Το μεγάλο «πλυντήριο» του Ιράν

Αν το Λονδίνο δεν ήταν αυτό το καλοκαίρι στην επικαιρότητα χάρη στους Ολυμπιακούς Αγώνες, θα ήταν εξαιτίας του Σίτι. Διότι στο μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κέντρο της Ευρώπης την εβδομάδα που πέρασε τρίτωσαν τα σκάνδαλα με πρωταγωνίστριες κορυφαίες βρετανικές τράπεζες. Στα τέλη Ιουλίου, λίγες ημέρες μετά το σκάνδαλο με τη χειραγώγηση των επιτοκίων της διατραπεζικής από την Barclays, «έσκασε» το σκάνδαλο του ξεπλύματος χρημάτων του μεξικανικού καρτέλ ναρκωτικών από την HSBC. Και την περασμένη Δευτέρα έσκασε η πραγματική βόμβα μεγατόνων: η Standard Chartered απέκρυψε την τελευταία δεκαετία 60.000 συναλλαγές με το Ιράν συνολικής αξίας 250 δισ. δολαρίων.

Οι συναλλαγές έγιναν κυρίως την περίοδο 2001-2007, δηλαδή μετά την τραγική εκείνη 11η Σεπτεμβρίου που σήμανε το τέλος της εποχής της αθωότητας για τις ΗΠΑ και για την ανθρωπότητα ολόκληρη. Βεβαίως και το σκάνδαλο της Standard Chartered, όπως και τα προηγηθέντα, αποκάλυψαν οι αμερικανικές εποπτικές αρχές. Στην περίπτωση της Barclays (στην οποία εμπλέκονται, όπως αποκαλύφθηκε, αρκετές ακόμη τράπεζες) και της HSBC οι αμερικανικές αρχές συνεργάστηκαν με τις βρετανικές. Στην περίπτωση της Standard Chartered η υπηρεσία που το αποκάλυψε (η Υπηρεσία Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών της Νέας Υόρκης) και ο επικεφαλής της Μπέντζαμιν Λόουσκι ενήργησαν αυτοβούλως. Δεν συνεργάστηκαν, ως όφειλαν, με την Εισαγγελία της Νέας Υόρκης και με άλλες αμερικανικές αρχές, γι’ αυτό και οι Βρετανοί διαμαρτύρονται για… παρατυπίες. Για την ακρίβεια, ο Λόουσκι και οι επιτελείς του επί ένα εξάμηνο προσπαθούσαν εις μάτην να κινητοποιήσουν τις συναρμόδιες αρχές των ΗΠΑ, μέχρι που αποφάσισαν να κινηθούν κατά μόνας.

Το σκάνδαλο με τη Standard Chartered είναι το πλέον οδυνηρό για το βρετανικό τραπεζικό σύστημα αλλά και πλέον «ενοχλητικό» για την κυβέρνηση του Ντέιβιντ Κάμερον. Διότι το Ιράν θεωρείται σήμερα από τη Δύση το υπ’ αριθμόν 1 κράτος-παρίας της διεθνούς κοινότητας και η μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια. Λόγω της άρνησης της Τεχεράνης να δεχθεί διεθνείς παρατηρητές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της, η Δύση έχει επιβάλει, ως γνωστόν, στην πλούσια σε πετρελαϊκά κοιτάσματα χώρα αυστηρές οικονομικές κυρώσεις – πλήρη εμπορικό αποκλεισμό από τον περασμένο Μάιο.

Το πλήγμα για τη Standard Chartered δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι… υπαρξιακό, καθώς απειλείται με εξοστρακισμό από την αμερικανική αγορά! Δεν είναι, δηλαδή, μόνο οι δραματικές απώλειες της μετοχής της, που ροκάνισαν την κεφαλαιοποίησή της κατά 8 δισ. στερλίνες την περασμένη Δευτέρα και την Τρίτη (στη συνέχεια ανέκαμψε κάπως η μετοχή). Δεν είναι μόνο το πρωτοφανές πρόστιμο – υπολογίζεται ότι θα φθάσει τα 700 εκατ. δολάρια, θα είναι ανάλογο δηλαδή με εκείνο με το οποίο απειλείται η HSBC – που επικρέμαται πάνω από τη λονδρέζικη τράπεζα. Ο μείζων κίνδυνος γι’ αυτήν είναι να στερηθεί από τις αμερικανικές αρχές την άδεια δραστηριοποίησής της στις ΗΠΑ, κάτι που θα της στερούσε τη διεθνή παρουσία της. Εξάλλου η Standard Chartered εξασφαλίζει το 30%-40% των ετήσιων κερδών της χάρη στις δραστηριότητές της στην αμερικανική αγορά.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Standard Chartered Πίτερ Σαντς προσπάθησε να ανασκευάσει τις κατηγορίες των αμερικανικών αρχών υποστηρίζοντας ότι το 99,9% των συναλλαγών με το Ιράν ήταν νομότυπες τότε που πραγματοποιήθηκαν. «Η συνολική αξία των συναλλαγών, που δεν έγιναν με βάση τους διεθνείς κανονισμούς, είναι χαμηλότερη των 14 εκατ. δολαρίων» υποστηρίζει ο βρετανός τραπεζίτης. Την προσεχή Τετάρτη 15 Αυγούστου λήγει η προθεσμία που έχει η Standard Chartered προκειμένου να ετοιμάσει τα επιχειρήματά της ενώπιον των αμερικανικών αρχών. Προς το παρόν τη μεγαλύτερη υποστήριξη έχει εξασφαλίσει η βρετανική τράπεζα από τον διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας Μέρβιν Κινγκ και τον… δήμαρχο του Λονδίνου Μπορίς Τζόνσον. Ο Κινγκ κατηγόρησε την υπηρεσία του Λόουσκι για υπερβάλλοντα ζήλο και παρατυπίες, ενώ ο γραφικός Τζόνσον για προστατευτισμό επειδή… ζηλεύουν το Σίτι του Λονδίνου.

Θεωρίες συνωμοσίας και πρακτικές ασυδοσίας
Το ερώτημα που ανακύπτει είναι αν οι πολιτικές ηγεσίες έχουν γνώση των όσων συμβαίνουν στον τραπεζικό κλάδο
«Λονδίνο και Νέα Υόρκη έχουν βγάλει τα μαχαίρια» έγραφε την Πέμπτη ο «Figaro». Η γαλλική εφημερίδα δίνει «κάποια δίκια» στον διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας Μέρβιν Κινγκ, στον εκκεντρικό δήμαρχο του Λονδίνου (αλλά πιθανότατα επόμενο αρχηγό του Συντηρητικού Κόμματος) Μπόρις Τζόνσον και βεβαίως στον βρετανικό Τύπο που υπαινίχθηκαν ή ανέπτυξαν τις τελευταίες ημέρες θεωρίας συνωμοσίας με θύτη τη Wall Street και θύμα ή στόχο τέλος πάντων το Σίτι του Λονδίνου.

Για «ζήλο» των αμερικανικών αρχών έκαναν λόγο και οι «Financial Times» τις ημέρες αυτές, βάζοντας όμως τα πράγματα στη θέση τους καθώς συνέδεσαν τον ζήλο αυτόν με την 11η Σεπτεμβρίου και την ευαισθησία που έχουν έκτοτε οι αμερικανικές αρχές με ό,τι μπορεί να συσχετισθεί με τη διεθνή τρομοκρατία. Η αλήθεια είναι βεβαίως ότι μόνο οι κρατικές αρχές έχουν παρόμοιες ευαισθησίες. Ο τραπεζικός τομέας είναι παγκοσμίως αυτονομημένος σε τέτοιον βαθμό που δεν δίνει λογαριασμό σε καμία αρχή, εποπτική ή ελεγκτική. Ασχέτως αν οι περισσότερες επιχειρήσεις του κλάδου, βρετανικές, αμερικανικές ή άλλες, βρίσκονται στη ζωή χάρη στα χρήματα των φορολογουμένων, Βρετανών, Αμερικανών και άλλων.

Το ερώτημα που αβίαστα ανακύπτει είναι αν οι πολιτικές ηγεσίες έχουν γνώση των όσων συμβαίνουν• αν ανέχονται τη λειτουργία ενός διεθνοποιημένου τραπεζικού κλάδου που λειτουργεί ως Φρανκενστάιν απειλώντας κι αυτές τις ίδιες. Η συζήτηση περί διαχωρισμού της επενδυτικής τραπεζικής από τη λιανική δείχνει ότι υπάρχει μια βούληση να ορθολογικοποιηθεί ο κλάδος. Από την άλλη, όμως, είναι σαφές ότι η πολιτική τάξη προτιμά κάθε φορά που ξεσπά ένα τραπεζικό σκάνδαλο να παριστάνει ότι «δεν συνέβη δα και τίποτε». Διότι κατά το παρελθόν έχει καλύψει – αν όχι υποθάλψει – έκνομες ενέργειες και δραστηριότητες των τραπεζών.

Τα ηλεκτρονικά μηνύματα με στοιχεία για τη χειραγώγηση των επιτοκίων Libor από την Barclays που είδαν το φως της δημοσιότητας επιβεβαιώνουν ότι οι κυβερνήσεις Μπλερ και Μπράουν είχαν πλήρη γνώση των έκνομων δραστηριοτήτων της τράπεζας.