Πολιτική Θεολογία και Θεολογική Πολιτική

Είναι γνωστή η μελέτη που δημοσίευσε γύρω στο 1920 με τίτλο «Πολιτική Θεολογία» ο γερμανός θεωρητικός Carl Schmitt. Στο εντυπωσιακό και πολυσυζητημένο αυτό έργο ο συγγραφέας υποστήριζε ότι οι έννοιες της πολιτικής είναι εκκοσμικευμένες έννοιες της θεολογίας. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Schmitt, η απόλυτη κυριαρχία του ηγεμόνα σχετίζεται με την παντοδυναμία του Θεού, ενώ η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην πολιτική αντιστοιχεί σε αυτό που οι θεολόγοι ονομάζουν θαύμα.

Στη χώρα μας τα βιβλία του Schmitt άρχισαν να γίνονται γνωστά σχετικά πρόσφατα, η επίδραση όμως που άσκησαν και εξακολουθούν προφανώς να ασκούν δεν περιορίστηκε στους κύκλους των ειδικών επιστημόνων, αλλά απλώθηκε και στον επίλεκτο πληθυσμό των πολιτικών ηγετών που έχουν την ευθύνη για τη μοίρα της χώρας, καθώς και στις μαχητικές ομάδες των υπασπιστών που τους περιβάλλουν. Το πράγμα δεν πρέπει να μας παραξενεύει δεδομένης της κρίσης στην οποία βρισκόμαστε. Αλλού έγκειται, κατά τη γνώμη μου, η σημαντική πρωτοτυπία: στο γεγονός ότι οι ηγέτες μας, με την υπεύθυνη στάση που χαρακτηρίζει κάθε τους βήμα και συνεπώς τον σύνολο βηματισμό τους τα τελευταία δυο-τρία χρόνια, έκριναν σκόπιμο να οπλιστούν με τα θεωρητικά εργαλεία που θα ανατρέψουν τις δυσκολίες και θα ανοίξουν τον δρόμο στην ευτυχία, αν όχι όλων, σίγουρα του μεγάλου μέρους του πληθυσμού.

Η πρωτοτυπία όμως δεν περιορίστηκε στο σημείο αυτό˙ προχώρησε σε ένα είδος τολμηρής καινοτομίας η οποία, ανατρέποντας τις αρχικές θέσεις του γερμανού στοχαστή, προσέδωσε στη θεωρία του το ειδικό βάρος της πρακτικής εφαρμογής στην καθημερινή πολιτική. Πράγματι, ενισχυμένη από το θεωρητικό κύρος του πιο πρόσφατου πρωθυπουργού, η πολιτική πράξη πέρασε από την Πολιτική Θεολογία στη Θεολογική Πολιτική. Η δημιουργική αυτή ανατροπή είναι προφανής ακόμη και στις λεπτομέρειες. Ετσι, σε κάθε επικίνδυνη στροφή της συγκυρίας και στη συνακόλουθη κρίσιμη απόφαση της πολιτικής ηγεσίας, η πρωθυπουργική ευστροφία δεν παραλείπει να αναφερθεί στη «βοήθεια του Θεού, με την οποία θα τα καταφέρουμε». Και το θαύμα, όπως είναι αναμενόμενο, δεν αργεί να κάνει την εμφάνισή του. Επεξεργασμένη από το επιτελείο των τεχνοκρατών του κλάδου, σε ένα είδος Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, η σωτήρια οικονομική πολιτική προκρίνει την ταυτόχρονή μείωση των εισοδημάτων και αύξηση της φορολογίας. Θαύματα, λοιπόν, γίνονται, σε πείσμα όλων όσοι ισχυρίζονται το αντίθετο!

Στην προηγούμενη προοπτική η κατάσταση για τη χώρα μας παρουσιάζεται ιδιαίτερα ευνοϊκή, αν σημειώσουμε το ιδιόμορφό μείγμα χριστιανικής πίστης και παγανιστικού πνεύματος που, κατά πάσα πιθανότητα, χαρακτηρίζει τον εν λόγω πρωθυπουργό. Διότι, όπως το θυμόμαστε όλοι, είναι έτοιμος «να φάει τα σίδερα για να φέρει επενδύσεις στη χώρα», ενώ δεν παραλείπει να θυμίσει σε κάθε ευκαιρία ότι δεν φοβάται τίποτα γιατί «έχει μαζί του τον δράκο».

Πάνοπλος συνεπώς ο Πρωθυπουργός, ως εξέχον μέλος της αδιαίρετης τριάδας που κυβερνά τον τόπο, θα μπορέσει σε λίγο να ξεκινήσει το προσκύνημα στους Ιερούς Τόπους της Ευρώπης: Ρώμη, Παρίσι, Βερολίνο. Στον τελευταίο αυτόν προορισμό, τη Μέκκα του ανθρωπισμού, θα καταφέρει επιτέλους, ευλαβής και γονατιστός (εν τω μεταξύ ο δράκος, που θα έχει μείνει εδώ σ’ εμάς, θα συνεχίζει απερίσπαστος την εργασία που είναι η δική του) να ικετεύσει και να πάρει, ίσως, άφεση αμαρτιών.

Είναι αυτονόητο ότι όλα τα προηγούμενα, όπως εξάλλου το επιτάσσουν οι αρχές της Θεολογικής Πολιτικής, έχουν μια θεμελιώδη προϋπόθεση: την καταπολέμηση και την εξόντωση του κακού πνεύματος που υπονομεύει συνεχώς τη σωτηρία της χώρας και τείνει να εξουθενώσει το ακμαίο ηθικό των πιστών, όπως το επισημαίνει κάθε φορά που έχει την ευκαιρία ο μελίρρυτος και απαστραπτούσης ευφυΐας λόγος του κυβερνητικού εκπροσώπου.

Αν έβλεπα ένα θαύμα, θα πίστευα, λέει ο άπιστος στον Πασκάλ. Πίστεψε και θα το δεις, είναι η απάντηση του Πασκάλ στον άπιστο. Για εμάς εδώ, στην αυλή που ζούμε, η προτροπή αυτή μοιάζει με πεζή πραγματικότητα: ούτε ξέρουμε – και ίσως ούτε θέλουμε να ξέρουμε – πόσα θαύματα ακόμη είναι ικανή να κάνει για εμάς η Αγία Τριάς.