Αγαπημένες ή σατανάδες

Παρουσιάζοντας τις γυναίκες που σημάδεψαν τη ζωή του Φρίντριχ Νίτσε, το βιβλίο αυτό αναλαμβάνει μια ηρωική αποστολή: να αποδείξει ότι ίσως ο πιο διαβόητος μισογύνης της δυτικοευρωπαϊκής διανόησης κατά βάθος σεβόταν και αγαπούσε τις γυναίκες.

Η προσωπική ζωή του Νίτσε θα μπορούσε να ήταν συγκλονιστική: ως ένθερμος υποστηρικτής και φίλος του Βάγκνερ, καταλήγει ο μεγαλύτερος κρυφός θαυμαστής της γυναίκας του, Κοζίμα. Τελικά έρχεται σε ρήξη και με τους δύο, αλλά ως το τέλος της ζωής του δεν παύει να θεωρεί την Κοζίμα ενσάρκωση του γυναικείου προτύπου.

Δεν στέκεται περισσότερο τυχερός ούτε στη γνωριμία του με τη Λου Σαλομέ, αρχικώς μαθήτριά του και στη συνέχεια φίλη του Ρίλκε και μαθήτρια του Φρόιντ. Για τα μάτια της τσακώνεται ακόμη και με την αδελφή του, Ελίζαμπετ. Η νεαρή δεσποινίς όμως επιλέγει να ανταποκριθεί στα δειλά υπονοούμενα του φιλοσόφου μόνο πλατωνικά.

Οι μεγαλύτερες ήττες του Νίτσε σημειώνονται από τις γυναίκες που ενδιαφέρονταν γι’ αυτόν: ήταν είτε άσχημες είτε πολύ μεγαλύτερές του είτε, το συνηθέστερο, και τα δύο. Σε ένα γράμμα του λέει για τη θαυμάστριά του Ρέζα Σιρνχόφεν: «Κρίμα που είναι τόσο άχαρη. Δεν αντέχω τόσο πολύ τον συγχρωτισμό με την ασχήμια». Ακόμη και για τη Λου Σαλομέ, ο Νίτσε γράφει: «Αυτή η κοκαλιάρα, βρομερή, ελεεινή μαϊμού με τα στραβά στήθη – μια μάστιγα!».

Εξαιτίας τέτοιων αποφθεγμάτων σταχυολογημένων από τις επιστολές του ο Νίτσε δικαιολογημένα έχει κερδίσει τον τίτλο του μισογύνη. Αν όμως δεν ληφθούν υπόψη ξεχωριστά, αλλά επανατοποθετηθούν στη σωστή τους θέση στο ψηφιδωτό της ζωής του, μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε πώς προέκυψαν. Η πάντα εύθυμη Ρέζα Σιρνχόφεν τού έσπαγε τα νεύρα, ενώ η Λου Σαλομέ, στο πρόσωπο της οποίας είχε εναποθέσει όλες τις ελπίδες του για τη δημιουργία ενός πνευματικού τριγώνου με τον άσπονδο φίλο του, Πάουλ Ρέε, και τον ίδιο, τον είχε μόλις παρατήσει σύξυλο και συνέχιζε τις αναζητήσεις της μόνο με τον Ρέε.

Ο εγκρατής Νίτσε, που είχε γαλουχηθεί σε ένα σεβαστικό σπιτικό από την εξαιρετικά αυστηρή μητέρα του, υπέφερε τα πάνδεινα από αυτήν και την αδελφή του. Οποια γυναίκα ερωτευόταν τον απέρριπτε, όποια απέρριπτε αυτός τον καταδίωκε. Πέθανε χωρίς ποτέ να έχει βρει μια γυναικεία συντροφιά να του συμπαρασταθεί στη μαρτυρική ζωή του. Με τα δεδομένα αυτά γίνεται ξεκάθαρο ότι ο Νίτσε κάθε άλλο παρά μισογύνης ήταν.