Η προσαρμογή του ΣΥΡΙΖΑ στα δεδομένα ενός δυνάμει κυβερνητικού σχηματισμού είναι μια διαδικασία σε εξέλιξη. Η προσπάθεια προκαλεί ακόμη και εσωτερικές αναταράξεις, οι κεντρικές επιλογές του κ. Αλ. Τσίπρα όμως φαίνεται πως είναι δεδομένες. Η επιχειρούμενη ισορροπία στηρίζεται στους βασικούς άξονες της παραμονής της χώρας στο ευρώ, από τη μία πλευρά, και της συνεχούς προσπάθειας απεγκλωβισμού από την ύφεση που επέβαλαν τα μνημόνια, από την άλλη – κάτι που εξακολουθεί να θεωρείται μείζων αντίφαση από τους αντιπάλους του κ. Τσίπρα. Ενας από τους κυριότερους εκφραστές της κεντρικής γραμμής του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο βουλευτής και καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης κ. Γ. Σταθάκης, εμπνευστής εν πολλοίς (από κοινού με τον κ. Ι. Δραγασάκη) της προεκλογικής στροφής, όπως αυτή διατυπώθηκε από τον κ. Τσίπρα στην «Αθηναΐδα», καθώς και του εμπλουτισμού της πρότασης με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη ΔΕΘ.

Ο κ. Σταθάκης είναι ένας από εκείνους που διατηρούν επικοινωνία με το εξωτερικό και που, σύμφωνα με όλα τα στοιχεία, θα διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στην απόπειρα μετασχηματισμού του ΣΥΡΙΖΑ σε αξιόπιστη πολιτική δύναμη που θα διεκδικήσει τη διακυβέρνηση της χώρας. Καθώς η χώρα βρίσκεται επί της ουσίας στα πρόθυρα ενός τρίτου μνημονίου, ο κ. Σταθάκης δηλώνει στο «Βήμα της Κυριακής»:


«Εχω την εντύπωση ότι το μνημόνιο 3 δεν θα αντέξει πάνω από έξι μήνες. Θα τεθεί εκ των πραγμάτων ζήτημα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους και σε κάποιον βαθμό εγκατάλειψης των βασικών πολιτικών του μνημονίου, σε συνδυασμό με κάποιες σημαντικές αλλαγές που εκ των πραγμάτων θα γίνουν και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κρίση δεν είναι διαχειρίσιμη πλέον ούτε στην Ελλάδα ούτε στην Ευρώπη».
Ποιες αλλαγές θεωρεί αναπόφευκτες στην Ευρώπη; «Θεμελιωδώς είμαστε υπέρ της ιδέας της ευρωπαϊκής ενοποίησης και σε οικονομικό και σε πολιτικό επίπεδο. Η προσέγγιση φυσικά διατηρεί – σε αντίθεση με τη γερμανική πρόταση – τις βασικές μας σκέψεις για μια δημοκρατικά οργανωμένη Ευρώπη, άρα με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πολύ ενισχυμένο σε σχέση με την εκτελεστική εξουσία, μια Ευρώπη που δεν περιορίζεται στην ΟΝΕ αλλά έχει Κοινωνική Χάρτα, θεσμούς και μια αναπτυξιακή δομή πιο ισορροπημένη».
Η εκκρεμότητα της… δραχμής
Στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ παρατηρούνται όμως θεμελιώδεις αντιθέσεις. Υπάρχουν εκείνοι που μιλούν ανοιχτά για έξοδο από το ευρώ και μια διαφορετική πορεία. Η απάντηση του κ. Σταθάκη: «Νομίζω ότι όλα τα ευρωπαϊκά κόμματα, αριστερά και σοσιαλιστικά, έχουν αντίθετες απόψεις στο εσωτερικό τους. Αυτό δεν εμπόδισε τον ΣΥΡΙΖΑ να προχωρήσει. Εννοείται όμως ότι, αν η οικονομία συνεχίσει να συρρικνώνεται με τρομακτικούς ρυθμούς, τα πλεονεκτήματα που παράγει το ευρώ μπορεί να αποδειχθούν έωλα και συνεπώς αυτή η συζήτηση παραμένει ενδιαφέρουσα. Στις δεδομένες συνθήκες και τα προηγούμενα χρόνια και τώρα η επιστροφή στη δραχμή συνεπάγεται πάντως τρομακτικές συνέπειες για την ελληνική οικονομία και σε αυτό συμφωνούν όλοι».
Υπό αυτή την έννοια, ο κ. Σταθάκης δεν θεωρεί ότι το θέμα της παραμονής της χώρας στο ευρώ έχει οριστικά κριθεί. «Δεν νομίζω ότι είναι διά παντός λυμένο το θέμα της παραμονής της χώρας στην ευρωζώνη για τον απλούστατο λόγο ότι εφαρμόζοντας το μνημόνιο η Ελλάδα μένει σε καραντίνα ουσιαστικά ως και το 2020» υπογραμμίζει και συμπληρώνει: «Συνεπώς ο κίνδυνος της δραχμής ενυπάρχει στον τρόπο που το μνημόνιο συλλαμβάνει τη λύση των οικονομικών προβλημάτων της Ελλάδας μετά το ’20 και που είναι αδιανόητος».

Η παρουσία του κ. Τσίπρα στη ΔΕΘ και τα όσα εξήγγειλε υπό μορφήν κυβερνητικού προγράμματος προκάλεσαν πλήθος σχόλια και αντιδράσεις.
Υπογράμμισαν κάποιοι τις αντιφάσεις, όπως π.χ. τη μείωση της ελλειμματικότητας με παράλληλη αύξηση των δημοσίων δαπανών για Παιδεία, Υγεία και κοινή ωφέλεια. «Η ελλειμματικότητα θα μειωθεί πρωτίστως με δύο τρόπους: πρώτον, με τη σταθεροποίηση της οικονομίας, δηλαδή την άρση της κατάρρευσης, καθώς σταθεροποιώντας την οικονομία δημιουργείται ένα άλλο πλαίσιο για τη δημοσιονομική προσαρμογή και, δεύτερον, με την ισοσκέλιση του προϋπολογισμού στον ορίζοντα της τριετίας πιάνοντας δημόσια έσοδα από ευκατάστατα στρώματα με έναν ρυθμό της τάξεως του 1% του ΑΕΠ ετησίως» αναφέρει ο κ. Σταθάκης. Σημειώνει δε πως «το πρωτογενές έλλειμμα αυτή τη στιγμή στα χαρτιά είναι 2%, στην πραγματικότητα είναι 4%, αλλά δεν απέχει πολύ από αυτό το οποίο συζητάμε. Η σταθεροποίηση είναι το απαραίτητο βήμα. Χωρίς αυτό δεν υπάρχει καμία δυνατότητα μεταστροφής προς την ανάπτυξη. Αρα η ανάπτυξη είναι δεύτερο επίπεδο το οποίο, ενώ πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα, εν τούτοις θέλει μια πολύ διαφορετική προσέγγιση μετά τη σταθεροποίηση της οικονομίας».
Ολα πάντως τελούν υπό μια σημαντική αίρεση την οποία ο κ. Τσίπρας υπογράμμισε στη ΔΕΘ, πέρασε όμως απαρατήρητη: «Επειδή είναι μεταβαλλόμενα τα δεδομένα της οικονομίας, οποιαδήποτε προσέγγιση κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτή τη στιγμή πρέπει να ξεκινάει από τα πραγματικά δεδομένα και όχι από τα φαντασιακά» τονίζει ο κ. Σταθάκης και συμπληρώνει: «Αν εφαρμοστεί το μνημόνιο στην ακραία του εκδοχή όπως επιχειρείται ως το ’13-’14, προφανώς ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να έχει διαφορετική αφετηρία στο πώς θα σταθεροποιήσει την οικονομία ή τι τύπου αναπτυξιακά μέτρα θα έχουν το καλύτερο αποτέλεσμα στις δεδομένες συνθήκες. Αυτή η ρευστότητα εκ των πραγμάτων ενσωματώνεται και στον τρόπο με τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ προσεγγίζει τα οικονομικά προβλήματα».
Κυβέρνηση αριστερών δυνάμεων
Το με ποιους θα μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να υλοποιήσει όλα αυτά τα σχέδια είναι ίσως ένα από τα κρισιμότερα ερωτήματα: «Εμείς δεν θέλουμε να κυβερνήσουμε σε μια μονοκομματική κυβέρνηση. Αυτό είναι ξένο προς την κουλτούρα του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος πιστεύει στην ενότητα της ευρύτερης Αριστεράς, από τον σοσιαλιστικό χώρο ως και την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, και σε αυτήν θα επιμείνει» λέει ο κ. Σταθάκης και υπογραμμίζει: «Ετσι κι αλλιώς θα γίνουν πολιτικές ανακατατάξεις. Ολοι το καταλαβαίνουν. Εμάς μας ενδιαφέρουν οι εξελίξεις και στο ΚΚΕ και στην Οικολογία, αλλά και οι αναδιατάξεις στον σοσιαλιστικό χώρο που θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος της ευρύτερης συσπείρωσης της Αριστεράς».
Η Ευρώπη και η αναδιάρθρωση
Πώς θα γίνει το νέο «κούρεμα» του χρέους
Η διαγραφή του ελληνικού χρέους αποτελεί μία από τις κεντρικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Πώς φαντάζονται όμως στην Κουμουνδούρου μια τέτοια διαδικασία; Αν συνέβαινε με τη σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, θα ήταν ο κ. Σταθάκης έτοιμος να υπογράψει ένα – έστω άλλου τύπου – μνημόνιο;

«Το θέμα της διαγραφής μεγάλου μέρους του ελληνικού χρέους τίθεται αντικειμενικά» επιμένει ο κ. Σταθάκης και εξηγεί: «Κανείς δεν πιστεύει ότι η Ελλάδα θα πληρώσει από το 2015 ως το 2020 100 δισ. σε τόκους από το πλεόνασμα του προϋπολογισμού της και από το 2020 ως το 2040 άλλα 330 δισ. σταδιακά. Αυτό το χρέος δεν είναι βιώσιμο, άρα προκειμένου να γίνει το χρέος βιώσιμο και να επανέλθει σε φυσιολογικούς ρυθμούς λειτουργίας η οικονομία χρειάζεται μια νέα αναδιάρθρωση». Δεν θα ζητηθούν όμως ανταλλάγματα σε μια τέτοια περίπτωση;

«Το αντάλλαγμα που λογικά μπορεί να ζητηθεί είναι ένα αξιόπιστο πρόγραμμα δημοσιονομικής σταθεροποίησης σε συνθήκες ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Χωρίς ένα βιώσιμο πρόγραμμα που να απαντά σε αυτά τα δύο ερωτήματα θα βρεθούμε ακριβώς στην ίδια θέση».
Ωσπου να επιβεβαιωθούν αυτά ή να διαψευστούν ο ΣΥΡΙΖΑ θα αναζητεί συνομιλητές στην Ευρώπη. Ο κ. Σταθάκης εκτιμά ότι από ευρωπαϊκής πλευράς υπάρχει μεν ένα στοιχείο φόβου «επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ριζοσπαστικά στοιχεία έντονα, τα οποία είναι εκτός του καθιερωμένου συστήματος στην Ευρώπη», διαβλέπει όμως ότι αναπόφευκτα «θα συνομιλήσουν μαζί μας για δύο λόγους. Πρώτον, διότι θεσμικά εκ των πραγμάτων η αξιωματική αντιπολίτευση συζητάει με τους πάντες και οφείλει να το κάνει αυτό και, δεύτερον, επειδή σταδιακά ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί τη μόνη πολιτική δύναμη η οποία μπορεί να σταθεροποιήσει την ελληνική κοινωνία και να επαναφέρει την οικονομία σε έναν βιώσιμο δρόμο και ταυτόχρονα να κάνει τις μεταρρυθμίσεις στις οποίες έχουν αποτύχει παταγωδώς τα δύο κόμματα».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ