Την πρώτη φορά που ακούμε γι’ αυτούς μαθαίνουμε ότι είναι «αγαθοί χίλιοι» (χίλιοι καλοί άνδρες). Η εμφάνισή τους έρχεται να επιβεβαιώσει τον χαρακτηρισμό: από τη στιγμή που πατούν το πόδι τους στη σκηνή άπλετο φως θαυμασμού τούς τυλίγει. Ξεμπροστιάζουν τον Κλέωνα, αρχηγό της δημοκρατικής παράταξης και εχθρό του Αριστοφάνη, για την αχρειότητα και την ξεδιαντροπιά του στην καταλήστευση του δημόσιου χρήματος και είναι τόσο ευθύβολοι στις κατηγορίες τους ώστε εκείνος αποστομώνεται. Στην Παράβαση, αφού επαινέσουν, ως είθισται, τον ποιητή, μιλούν για την επιθυμία τους να πολεμήσουν υπέρ της πόλης και των θεών της. Το μόνο που ζητούν είναι να μην σχολιαστούν αρνητικά για τη μακριά τους κόμη και τις πολυτελείς συνήθειές τους.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτοί έχουν πέρα ως πέρα την εύνοια του συγγραφέα που έβλεπε στην τάξη τους ό,τι πιο ευγενές είχε να επιδείξει η Αθήνα εκείνο τον καιρό, νέους με υψηλόφρονη παιδεία, ενάρετους και γενναίους, αδιάφθορους, εκπροσώπους της παλιάς ένδοξης εποχής, όταν την εξουσία ασκούσαν άνδρες διακεκριμένων οικογενειών και όχι δημαγωγοί χωρίς ήθος που κολάκευαν και χειραγωγούσαν τον Δήμο.
Πώς εξηγείται λοιπόν η στήριξη που παρέχουν οι Ιππείς στον Αλλαντοπώλη; Γιατί επιδιώκουν με τόση θέρμη να υπερισχύσει αυτός ο έμπορος ταπεινής καταγωγής που ζέχνει λουκανικίλα, στερείται μόρφωσης και γνωρίζει μονάχα τα τερτίπια του εμπορίου για να πετυχαίνει τους σκοπούς του; Τι σχέση έχει η αφρόκρεμα με τον πατσά; Η ανατρεπτική σκέψη του κωμωδιογράφου μπορεί φυσικά να επινοεί τις πιο ανίερες συμμαχίες και τις πιο άγριες ανατροπές. Σίγουρα παίζει ρόλο και η σφοδρή αντιπάθεια του Αριστοφάνη για τον Κλέωνα.
Ποιοι θα ήταν οι Ιππείς σήμερα; Είναι σημαντικό να αναζητήσει κανείς αναλογίες προκειμένου να απαντήσει στο ερώτημα αυτό. Νεαροί εκατομμυριούχοι σπουδασμένοι σε καλά σχολεία, γόνοι γνωστών, φιλάνθρωπων οικογενειών που κινούν τα νήματα και επηρεάζουν τα πράγματα χάρη στις διασυνδέσεις τους; Ενας μελετητής του έργου, ο De Ste Croix, προτείνει ως ευφάνταστη λύση ένα «τάγμα ιδιοκτητών Ρολς Ρόις», επιλογή που θα χάριζε ξεκάθαρο σατιρικό στίγμα.
Ο Σταμάτης Φασουλής δεν μπήκε στη διαδικασία να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα. Ο Χορός που συνέθεσε είναι ό,τι πιο αμήχανο και ανούσιο μπορεί να φανταστεί κανείς: ντυμένοι σαν αθλητές αμερικανικού φουτμπόλ αλλά με περικεφαλαίες (πιο χοντροκομμένη μετάλλαξη αδυνατώ να σκεφτώ), με ξύλινη κινησιολογία και εκφορά λόγου, έρμαιοι του μουσικού μύλου που όλα τα ζαλίζει, χορεύουν από καλαματιανό και πεντοζάλη ως λάτιν ή ραπ, χαρίζουν πρόχειρο θέαμα σε στυλ φτηνού μιούζικαλ και δεν δικαιολογούν στιγμή τη σχέση τους με τους ήρωες, ή έστω με τον χωροχρόνο.
Αποστεγνωμένες κωμικές παρουσίες, ο Τάκης Παπαματθαίου και ο Πυγμαλίων Δαδακαρίδης ως ντουέτο δούλων ανοίγουν με τα χίλια ζόρια, χωρίς καθόλου μπρίο, την παράσταση, ενώ τα πράγματα δεν βελτιώνονται με την εμφάνιση του Πέτρου Φιλιππίδη: από μπακάλης της διαφήμισης σε αλλαντοπώλης του θεάτρου, ο ηθοποιός εξασφάλισε, φαντάζομαι, μια προφανή, ασφαλή και οικεία στο τηλεοπτικό κοινό μετάβαση, σερβίροντας τα «αστεία» με δεκατρία κλεισίματα ματιού κάθε φορά, εξουδετερώνοντας κάθε προσδοκία αιφνιδιασμού και ανοίγοντας διάπλατα την πόρτα στον κορεσμό.
Επίπεδος και άκεφος ο Γιάννης Ζουγανέλης – ένας Παφλαγόνας α λα Φλωρινιώτης – σαν να μην κατοικεί στον ρόλο του, ενώ αντιθέτως πηγαίος και ζωντανός, μοναδική εξαίρεση στο σύνολο των ηθοποιών, ο Γιώργος Καύκας ως Δήμος.
Στάλα ευδαιμονίας δεν διακρίνουμε στη μετάφραση που υπογράφει ο ίδιος ο σκηνοθέτης: μπορεί να αποφεύγει τους εύκολους επιθεωρησιακούς παραλληλισμούς, αλλά βουλιάζει από το βάρος της παλιομοδίτικης κακογουστιάς της, με ρίμες του τύπου «πλανεύτρα – σκατοανακατεύτρα», «πούτσα – παπούτσα» και φράσεις όπως «μια τάπα στον κώλο για να μην κάνει ρεύμα», «κάνε το παιδί σκαμουνάκι» κ.ο.κ.
Η πληθώρα αναφορών στη σύγχρονη τεχνολογία (i-Pad, Skype και online) δεν αρκεί να ξορκίσει τα εύκολα ομοφυλοφιλικά καλαμπούρια («αχ, το ναυτάκι εκδηλώθηκε») και όλα τα φαντάσματα ενός παρελθόντος που ελπίζαμε ότι ήταν ξεχασμένο.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
