Στόμιο, Αγία Κυριακή, Λαγκούβαρδος, Μάραθος, νήσος Πρώτη, Βρωμονέρι, Χρυσή Αμμος, Μπούκα, Γλυφαδάκι, Ρωμανού, Πετροχώρι, Βοϊδοκοιλιά, Χρυσή Ακτή, οι ξεχωριστοί σταθμοί μιας πορείας ανάμεσα στο Ιόνιο και στη μεσσηνιακή ακτογραμμή…
Τα χρώματα αυτής της περιοχής είναι το χρυσό και το ασήμι. Εδώ συνομιλούν οι χρυσές αμμουδιές με τα ασημένια φύλλα των ελιών του μεγάλου ελαιώνα που σαν βαθυπράσινη, ήρεμη, θάλασσα «σβήνει» στα πόδια του γαλαζοπράσινου Ιονίου. Δεν είναι μόνο η Χρυσή Αμμος, η Χρυσή Ακτή και οι άλλες χρυσές αμμουδιές της ακτογραμμής από την Κυπαρισσία ως το Κορυφάσιον Ακρον, στον κόλπο του Ναβαρίνου, αλλά και ο εκτυφλωτικός χρυσός της προϊστορίας, από το ανάκτορο του βασιλιά Νέστορα και τους τάφους των Δενδρών και της Περιστεριάς, στο Μουσείο της Χώρας. Με όλα αυτά η ακτή της Τριφυλίας μιλάει στον ταξιδιώτη, όπως στον ελληνολάτρη γάλλο δημοσιογράφο Ρενέ Πυώ (1878-1937), ο οποίος σημείωνε καθ’ οδόν προς την Πύλο: «Ο δρόμος περνά κάτω από σκιερές ελιές και ευκαλύπτους, διασχίζει πλούσιες καλλιέργειες. Αριστερά, η ωχρή ψηλή κορυφογραμμή των βουνών της Μεσσηνίας. Δεξιά, κατά διαστήματα, το βαθύ πράσινο του Ιονίου». Και όταν βρισκόταν στην περιοχή των Γαργαλιάνων, σκεφτόταν: «Το τοπίο είναι μεγαλειώδες, αξίζει να κτιστούν εδώ βίλες και ένα ξενοδοχείο για ονειροπόλους, φίλους της ηρεμίας και των μεγάλων οριζόντων». Και όντως η ηρεμία των ελαιώνων και των εκτεταμένων αμμουδιών, και οι μεγάλοι ορίζοντες, είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της ακτής. Ειδικά στο τέρμα αυτής της διαδρομής, πάνω από τη Χρυσή Ακτή, από τους προμαχώνες του Νιόκαστρου της Πύλου, η θέα των ανοιχτών οριζόντων πάνω από τα νησιά του κόλπου του Ναβαρίνου είναι η πλέον συναρπαστική. Αλλά για να καταλήξεις εκεί, πρέπει να διατρέξεις ένα παλίμψηστο όμορφων εικόνων που η καθεμία διηγείται και μια ξεχωριστή ιστορία: Στόμιο, Αγία Κυριακή, Λαγκούβαρδος, Μάραθος, νήσος Πρώτη, Βρωμονέρι, Χρυσή Αμμος, Μπούκα, Γλυφαδάκι, Ρωμανού, Πετροχώρι, Βοϊδοκοιλιά, Χρυσή Ακτή…
Φιγούρες πάνω στο «σουέλ» του Λαγκούβαρδου Η Κυπαρισσία έχει τη δική της, ξεχωριστή ζωή, τις δικές της αμμουδιές και τη γραφική παλιά πόλη γύρω από το κάστρο. Από εδώ η κεντρική οδός τραβά για τον νοτιά, φτάνει στα Φιλιατρά και συνεχίζει προς Μάραθο. Από αυτόν τον παραλιακό δρόμο ξεφεύγουν δρομάκια που βγάζουν συχνά σε… εκπλήξεις. Μια από τις πιο ισχυρές είναι η υπέροχη παραλία του Στόμιου (9 χλμ. μετά την Κυπαρισία, παράκαμψη δεξιά του κεντρικού δρόμου και 5 χλμ. εσωτερικού δρόμου μέχρι την παραλία). Η δεύτερη βρίσκεται πάνω στον κεντρικό δρόμο, μετά το παραλιακό χωριό Αγία Κυριακή (5 χλμ. μετά τα Φιλιατρά), λίγο μετά το γεφυράκι του Λαγκούβαρδου, 3 χλμ. πριν από τον Μάραθο. Στρίβεις προς την παραλία του Λαγκούβαρδου και συνήθως βρίσκεσαι πρόσωπο με πρόσωπο με τα θεόρατα κύματα που συχνά «στολίζουν» τις κορυφές τους τολμηροί σέρφερ, ακόμη και χειμώνα καιρό. Αυτοί οι απίθανοι αναβάτες των κυμάτων τολμούν φοβερά σλάλομ στη ράχη του ιδανικού «σουέλ». Και τα κύματα εδώ είναι πραγματικά μεγάλα και επικίνδυνα λόγω των ρευμάτων. Αυτή η παραλία είναι από τις λίγες στην Ελλάδα (υπάρχουν και η Κολυμπήθρα στην Τήνο, η Λυγιά στην Πάργα, η Μεσαχτή στην Ικαριά) όπου οι καβαλάρηδες των κυμάτων βρίσκουν τον παράδεισό τους. Αλλά γενικώς η παραλία είναι θερινός παράδεισος, καθώς η πλούσια, ξανθιά, αμμουδιά φτάνει ως το παραλιακό μέτωπο του ελαιώνα. Και βέβαια δεν την τιμούν αυτή την εποχή μόνο οι σέρφερ, αλλά και οι κολυμβητές, σε ένα μεγάλο, καλοκαιρινό πανηγύρι που στήνεται γύρω από το «μότο»: «Μέσα στη θάλασσα σκέπτεσαι πάντα θετικά»…
Γιαλό-γιαλό από τον Μάραθο για την Πύλο Από το «μπαλκόνι» των Γαργαλιάνων βλέπεις τη βαθυπράσινη «θάλασσα» των ελαιοδέντρων να κυματίζει ως τη γαλάζια θάλασσα του Ιονίου. Στο ακρογιάλι στέκει το μικρό χωριό Μάραθος (Μαραθούπολη επισήμως, 4 χλμ. από τους Γαργαλιάνους) και απέναντι από τα σπίτια, τις παλιές αποθήκες, τις ταβέρνες και το μικρό λιμανάκι με τα ψαροκάικα, ταξιδεύει σαν γιγαντιαίος κροκόδειλος ξαπλωμένος στα νερά η νήσος Πρώτη. Το άγγιγμα του Φοίβου το ηλιοβασίλεμα στο σώμα του νησιού είναι η πιο ξεχωριστή στιγμή του κύκλου του φωτός και της σκιάς σε αυτόν τον τόπο.
Η βαθιά χαρακιά του νέου αυτοκινητοδρόμου πάνω στον ελαιώνα είναι εμφανέστατη από εδώ πάνω. Αντιθέτως, ο παλιός παραλιακός δρόμος με τις πολλές στροφές είναι αφανής, αλλά παραμένει γοητευτικότερος. Μετά τον Μάραθο, οι στενοί δρόμοι ανάμεσα στα κτήματα φεύγουν δεξιά για τις παραλίες Βρωμονέρι και Αγιά Σωτήρα, απ’ όπου αρχίζει η πραγματική Χρυσή Αμμος, μια ατελείωτη, απίθανη αμμουδιά, όπου ο κάθε ταξιδιώτης θα βρει οπωσδήποτε τη δική του γωνιά. Διασχίζοντας πάντα λιοχώραφα ή αμπέλια, ο δρόμος συναντά το χωριό Τραγάνα και λίγο μετά αποκαλύπτεται μπροστά στα μάτια του επισκέπτη η εκπληκτική πανοραμική εικόνα του όρμου του Ναβαρίνου με τη Σφακτηρία και την Πύλο.
Η περιοχή Ρωμανού έχει εισέλθει πλέον στον παγκόσμιο χάρτη του πολυτελούς τουρισμού, καθώς άρχισαν να λειτουργούν τα ξενοδοχεία της Costa Navarino. Ετσι φτάνεις στη Γιάλοβα (19 χλμ. από τον Μάραθο), για να πας δεξιά για Χρυσή Ακτή, λιμνοθάλασσα, Παλαιόκαστρο και Βαϊδοκοιλιά ή να συνεχίσεις για την Πύλο (6 χλμ. από τη Γιάλοβα).
Μετά το χωριό Ρωμανός και την υπέροχη αμμουδιά του ο εσωτερικός παραλιακός δρόμος συναντά τον κεντρικό που οδηγεί στην Πύλο. Στον μοιχό του κόλπου του Ναβαρίνου βρίσκεται το χωριό Γιάλοβα, όπου μια πινακίδα δείχνει δεξιά προς μια άλλη Χρυσή Ακτή (3 χλμ.) και προς Βοϊδοκοιλιά (5 χλμ.), την τέλεια παραλία της περιοχής. Ψηλά πάνω από τη λιμνοθάλασσα ορθώνεται η χερσόνησος που στεφανώνεται από το Παλαιόκαστρο, το κάστρο που έκτισαν οι Φράγκοι από το 1281 ως το 1289. Η πινακίδα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας δείχνει το μονοπάτι που ανηφορίζει στο γρανιτένιο Κορυφάσιον Ακρον ως την πόρτα του Παλαιόκαστρου, η οποία όμως είναι κλειστή λόγω επικινδυνότητας των ερειπίων. Η διαδρομή όμως ως εκεί και η θέα αποζημιώνουν τον πεζοπόρο.
Από εδώ πάνω μπορείς να θαυμάσεις το τέλειο σχήμα της Βοϊδοκοιλιάς και να αρχίσεις από ένα αρκετά απότομο μονοπάτι που ξεκινά από την «πίσω» πόρτα του κάστρου να κατηφορίζεις προς τους αμμόλοφους που περιβάλλουν την παραλία, αφού πρώτα περάσεις από τη σπηλιά του Νέστορα, περίπου στα μισά της διαδρομής. Ανάμεσα στους αμμόλοφους βρίσκεις το μονοπάτι που διατρέχει την άκρη του Κοφυφάσιου Ακρου, δίπλα στα νερά της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας, και σε φέρνει ξανά στην αφετηρία, στη Χρυσή Ακτή.
Νήσος Πρώτη, μια (καλοκαιρινή) ιστορία
Το νησί απέναντι από τον Μάραθο είναι μια ολόκληρη ιστορία. Καλοκαιρινή ιστορία, χάρη στην κουκλίστικη παραλία Βουρλά, θρησκευτική χάρη στη μονή Γοργοπηγής που υπάρχει εκεί (λειτουργείται στις 22 και 23 Αυγούστου και στις 23 και 24 Σεπτεμβρίου) και πραγματική ιστορία χάρη στον ρόλο του νησιού στην εξέλιξη του Πελοποννησιακού Πολέμου.
Στο Γραμμένο, μια αγκαλιά βράχων περίπου στο κέντρο του νησιού, υπάρχουν κλασικές και βυζαντινές επιγραφές για καλό πλου και προειδοποιήσεις για τον κίνδυνο των πειρατών. Τώρα υπάρχει μόνο ο καλός πλους με το σκάφος του Γιάννη Τεριζάκη (Proti Cruises,
www.proticruises.gr, τηλ. 6972.316.745) που φεύγει από το λιμάνι του Μαράθου και πάει τους επισκέπτες στη Βουρλιά για ένα υπέροχο μπάνιο στη μικρή αμμουδιά. Πριν περνά πάνω από ένα ναυάγιο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το οποίο αποτελεί «στόχο» των δυτών της σχολής που οργανώνει η Navarino Sea των ξενοδοχείων της Costa Navarino, οι οποίοι έρχονται με το σκάφος «Λάμπρος» και εκπαιδεύονται εδώ υπό την επίβλεψη της Ελένης Σιάρτα.
Από την παραλία ξεκινά ένα μονοπάτι που ανηφορίζει το βουνό και φτάνει σύντομα στα ερείπια της ακρόπολης που είχαν οι Αθηναίοι για να επιτηρούν τους Σπαρτιάτες στην Πύλο την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου. Αυτό εδώ ήταν ένα σημαντικό πέρασμα που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην τελική έκβαση αυτού του καταστροφικού πολέμου. Λένε ότι ακόμη και ο Τηλέμαχος, ο γιος τους Οδυσσέα, πέρασε από την Πρώτη ταξιδεύοντας για την «αμμουδερή» Πύλο.
Το χρυσάφι του βασιλιά Νέστορα Γυρνώντας προς τα πίσω ο επισκέπτης (βόρεια), ύστερα από 3 χλμ. από τη Γιάλοβα, θα ακουμπήσει το ομηρικό παρελθόν της περιοχής στο ανάκτορο του βασιλιά Νέστορα, ένα από τα σπουδαιότερα μυκηναϊκά μνημεία. Το ανάκτορο, που αποκάλυψε την πρώιμη ιστορία ολόκληρης της Μεσσηνίας, ήταν θαμμένο κάτω από το χώμα, στον λόφο του Ανω Εγκλιανού, και οι αρχαιολόγοι έπρεπε να σκάψουν για να το βρουν. Τότε είδαν ότι τα προϊόντα στις αποθήκες του ανακτόρου, το οποίο έστεκε μεγαλόπρεπο τον 13ο αιώνα π.Χ. στην κορυφή του λόφου ανάμεσα στον ελαιώνα, δεν διαφέρουν και πολύ από το κελάρι ενός σύγχρονο σπιτιού στη Μεσσηνία: λάδι, ελιές, αρωματικά έλαια, κρασί, ξίδι… Ακόμη πιο βόρεια, στη Χώρα (10 χλμ.), λειτουργεί (εκτός Δευτέρας, ώρες 8.30 π.μ. – 3 μ.μ.) το Αρχαιολογικό Μουσείο με εντυπωσιακά ευρήματα από το παλάτι και τους μυκηναϊκούς τάφους της ευρύτερης περιοχής, όπως τα χρυσά κύπελλα και το χρυσό διάδημα από την Περιστεριά. Από τη Χώρα επιστρέφεις στον Μάραθο ακολουθώντας τη μεσόγεια διαδρομή Αμπελόφυτο, Πύργος, Φλόκα, Γαργαλιάνοι.
Φαγητό με όλα τα καλά της θάλασσας
Ο Μάραθος, επίνειο κάποτε των Γαργαλιάνων για την εξαγωγή του λαδιού, των ελιών και της σταφίδας, απλώνεται στην ακρογιαλιά, απέναντι από τη νήσο Πρώτη, που του κλείνει τον ορίζοντα. Καθώς στο μικρό λιμάνι αράζουν τα ψαροκάικα, εδώ λειτουργούν οι πιο καλές ταβέρνες για θαλασσινά στην περιοχή. Ολα τα καλά της θάλασσας δένουν υπέροχα με τα προϊόντα της γης της Τριφυλίας που τόσα παιχνίδια παίζει μαζί της με τις αγκάλες και τα ακρωτήριά της.
Τα τραπέζια των εστιατορίων, ο «Αργύρης», το «Μαϊστράλι», το «Πανόραμα» (για μαγειρευτά φαγητά), βρίσκονται σε μεγάλη συνάφεια με τη θάλασσα του Μαράθου. Από όλα, η πιο παλιά και καθιερωμένη είναι του Αργύρη Θαλασσινού που τώρα λειτουργεί και εξελίσσει ο γιος του Νίκος. Χαρακτηριστικός μεζές είναι τα θαλασσόχορτα με λάδι και ξίδι. Τα μαζεύουν στην ακρογιαλιά όταν έχει μπουνάτσα και τραβιούνται τα νερά. Οπως μας εκμυστηρεύτηκε ο Νίκος, τα έμαθε στον Αργύρη ο καπετάν Βασίλης Κωνσταντακόπουλος, ο δημιουργός των εμβληματικών για την περιοχή ξενοδοχείων «Costa Navarino».
Τα θαλασσόχορτα ακολουθούν στο τραπέζι ο ξιδάτος γαύρος, η σαλάτα του Αργύρη (με τα παντζάρια, τις βραστές πατάτες, τα αρμυρά ψαράκια, τα μελιτζανάκια τουρσί), τα φρέσκα καλαμαράκια τηγανισμένα στο ελαιόλαδο και η σούπα από μεγάλο πετρόψαρο, ροφό ή στείρα.
Οι μεγάλες σαλάτες είναι χαρακτηριστικές των εστιατορίων του Μαράθου. Στο «Μαϊστράλι» είναι τεράστιες και πάνε υπέροχα με τα ψάρια που διαλέγει ο επισκέπτης από την πιο πλούσια βιτρίνα του καταστήματος. Μαζί φτάνουν στο τραπέζι και γαριδομακαρονάδες, καλοτηγανισμένα μπαρμπούνια, ψητές σαρδέλες, αντράκλα τουρσί, χταπόδι ξιδάτο με ελιές και ένα σωρό άλλες νοστιμιές.
Πάνω από το «Μαϊστράλι», στην υπέροχη βεράντα του wine bar «Animus» μπορείτε να δοκιμάσετε την τοπική γεύση του κρασιού, αφού το έχει ο Κ. Τσώλης, ο πιο γνωστός παραγωγός της περιοχής με το λευκό και το κόκκινο Αμπέλου Γης και τα άλλα κρασιά του. Να σημειώσουμε ότι υπάρχει και η τοπική μπίρα της Μεσσηνίας «Νέδα».
Σταθερή αξία στον παράλληλο με τον παραλιακό δρόμο του Μαράθου είναι το εστιατόριο του Μίγγα. Ο πατέρας, που βρίσκεται ακόμη στις επάλξεις της γεύσης και της παράδοσης, και ο υιός Γιώργος Μίγγας έχουν δημιουργήσει μεγάλη παράδοση στις ψαρόσουπες, βασιζόμενοι ακριβώς σε παραδοσιακή συνταγή, με το μπόλικο λάδι και τις πατάτες μέσα στη σούπα, όπως παλιά. Δουλεύουν όμως άριστα τις καραβίδες (ο Γιώργος λέει ότι η καραβιδομακαρονάδα είναι καλύτερη από την αστακομακαρονάδα), τα χταπόδια, τα καλαμάρια και γενικώς τα θαλασσινά μαζί με την πλούσια χωριάτικη σαλάτα και τα χόρτα. Τώρα έχουν δημιουργήσει παράδοση και στα μαγειρευτά του, τον εξαιρετικό μουσακά, το κατσικάκι γιουβέτσι, το παστίτσιο, τα γεμιστά.
πρόσβαση:
Οδικώς από Αθήνα για Καλό Νερό 242 χλμ., Κυπαρισσία 7 χλμ., Φιλιατρά 15 χλμ., Μαραθούπολη 10 χλμ. Η διαδρομή Μαραθούπολη – Γιάλοβα είναι, χωρίς τις παρακάμψεις, περίπου 15 χλμ. Η ανάβαση με τα πόδια στο Παλαιόκαστρο, στο Κορυφάσιο Ακρο και από εκεί η κατάβαση στη Βοϊδοκοιλιά και η επιστροφή στη Χρυσή Ακτή, δίπλα από το Διβάρι, διαρκεί περίπου δυόμισι ώρες.
διαμονή:
Στον Ρωμανό, στο υπερπολυτελές «The Romanos Costa Navarino» (τηλ. 27230 96000, romanoscostanavarino. com), ένα από τα καλύτερα ξενοδοχεία στον κόσμο, και στο «Westin Resort Costa Navarino» (τηλ. 27230 95000).
Στο Καλό Νερό, στο «Messina Resort» (τηλ. 27610 72500, messinamare.com).
Στην Κυπαρισσία, στο «Apollo Resort Art Hotel» (τηλ. 27610 24411-2, apollo-hotel.gr).
Στον Μάραθο, στις μεζονέτες «Messinian Horizons» (τηλ. 6947 378.195, messinian-horizons.com), 3 χλμ. μετά το χωριό προς Πύλο, στα διαμερίσματα «Μεσόγειος» (τηλ. 6945917352, mesogeiosap.gr), στις «Αγροικίες» (τηλ. 27630 61226, agrikies.gr), στo ξενοδοχείο «Artina» (τηλ. 27630 61400, 6972055492) και στα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα «Ενθεον» (τηλ. 27630 61222, entheon.gr).
Στη Γιάλοβα, στα διαμερίσματα «Thanos Villas» (τηλ. 27230 22115, appthanos.com), «Eleonas Villas» (τηλ. 27230 22696, eleonas.com). Στο Πετροχώρι, στο ξενοδοχείο και μπανγκαλόου «Ναβαρόνε» (τηλ. 27230 41571-4, hotelnavarone.gr).
Στην Πύλο, στα ξενοδοχεία «Κάραλης» (τηλ. 27230 22960) και «Ακτή Κάραλης» (τηλ. 27230 23021), «Mira Μare» (τηλ. 27230 23050), «Philip» (τηλ. 27230 2274.
