικισμών, δεν θα εφαρμόζονται διατάξεις οι οποίες αφορούν εισφορά σε γη και χρήμα, θα υπερισχύουν τα ΕΣΧΑΔΑ (τα fast track Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων) των Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων, επισπεύδονται οι απαλλοτριώσεις σε ακίνητα που βρίσκονται δίπλα στις προς αξιοποίηση δημόσιες εκτάσεις, παραχωρείται παραλία, αιγιαλός, ακόμη και οι προσχώσεις για 99 χρόνια.
Επιγραμματικά οι κυριότερες ρυθμίσεις:
– Εισάγεται νέα γενική κατηγορία χρήσεων γης το Παραθεριστικό –Τουριστικό Χωριό.
– Αρκεί μια κοινή απόφαση των υπουργών Περιβάλλοντος, Οικονομικών και Τουρισμού για να εγκριθεί η πολεοδόμηση δημοσίων ακινήτων τα οποία βρίσκονται σε περιοχές εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλων και ορίων οικισμών και τα οποία προορίζονται για χρήση παραθεριστικού –τουριστικού χωριού. Σήμερα για να εγκριθεί σχετική πολεοδόμηση απαιτείται Προεδρικό Διάταγμα. Η αλλαγή αυτή δεν αποκλείεται να εγείρει ζητήματα συνταγματικότητας της ρύθμισης. Ο μέσος συντελεστής δόμησης στο σύνολο των οικοδομήσιμων χώρων θα φτάνει το 0,4%.
– Ο κύριος της παραπάνω επένδυσης (παραθεριστικό –τουριστικό χωριό) υποχρεούνται να διαθέσει την απαιτούμενη έκταση για κοινόχρηστους και κοινωφελείς χώρους και εγκατάστασης. Ωστόσο, διατάξεις που αφορούν στην εισφορά σε γη και χρήμα δεν εφαρμόζονται.
– Κατά την κατάρτιση ΕΣΧΑΔΑ για δημόσια εκτός σχεδίου ακίνητα που περιβάλλονται από εγκεκριμένα σχέδια πόλεως ή ρυμοτομικά σχέδια ή πολεοδομικές μελέτες μπορεί να εφαρμόζονται τα οικεία ΓΠΣ (Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια) εφόσον συνάδουν με τον χωρικό προορισμό του ακινήτου και δεν αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία της περιοχής στην οποία εντάσσεται το ακίνητο. Εάν σε περισσότερες γειτνιάζουσες πολεοδομικές ενότητες του εγκεκριμένου σχεδίου εφαρμόζονται διαφορετικού όροι και περιορισμοί δόμησης και χρήσεις γης εφαρμόζονται εκείνοι που συμφωνούν περισσότερο με την κατά προορισμό χρήση του ακινήτου.
– Επιτρέπεται η παραχώρηση στον επενδυτή της χρήσης για 99 χρόνια αιγιαλού, παραλίας, όχθης και παρόχθιας ζώνης καθώς και του δικαιώματος εκτέλεσης, χρήσης και εκμετάλλευσης λιμενικών έργων ή επέκτασης υφιστάμενων για την εξυπηρέτηση της επένδυσης.
– Στην περίπτωση που τα λιμενικά έργα περιλαμβάνουν και προσχώσεις θαλάσσιου χώρου αυτές θεωρούνται δημόσιο κτήμα και μπορεί να παραχωρούνται κατά χρήση ή να εκμισθώνονται.
– Η αξιοποίηση του αιγιαλού και της παραλίας με την παραχώρηση πρέπει να μην εμποδίζει την ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση των λουομένων στην παραλία και τον αιγιαλό εκτός αν αυτό επιβάλλεται για λόγους εθνικής άμυνας, δημόσιας τάξης και ασφάλειας, προστασίας αρχαίων και περιβάλλοντος, δημόσιας υγείας και εφόσον προβλέπεται στην οικεία σύμβαση παραχώρησης. Αποτελεί ζητούμενο ποιοι είναι οι λόγοι δημόσιας υγείας, δημόσιας τάξης που επιβάλλουν την απαγόρευση πρόσβασης στον αιγιαλό πολιτών αλλά επιτρέπουν μια επένδυση.
– Δίνεται απευθείας δικαίωμα χρήσης αιγιαλού και παραλίας για τη δημιουργία λιμενικών εγκαταστάσεων σε επενδυτές που αξιοποιούν δημόσια ακίνητα ως ξενοδοχεία ή παραθεριστικά –τουριστικά χωριά.
– Επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων εφόσον το …απαιτεί η επένδυση. Ειδικότερα, επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση εμπράγματων δικαιωμάτων τρίτων ή ακινήτων ή η σύσταση επ΄ αυτών εμπράγματων δικαιωμάτων, αν κρίνονται αναγκαία για την αξιοποίηση περιουσίας του ΤΑΙΠΕΔ ή για την πραγματοποίηση επενδυτικού σχεδίου.
– Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις που συντελέσθηκαν δεν ανακαλούνται. Η ανάκληση επιτρέπεται εντός τριετίας από την απαλλοτρίωση μόνον αν έγινε για ακίνητα μη χρησιμοποιηθέντα.
– Επιτρέπεται ακόμη η απαλλοτρίωση υπέρ του δημοσίου ευρύτερων ζωνών, πέρα από τις εκτάσεις που είναι αναγκαίες για την κατασκευή των έργων με ειδικώς (;) αιτιολογημένη απόφαση των υπουργών Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Υποδομών –Ανάπτυξης, Παιδείας –Πολιτισμού, Τουρισμού.
– Απαλλάσσει το δημόσιο από την τήρηση των προθεσμιών που ισχύουν για την «τακτοποίηση» αυθαιρέτων κτισμάτων.
– Στο ΤΑΙΠΕΔ μπορούν πλέον να περιέλθουν και δικαιώματα αποκλειστικής διαχείρισης και εκμετάλλευσης που κατά καιρούς έχουν συσταθεί υπέρ άλλων φορέων του δημοσίου.
– Δεν θα μεταβιβάζονται στο Ταμείο μόνο δικαιώματα κυριότητας αλλά θα μπορούν να μεταβιβάζονται και άλλα εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων.
– Στις δυνατότητες αξιοποίησης προστίθενται η σύσταση και μεταβίβαση ενοχικών δικαιωμάτων, καθώς και η σύσταση επικαρπίας επί δικαιώματος το οποίο έχει μεταβιβαστεί και περιέλθει στο Ταμείο χωρίς αντάλλαγμα. Για παράδειγμα, για μετοχές που δίνουν μέρισμα θα μπορεί το κράτος να κρατά την υψηλή κυριότητα και το μέρισμα να πηγαίνει στον επικαρπωτή όπως και άλλα δικαιώματα όπως το δικαίωμα ψήφου κλπ. Επίσης, θα μπορεί να καρπώνεται τα ενοίκια ενός κτηρίου του δημοσίου που ενοικιάζεται.
– Το Ταμείο θα μπορεί να συνάπτει συμβάσεις μεταβίβασης κυριότητας ή άλλου εμπράγματου δικαιώματος ή παραχώρησης ενοχικού δικαιώματος επί ακινήτου έναντι ανταλλάγματος με ταυτόχρονη μίσθωση του ίδιου του ακινήτου. Δηλαδή ένα κτήριο όπου στεγάζεται μια δημόσια υπηρεσία ή ένα υπουργείο μπορεί να πουληθεί και στη συνέχεια το κράτος να καταβάλλει ενοίκιο στον ιδιώτη. Για παράδειγμα στο χαρτοφυλάκιο του ΤΑΙΠΕΔ υπάρχει ήδη ένα έτοιμο «πακέτο» : το κτήριο του Κεράνη στη Θηβών το οποίο προορίζεται να στεγάσει το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.
– Η επικαρπία για ορισμένο χρόνο σε δημόσιο κτήμα ή επί δικαιώματος σε δημόσιο κτήμα είναι απεριόριστα μεταβιβαστή και κληρονομητή καθ΄ όλη τη διάρκεια της.
– Στα θεματικά πάρκα, εμπορικά κέντρα και εγκαταστάσεις αναψυχής επιτρέπονται επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics) και αποθήκες.
– Ως περιοχή μελέτης για τα ΕΣΧΑΔΑ προσδιορίζεται τουλάχιστον η οικεία δημοτική ενότητα. Δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στον επενδυτή να μη μελετήσει τις ευρύτερες συνέπειες της επένδυσης σε μια περιοχή. Για παράδειγμα η κατασκευή ενός κόμβου σε μια παρθένα περιοχή μπορεί να μην έχει μόνο τοπικές επιπτώσεις.
– Διαβάστε την αιτιολογική έκθεση
– Διαβάστε το κείμενο του νομοσχεδίου
«Το νομοσχέδιο αποβλέπει στην άρση «γραφειοκρατικών εμποδίων» για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Δυστυχώς, τα μέσα που επιλέγονται – η χωρίς προθεσμίες νομιμοποίηση αυθαιρέτων του δημοσίου, η ανατροπή του χωροταξικού σχεδιασμού, η εγκατάσταση παραθεριστικών χωριών με ιδιωτικές πολεοδομικές μελέτες, οι αναγκαστικές απαλλοτριώσεις «ευρύτερων ζωνών» σύμφωνα με τις επιταγές επενδυτικών σχεδίων, η εκτεταμένη παραχώρηση αιγιαλού και όχθης λιμνών και ποταμών για πυκνές λιμενικές και τουριστικές εγκαταστάσεις, η αποφυγή της ενοχλητικής «επεξεργασίας» των πολεοδομικών διαταγμάτων από το ΣτΕ – εγγυούνται την πλήρη απαξίωσή της», επισημαίνει ο κ. Γιώργος Χασιώτης, συντονιστής της Νοµικής Οµάδας Υποστήριξης Πολιτών του WWF Ελλάς.
Η «αξιοποίηση», όπως τονίζει ο κ. Χασιώτης, συμπληρώνεται με την δυνατότητα των επενδυτών να συμφωνούν την αποχώρησή τους, όποτε κρίνουν ότι δεν πληρούνται κάποιοι όροι που έχουν θέσει, με αποζημίωση από το δημόσιο. Και καταλήγει: «Δεν μπορούσε να λείπει και ο αποκλεισμός κατά το δοκούν του ενοχλητικού «ευρύτερου κοινού» από τις εκτάσεις που «αξιοποιούνται». Τέλος, τα παραπάνω έχουν ενταχθεί σε άσχετο νομοσχέδιο, και σε ένα μόνο άρθρο, προφανώς για την αποσιώπηση προβληματισμών και διαφοροποιήσεων».
