Ο Ιησούς από τις Κάννες
Κανένα πρόβλημα βέβαια για τον Μπραντ Πιτ, ο οποίος, όσο και αν προσπαθώ να «πολεμήσω» τη σκέψη μου, κατά έναν περίεργο τρόπο μού θυμίζει τον Ιησού Χριστό ντυμένο με γκρι Armani three-piece suit και λευκό πουκάμισο, μποτίνια από δέρμα κροκοδείλου και γυαλιά ηλίου με πορτοκαλί φακούς. Χρυσά αλυσιδάκια κρέμονται στον καρπό και στον λαιμό του, ένα μεγάλο δαχτυλίδι ξεχωρίζει στο μεσαίο δάχτυλο του δεξιού χεριού. Το πλούσιο ξανθό μαλλί του μακρύ ως τους ώμους, το επίσης ξανθό «goatee» μουσάκι (με μια διακριτική γαρνιτούρα από λευκά) περιποιημένο με απίστευτη σχολαστικότητα. Μα ναι, ο Μπραντ Πιτ πράγματι μου φέρνει στο μυαλό τη μορφή του Χριστού έτσι όπως τη θυμάμαι, όχι τόσο από τις εικόνες στις εκκλησίες, αλλά από το σινεμά. «Ο Τζέφρεϊ Χάντερ της ταινίας «Ο Βασιλιάς των Βασιλέων» ίσως;» αναρωτιέμαι…
«Το λέω γιατί για εμένα είναι επώδυνο, έχω ξέρετε ένα θεματάκι με το πρωινό ξύπνημα» συνεχίζει τον συλλογισμό του ο Πιτ, ο οποίος μία ημέρα πριν, στη συνέντευξη Τύπου της ταινίας «Killing Τhem Softly» που τον έφερε εφέτος στις Κάννες, είπε ότι οι συνεντεύξεις Τύπου του Φεστιβάλ θα έπρεπε διά νόμου να αρχίζουν μετά τη… 1.00 το μεσημέρι. Οσων το μυαλό πηγαίνει πονηρά στα έξαλλα πάρτι που πραγματοποιούνται στην Κρουαζέτ, ας το ξανασκεφτούν καλύτερα. Ο Μπραντ Πιτ είναι υπερήφανος μπαμπάς και δίνει τεράστια προσοχή στα πατρικά καθήκοντά του, τα οποία, από ό,τι φαίνεται, τον εξουθενώνουν, οπότε ο ύπνος είναι για αυτόν ιερή υπόθεση!
Κερδίζοντας το λόττο
Το ερώτημα του αμερικανού ηθοποιού για το πώς περνά ο δημοσιογραφικός κόσμος στις Κάννες προκαλεί μουρμουρητά, κάποιοι προσπαθούν να δείξουν ότι κάνουν τη δυσκολότερη δουλειά στον κόσμο (κάτι που αμφιβάλλω ότι είναι αλήθεια) και σύντομα καταλήγουμε στο ότι, όπως και στον Πιτ, έτσι και σε εμάς τους δημοσιογράφους που καλύπτουν τα κινηματογραφικά φεστιβάλ, η αγάπη για τον κινηματογράφο είναι λόγος αρκετός για το ξύπνημα από τα χαράματα. «Ναι, είναι αλήθεια», λέει ο Πιτ, «ο λόγος που μου αρέσουν οι Κάννες είναι ότι εδώ, πέρα από την ίδια την ατμόσφαιρα, αφού στο κάτω κάτω βρισκόμαστε στη Γαλλική Ριβιέρα, ο κινηματογραφιστής εκτιμάται επί της ουσίας. Λατρεύω αυτό το φεστιβάλ γιατί, καλύτερα από κάθε άλλο, έχει δημιουργηθεί για να προωθεί το σινεμά».
Τον ρωτώ για την ταινία που πολύ πιθανόν να τον άλλαξε διά παντός. Υπάρχει κάποιο φιλμ που τον επηρέασε τόσο ώστε να αποφασίσει να ακολουθήσει τη δουλειά που κάνει; Το σκέφτεται. «Αυτή η ερώτηση έχει να κάνει κυρίως με εμπειρίες από την παιδική ηλικία» λέει. «Προσπαθώ να θυμηθώ κάτι, αλλά δεν νομίζω ότι μπορώ. Νομίζω ότι κάποια στιγμή κατάλαβα ότι ο κινηματογράφος, ως μέσο έκφρασης, με έκανε να νιώσω περιέργεια για τον κόσμο, με έκανε να θέλω να ξεφύγω, να ταξιδέψω και να εξερευνήσω. Να συναντήσω ανθρώπους που ενδεχομένως αντιδρούν με διαφορετικό τρόπο από τον δικό μου. Τελικά υπήρξα αρκετά τυχερός και τα κατάφερα. Το λέω συχνά, πέτυχα το λόττο κερδίζοντας ευκαιρίες που ο περισσότερος κόσμος δεν θα αποκτήσει ποτέ». Μιλά, πάντως, με τεράστιο σεβασμό για τον Στιβ Μακ Κουίν («Shame», «The Ηunger») αποκαλώντας τον βρετανό σκηνοθέτη, εικαστικό και video artist «τεράστιο ταλέντο». Toν παρομοιάζει «με έναν ζωγράφο που χωρίς να έχει ζωγραφίσει ολόκληρο τον καμβά σού δίνει να καταλάβεις ακριβώς τι θέλει να σου περάσει με το έργο του». Διόλου τυχαία, μία από τις επόμενες ταινίες του Πιτ είναι η ταινία εποχής «Twelve Years a Slave» την οποία θα σκηνοθετήσει ο Μακ Κουίν.
«Η Αμερική είναι επιχείρηση»
Το «Killing Τhem Softly», που έκανε πρεμιέρα στις Κάννες και συζητήθηκε πολύ για τη βίαιη εικόνα που αναδίδει, σίγουρα περιέχει έναν από τους πιο παράξενους ρόλους που έχει παίξει ο Μπραντ Πιτ – o οποίος υπήρξε επίσης παραγωγός τoυ φιλμ. Για την ακρίβεια, το εγχείρημα ίσως να μην υλοποιούνταν ποτέ αν ο Πιτ δεν είχε δείξει προσωπικό ενδιαφέρον, κάτι που συνέβη (και το λέει με υπερηφάνεια) επειδή πάνω από όλα είναι ένας πιστός φίλος. Σκηνοθέτης του «Killing Τhem Softly» είναι ο Αυστραλός Αντριου Ντόμινικ, ο οποίος πριν από μερικά χρόνια συνεργάστηκε για πρώτη φορά με τον Πιτ στη «Δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς από τον δειλό Ρόμπερτ Φορντ», μια ταινία που παραμένει από τις πιο αγαπημένες του ηθοποιού. Ο Ντόμινικ προσπαθούσε επί χρόνια να γυρίσει μια ταινία, αλλά δεν μπορούσε, ώσπου, όπως μας είπαν και οι δύο, μπήκε στη μέση ο Μπραντ Πιτ.
«Η Αμερική δεν είναι χώρα» λέει ο Τζάκι, ο χαρακτήρας που υποδύεται ο Μπραντ Πιτ στο «Killing Τhem Softly». «Είναι επιχείρηση. Και τώρα δώσ’ μου τα λεφτά μου!». Κυνικός, αδίστακτος, αλλά την ίδια ώρα ρεαλιστής, καλλιεργημένος και με άποψη για όλα, ο Τζάκι είναι ένας ήρωας που δεν φεύγει εύκολα από τη μνήμη. Επαγγελματίας από την κορφή ως τα νύχια, ο Τζάκι δεν είναι πολύ καλός στη «δουλειά» του, δηλαδή τις εκτελέσεις ανθρώπων του υποκόσμου, αλλά και στις οικονομικές διαπραγματεύσεις με τους «καρχαρίες» δικηγόρους που τον προσλαμβάνουν για τις βρώμικες δουλειές των πελατών που εκπροσωπούν.
Είναι ένας μπίζνεσμαν, με άλλα λόγια, που προτιμά να εκτελεί ανθρώπους από μακριά, να τους σκοτώνει «απαλά» όπως ο ίδιος το θέτει (δικαιολογώντας τον τίτλο της ταινίας), γιατί δεν αντέχει τα παρακαλετά και τα μυξοκλάματα των υποψήφιων θυμάτων του. Γιατί με αυτόν τον τρόπο προσφέρει το καλό τόσο στο θύμα όσο και στον ίδιο τον θύτη. Την ίδια ώρα, ο Τζάκι μπορεί να συζητά για πόρνες και πολιτική κάνοντας αναφορές από τον Τόμας Τζέφερσον μέχρι τον Τζορτζ Μπους Τζούνιορ. Είναι ένας πραγματικά τρομακτικός, αλλά και πολύ αληθινός ήρωας, μα και ένας ακόμη εκλεκτός ρόλος στη φιλμογραφία του ηθοποιού.
Αλλά μήπως αυτό που ακούγεται στην ταινία, ότι η Αμερική δεν είναι μια χώρα αλλά μια μπίζνα, ισχύει κυρίως για το Χόλιγουντ; «Στο Χόλιγουντ η διαμάχη ήταν πάντα η ίδια: τέχνη εναντίον κεφαλαίου. Ηταν, είναι και νομίζω ότι θα είναι» είπε ο Πιτ. «Προσωπικά, ποτέ δεν βρέθηκα στο επίκεντρο αυτής της διαμάχης. Πιστεύω ότι δεν ήταν ποτέ γραφτό αυτά τα δύο να πηγαίνουν μαζί, αλλά και πάλι, κατά έναν περίεργο τρόπο, νιώθεις ότι το ένα χρειάζεται το άλλο. Υπάρχει κάτι αγνό στο να προσπαθείς να κάνεις τέχνη και να μιλήσεις για διάφορα πράγματα που έχουν σημασία μέσα σε αυτό το καπιταλιστικό σύστημα που πρέπει να είναι και προσοδοφόρο, ειδάλλως δεν θα φτιαχνόταν ποτέ. Η σχέση αυτή είναι ενδιαφέρουσα, δεν προσπαθώ ποτέ να διαφωνήσω».
«Ως ηθοποιός, επιλέγω αυτά που με ενδιαφέρουν κυρίως μέσα από το συναίσθημά μου» είπε ο Πιτ. «Το πρώτο κίνητρό μου ως παραγωγού, όμως, είναι να βοηθώ ώστε ταινίες που πολύ δύσκολα μπορούν να γυριστούν, τελικά θα τα καταφέρνουν. Ο Αντριου Ντόμινικ έχει γίνει πολύ φίλος μου και η «Δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς» μία από τις καλύτερες ταινίες στις οποίες έχω παίξει. Δεν μου αρέσει οι φίλοι μου να παλεύουν χωρίς αντίκρισμα και όταν είδα τον Αντριου να παλεύει χωρίς να μπορεί να κάνει κάτι που πραγματικά ήθελε, δεν μπορώ να πω ότι μου άρεσε. Τον βοήθησα, ναι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είχα πιστέψει στο όραμά του και στο ότι η ταινία θα είχε ψωμί. Οταν τη συζητούσαμε είχε μόλις ξεσπάσει το σκάνδαλο των υποθηκών στις ΗΠΑ και βρήκα πολύ έξυπνη την ιδέα να μιλήσεις για την οικονομική κρίση μέσα από μια γκανγκστερική ταινία, την ιδέα μιας ταινίας που κατά κάποιον τρόπο μιλάει για τους καιρούς μας, αλλά και για το ποιοι είμαστε. Ο μικρόκοσμος του «Killing Τhem Softly» είναι μια ιστορία με γκάνγκστερ, αλλά η ευρύτερη εικόνα της ταινίας, ο μακρόκοσμός της, είμαστε εμείς».
Προεκλογικός Πιτ
Το πραγματικά πολύ ενδιαφέρον στην περίπτωση του «Killing Τhem Softly» είναι ότι ενώ το σενάριο βασίζεται σε ένα μυθιστόρημα του πρώην δικαστικού Τζορτζ Β. Χίγκινς γραμμένο πριν από 30 χρόνια, στο φόντο της ταινίας βρίσκονται διαρκώς τηλεοπτικοί δέκτες με σκηνές από λόγους του Τζορτζ Μπους Τζούνιορ ή εικόνες από την εποχή της προεκλογικής αναμέτρησης του Μπαράκ Ομπάμα με τον Τζον Μακ Κέιν στην προεκλογική περίοδο του 2008. «Ηταν ο τρόπος μας να σχολιάσουμε την εικόνα της Αμερικής των καιρών μας» είπε από πλευράς του ο Ντόμινικ, μιλώντας για «ένα βιβλίο που στην ουσία πραγματεύεται την παραοικονομία η οποία στηρίζεται από τον τζόγο, άρα κατά κάποιον τρόπο αποτελεί ένα μυθιστόρημα για την κρίση». Ομως το ερώτημα που προκύπτει, σύμφωνα με τον Πιτ, είναι «τι γίνεται όταν η κρίση βρίσκεται μπροστά μας; Κάποιοι καλούνται να «καθαρίσουν». Στην καπιταλιστική κοινωνία αυτό σημαίνει θάνατος».
Ισως για αυτόν ακριβώς τον λόγο ο Μπραντ Πιτ πιστεύει ότι «οι ταινίες εγκλήματος είναι οι πιο έντιμες όλων σε ό,τι αφορά την προσέγγισή τους απέναντι στη λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος – παρουσιάζουν δηλαδή τα πράγματα έτσι όπως είναι: ωμά και άμεσα. Πιστεύω ότι έχει περισσότερο ενδιαφέρον να προσπαθήσεις να μιλήσεις για την οικονομική κρίση χωρίς να το κάνεις ευθέως, αλλά με έναν υπόγειο, λίγο ύπουλο τρόπο. Το έκαναν παλιά οι ταινίες με τα ζόμπι, το κάνει και η καινούργια ταινία με ζόμπι όπου παίζω τώρα (σ.σ.: το «World War Z» του Μαρκ Φόρστερ). Το ίδιο, λοιπόν, μπορεί να γίνει και με μια γκανγκστερική ταινία».
Ωστόσο, τόσο ο Πιτ όσο και ο Ντόμινικ αρνούνται κατηγορηματικά ότι η ταινία τους προμελετημένα διανέμεται στις ΗΠΑ μεσούσης μιας νέας προεκλογικής περιόδου. «Εντελώς τυχαίο, καθόλου προσχεδιασμένο» διαβεβαίωσαν, και μάλιστα ο ηθοποιός κάπως ανήσυχος είπε ότι το τελευταίο πράγμα που θα ήθελε «είναι η ταινία να χρησιμοποιηθεί αρνητικά εν μέσω μιας προεκλογικής περιόδου», η οποία, σύμφωνα με τις προβλέψεις του, «θα είναι γεμάτη από αρνητικά μηνύματα ανάμεσα στους Ρεπουμπλικανούς και στους Δημοκρατικούς. Σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελα μια ταινία μου να ταυτιστεί με κάτι τέτοιο».
Ιστορία της βίας
Η βία της ταινίας ή, αν θέλετε, ο εξωραϊσμός της βίας στην ταινία, προκάλεσε από την αρχή συζητήσεις, ειδικά η διάρκειας πολλών λεπτών και γλαφυρότατη σκηνή ενός πυροβολισμού από το ένα αμάξι στο άλλο όπου παρακολουθούμε σε αργή κίνηση τη σφαίρα να βγαίνει από τη θαλάμη του πιστολιού και να σφηνώνεται στο σώμα αυτού που τη δέχεται αφού πρώτα διαλύει το τζάμι. Μια ισπανίδα δημοσιογράφος από την Εθνική Ραδιοφωνία της χώρας της το είχε κάνει θέμα στη συνέντευξη Τύπου της ταινίας ρωτώντας στα ίσα (και με κάκιστα αγγλικά) τον Πιτ πώς αφού είναι πατέρας παιδιών δεν έχει πρόβλημα να υποδυθεί έναν ψυχρό δολοφόνο! (Το τι ακούγεται στις συνεντεύξεις Τύπου πρέπει κάποια στιγμή να γίνει βιβλίο.) «Να ενοχλούμαι;» αναρωτήθηκε εκείνος. «Με κανέναν τρόπο! Η βία είναι κομμάτι αυτής της ιστορίας στον κόσμο των γκάνγκστερ, είναι μια σύμβαση που δέχεσαι από την αρχή εφόσον παίζεις με αυτούς τους όρους». Ανέφερε, ωστόσο, ότι ενδεχομένως να είχε μεγαλύτερο πρόβλημα αν υποδυόταν έναν ρατσιστή, αλλά και πάλι, αν εξυπηρετούσε το σενάριο, δεν θα υπήρχε κανένα θέμα. «Ζούμε, άλλωστε, σε έναν βίαιο κόσμο» συνέχισε ο ηθοποιός. «Δεν συμφωνώ με το να προσπαθούμε να το κρύψουμε, γιατί αυτό είναι υποκριτικό. Για παράδειγμα, πίσω από το φάγωμα ενός χάμπουργκερ, εγώ βλέπω μια εντελώς βίαιη πράξη. Εχετε δει πώς σφάζουν τα βόδια; Είναι βάρβαρο, πάρα πολύ βίαιο, όπως βίαιος είναι ο κόσμος στον οποίο ζούμε. Και θεωρώ απολύτως σημαντικό να τον κινηματογραφούμε. Από εκεί και πέρα συζητήσιμο είναι το πώς το γυρίζεις. Το κάνεις ηθικοπλαστικά, το κάνεις ως επίδειξη δύναμης, το κάνεις για να δοξάσεις τη βία ή για να την καταδικάσεις; Αυτά ναι, είναι ερωτήματα που δέχομαι».
