«Nein» σε τρίτο πακέτο βοήθειας, ούτε σκέψη για επιμήκυνση, κανένα νέο «κούρεμα»: Σε αυτά τα τρία «μεγάλα όχι» συμπυκνώνονται οι δηλώσεις για την Ελλάδα που έκανε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε το βράδυ της Παρασκευής μιλώντας στους ξένους ανταποκριτές στο Βερολίνο.
«Με το δεύτερο πακέτο βοήθειας φτάσαμε στα όρια του οικονομικά δυνατού» είπε. «Θλίβομαι όταν ακούω για τρίτο πακέτο, για επιμήκυνση δύο, τριών ή τεσσάρων ετών ή για άλλες διευκολύνσεις. Πιστεύετε ότι έτσι θα ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγορών στην Καλιφόρνια ή άλλού;».
Το δεύτερο πακέτο, πρόσθεσε, είναι ηλικίας μόλις τεσσάρων μηνών και το γεγονός ότι η εφαρμογή του συνοδεύεται από φαινόμενα ύφεσης δεν είναι καθοριστικής σημασίας.
«Η αξία του δεν μπορεί να αποδειχθεί μέσα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα» είπε. «Εξάλλου, κάθε βαθιά προσαρμογή της οικονομίας οδηγεί αναπόφευκτα σε ύφεση – σε κρίση προσαρμογής».
Το ίδιο πακέτο, τόνισε, ήταν εξαιρετικά φιλόδοξο και εκπονήθηκε μέσα σε εξαιρετικά δύσκολο οικονομικό περιβάλλον. Η εγκατάλειψή του θα ήταν πιστοποιητικό αποτυχίας. Ούτε αυτό το πρόγραμμα θα λήξει λοιπόν, ούτε θα αρχίσει άλλο. «Δεν θέλω να συμμετάσχω σε σπέκουλες» είπε. «Αυτό αναστατώνει τις αγορές και προκαλεί ζημιά κυρίως στους Ελληνες».
Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών εξήρε επανειλημμένως τις «θυσίες» του ελληνικού λαού μην ξεχνώντας ταυτόχρονα να στηλιτεύσει εκείνους που, αν και προνομιούχοι, αρνούνται να συμμετάσχουν στη συλλογική προσπάθεια σωτηρίας καταφεύγοντας στη φοροδιαφυγή και στη φοροκλοπή.
Ταυτόχρονα άσκησε κριτική σε όσους Ελληνες αρνούνται τις ευθύνες τους και αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους – αντίδραση, που κατά τα άλλα, όπως είπε, δεν είναι καθόλου άγνωστη στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Οι λόγοι για την ελληνική μιζέρια, σημείωσε, είναι σε πρώτη γραμμή εσωτερικοί. Σε αυτούς ανήκει και η λανθασμένη εκμετάλλευση των χαμηλών τόκων, που επέτρεψε η εισαγωγή του ευρώ – με αποτέλεσμα μια καλπάζουσα υπερχρέωση. «Δεν φταίει η Ευρώπη γι’ αυτό» είπε. «Και γι’ αυτό και για όλα τα άλλα, πρέπει να πούμε την αλήθεια στον ελληνικό πληθυσμό».
Ο κ. Σόιμπλε δεν παρέλειψε να εξάρει τις προσπάθειες των ελλήνων αξιωματούχων, αναφερόμενος ονομαστικά στους πρώην υπουργούς οικονομικών Γιώργο Παπακωνσταντίνου και Ευάγγελο Βενιζέλο, καθώς και στον πρώην πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου.
«Είχα καλές εμπειρίες μαζί τους και είμαι πεπεισμένος για τις αγαθές προθέσεις τους» είπε. «Ομως εκείνο που μετρά τελικά είναι τα οικονομικά δεδομένα. Πάνω σε αυτά θα πρέπει να ληφθούν οι πολιτικές αποφάσεις». Και αυτά τα δεδομένα, πρόσθεσε, είναι κάθε άλλο παρά καλά, επειδή οι Ελληνες δεν τηρούν επαρκώς τις δεσμεύσεις τους – θέτοντας έτσι υπό ερώτημα την τύχη τους στη νομισματική ένωση.
Αν ο κ.Σόιμπλε εννοούσε πραγματικά αυτά που έλεγε, δεν είναι εντελώς σαφές. Οι δηλώσεις του έρχονται πάντως σε κατάφωρη αντίθεση με το «ναι» που λέει τις τελευταίες εβδομάδες το Βερολίνο στην παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
Το πιθανότερο είναι, λοιπόν, ότι με τις συγκαλυμμένες απειλές του θέλει να εξαναγκάσει την Αθήνα σε νέο κύκλων παραχωρήσεων προς την τρόικα έως ότου η τελευταία συντάξει το τελικό πόρισμα της.
Αναλυτές στο Βερολίνο δηλώνουν ως εκ τούτου σίγουροι ότι ο κ.Σόιμπλε «δεν θα αφήσει την Ελλάδα να πέσει» και ότι αμέσως μετά την παρουσίαση του πορίσματος θα συναινέσει στην παροχή «διευκολύνσεων».
«Μην ξεχνάτε, ότι στην επιστολή του προς τους γερμανούς βουλευτές, που συνόδευε τον νόμο για το δεύτερο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, ο Σόιμπλε μιλούσε ανοιχτά για το ενδεχόμενο ενός τρίτου πακέτου» έλεγε ένας από αυτούς.
Μόνο που αυτή είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι στην αναφερόμενη επιστολή ο υπουργός Οικονομικών μετέθετε το ενδεχόμενο της παροχής τρίτου πακέτου όχι σε λίγους μήνες, αλλά κάποια χρόνια αργότερα.
Επιπλέον, από τότε έχουν αλλάξει και τα πολιτικά δεδομένα στη Γερμανία: Η συντριπτική πλειοψηφία της κοινής γνώμης, ίσως και μια μικρή πλειοψηφία στο κοινοβούλιο, αντιτίθενται τώρα σε κάθε νέα βοήθεια. Και αυτό φρενάρει τα σχέδια για νέα μεγάλη βοήθεια προς την Ελλάδα.
Αυτός είναι προφανώς και ο λόγος που ο Σόιμπλε απέφυγε στη διάσκεψη Τύπου να πάρει σαφή θέση σε κρίσιμα ερωτήματα.
«Πως εξηγείτε το γεγονός, ότι μετά την επίσκεψη του Σαμαρά στο Βερολίνο, η Άνγκελα Μέρκελ έκανε στροφή 180 μοιρών στο θέμα της παραμονής της Ελλάδας στην ευρωζώνη» τον ρώτησε αμερικανός δημοσιογράφος. «Επαψαν οι οικονομικοί λόγοι να παίζουν τον κύριο ρόλο και κέρδισαν το πάνω χέρι οι πολιτικοί;».
«Δεν έχουμε κάνει καμία στροφή» ήταν η απάντηση. «Είχαμε πάντα σταθερή στάση». Και αυτό, πρόσθεσε, προφανώς για να αλλάξει θέμα, εκφράζεται και στη δική του συμπεριφορά έναντι των Ελλήνων. «Δεν έχω πει ποτέ κακό λόγο γι’ αυτούς, το αντίθετο μάλιστα». Και το ίδιο κάνει και η κ.Μέρκελ, δίνοντας έτσι το καλό παράδειγμα και στους υπόλοιπους υπουργούς της.
Εξίσου ασαφής ήταν και η απάντησή του σε ερώτημα σχετικά με την τρόικα. «Μέσα στην τρόικα έχουν εκδηλωθεί διαμετρικά αντίθετες απόψεις αναφορικά με τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, οι εκπρόσωποι της ΕΚΤ και της Κομισιόν το θεωρούν βιώσιμο, ο συνάδελφός τους από το ΔΝΤ όχι. Ο συμβιβασμός που θα προκύψει στο πόρισμαδεν θα αποδίδει έτσι, ακόμα και με τα μάτια της τρόικας, μια καθαρή εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Μπορείτε επομένως να το χρησιμοποιήσετε, όπως συνεχώς λέτε, ως την κύρια βάση για τις αποφάσεις σας;» ρώτησε έλληνας δημοσιογράφος.
«Το πόρισμα θα είναι όπως πάντα έγκυρο» ήταν η απάντηση. Το πρόβλημα, συνέχισε (αποφεύγοντας να αναφερθεί στις πληροφορίες περί ρήξης εντός της τρόικας), δεν είναι οι απεσταλμένοι των δανειστών, αλλά η συνεχιζόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης εκ μέρους των αγορών. Και αυτή μπορεί να επανακτηθεί μόνο με τη συνεπή υλοποίηση των συμφωνηθέντων μέτρων.
Σαφέστατος, αντίθετα, ήταν σε ό,τι αφορά στη σχέση της Γερμανίας με το ευρώ. «Είμαστε οι μεγάλοι κερδισμένοι από αυτό» είπε. «Αν καταργηθεί το κοινό νόμισμα, η Γερμανία θα χάσει περισσότερα από την Ελλάδα».
Επόμενο, λοιπόν, η γερμανική κυβέρνηση να επιμένει στην με κάθε μέσο προστασία της ευρωζώνης. Με την Ελλάδα εντός της; «Κανένας δεν θέλει την έξοδό της» είπε ο Σόιμπλε. Αλλά με αυτό δεν έχει ακόμη απαντηθεί το ερώτημα για την υλοποίηση του δεύτερου πακέτου, πρόσθεσε, «και αυτό είναι σήμερα το κύριο ζητούμενο».
