Μόνο μια καταστροφή μάς σώζει. Μια συντέλεια του κόσμου, σαν αυτή που προβλέπει το ημερολόγιο των Μάγια για τις 21 Δεκεμβρίου του 2012. Μόνο εν όψει μιας τόσο υπαρξιακής απειλής, λέει ο γερμανός δημοσιολόγος Βόλφγκανγκ Μουνχάου, θα μπορούσε ίσως η Ανγκελα Μέρκελ να «βάλει μυαλό» και να πάρει εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα για τη σωτηρία του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος. Διαφορετικά θα πρέπει σύντομα να πούμε το τελευταίο «αντίο» στο ευρώ και στην (ενωμένη) Ευρώπη. Ωστόσο η καγκελάριος δεν επηρεάζεται από τέτοιες προφητείες και οράματα. Η σωτηρία του ευρώ ήταν και παραμένει γι’ αυτήν ένα ορθολογικό εγχείρημα που συντελείται με μικρά, μεθοδικά βήματα. Και αυτό προμηνύει ένα άλλο τέλος εποχής: τη βαθμιαία αποδόμηση της ευρωζώνης κατά την τακτική του σαλαμιού. Ή, όπως έγραψε η εφημερίδα «Suddeutsche Zeitung»: «Το τέλος του ευρώ σερβιρισμένο σε φέτες».

Το ευρώ αποτελεί για την κυρία Μέρκελ θαυματουργό – και γι’ αυτό απολύτως προστατεύσιμο – αγαθό. Χάρη σε αυτό η Γερμανία κατάφερε τα 10 τελευταία χρόνια να μετεξελιχθεί στη μοναδική οικονομική και πολιτική υπερδύναμη στην Ευρωπαϊκή Ενωση. «Αν αποτύχει το ευρώ, θα αποτύχει η Ευρώπη» συνηθίζει να λέει – εννοώντας φυσικά με αυτό την αποτυχία του «γερμανικού» ευρώ και της «γερμανικής» Ευρώπης.
Γι’ αυτό και η πρόσφατη κοινή δήλωσή της με τον Φρανσουά Ολάντ, ότι η Γερμανία και η Γαλλία «θα κάνουν το παν για να σώσουν το ευρώ», θα πρέπει να ληφθεί ως κυριολεξία τοις μετρητοίς. Η καγκελάριος δηλώνει αποφασισμένη να υπερασπιστεί μέχρις εσχάτων την πολυθρύλητη «κότα με τα χρυσά αβγά», το μέσο που έφερε μοναδική δύναμη, πλούτο και αίγλη στην ίδια και στη χώρα της.
Κάθε άλλη εναλλακτική λύση, όπως η επιστροφή στο μάρκο ή η έκδοση ενός ασύμφορα υπερτιμημένου «βορειοευρώ» των πλούσιων χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά, είναι λοιπόν γι’ αυτήν εκ του πονηρού. Κι έτσι το βλέπουν και όλοι οι βασικοί πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες στη Γερμανία. Εξαιρέσεις, όπως εκείνη του (γνωστού για την «ξενοφαγία» του) πρώην μέλους του προεδρείου της Bundesbank Τίλο Σαρατσίν, επιβεβαιώνουν τον κανόνα.
Ωστόσο, ως γνωστόν, ο δρόμος προς την Κόλαση είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις. Και προς τα εκεί οδηγεί και η πολιτική της καγκελαρίου. Σε αυτό συμφωνούν όχι μόνο οι περισσότεροι ειδικοί αλλά και σύσσωμες οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Και αυτές εξεγείρονται τελευταία ανοιχτά κατά της καγκελαρίου. «Ο Μόντι σφυρηλατεί συμμαχία κατά της Μέρκελ» έγραφαν τις προάλλες οι «FT Deutschland» αναφερόμενες στις πρόσφατες επαφές του ιταλού πρωθυπουργού με τον ισπανό ομόλογό του Μαριάνο Ραχόι και τον γάλλο πρόεδρο Ολάντ.
Το μήλον της Εριδος; Ο κ. Μόντι – με τον οποίο φαίνεται να συμφωνεί εν πολλοίς και ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι – θέλει να εξοπλισθεί ο Μόνιμος Μηχανισμός Στήριξης (ESM) με τραπεζική άδεια, έτσι ώστε να μπορεί να αγοράζει με αυτήν κρατικά ομόλογα των προβληματικών κρατών στη διεθνή αγορά. Αυτά, κατατεθειμένα κατόπιν ως εγγυήσεις στην ΕΚΤ, θα χρησιμοποιούνται στη συνέχεια για την άντληση νέων χαμηλότοκων δανείων προς όφελος των ίδιων υπερχρεωμένων κρατών. Ως τράπεζα, ο ESM θα απελευθερώσει έτσι αυτά τα κράτη από τον ζυγό των ιδιωτικών δανειστών.
Η γερμανική κυβέρνηση αντιτίθεται σε αυτή την πρακτική, που θα ανακούφιζε άμεσα την Ιταλία και την Ισπανία, επικαλούμενη τον κίνδυνο «αμοιβαιοποίησης» των χρεών – με πρώτο χαμένο από αυτό την ίδια. Το μόνο στο οποίο συναινεί είναι η επιστροφή της ΕΚΤ στην αγορά κρατικών ομολόγων – αλλά κι αυτό μόνο εποχικά και για περιορισμένο όγκο χρεών.
Αν είχε κοινοβουλευτική αυτοδυναμία το κόμμα της, οι Χριστιανοδημοκράτες, η κυρία Μέρκελ, που φημίζεται για τον πραγματισμό της, θα έδειχνε ίσως πιο διαλλακτική έναντι των εταίρων του Νότου. Ωστόσο οι κυβερνητικοί της σύμμαχοι, οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας και οι Ελεύθεροι Δημοκράτες, δεν την αφήνουν. Και οι δυο τους απειλούν εμμέσως με διάλυση του συνασπισμού σε περίπτωση που η καγκελάριος αποδεχθεί το αίτημα του κ. Μόντι.
Αντιρρήσεις στο ίδιο αίτημα εκφράζουν όμως και άλλοι εσωτερικοί παράγοντες. Με πρώτους τους αντιπολιτευόμενους Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι, εν όψει των εκλογών τον Σεπτέμβριο του 2013, θέλουν να εμφανίζονται ως οι συνεπέστεροι υπερασπιστές των γερμανών φορολογουμένων. Σε αυτούς πρέπει να προστεθεί και το Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης, που πρόκειται να αποφανθεί στα μέσα Σεπτεμβρίου για το θέμα. Η ετυμηγορία του αναμένεται να βάλει φραγμούς σε κάθε διεύρυνση της «κοινοτικοποίησης» (άλλοι τη λένε «αμοιβαιοποίηση») των χρεών.
Στη βάση των ανωτέρω λοιπόν, η κυρία Μέρκελ αλλάζει ξαφνικά αντιπάλους στον καβγά για το ευρώ. Στη θέση των κυβερνητικών εταίρων της και των Σοσιαλδημοκρατών μπαίνει τώρα, όπως λέει η οικονομολόγος Καταρίνα Σούλερ, το μέτωπο των χωρών του Νότου. Η διένεξη γενικεύεται – με την Ελλάδα, που παλαιότερα έστω και παθητικά πρωταγωνιστούσε, να παίζει πλέον τρίτο ρόλο. Οι εναλλακτικές προτάσεςι γίνονται πιο ξεκάθαρες, χωρίς ωστόσο να προσφέρουν πρακτικές λύσεις για την ευρωζώνη.
Ο καβγάς θα συνεχιστεί προφανώς ως τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2013. Το αν θα έχει επέλθει ως τότε η συντέλεια του κόσμου, όπως λένε οι Μάγια, είναι μάλλον απίθανο. Απίθανη πρέπει να θεωρείται και η εκδίωξη της Ελλάδας από την ευρωζώνη. Πιο πιθανός, αντίθετα, φαίνεται, σύμφωνα με τα σημερινά χαοτικά δεδομένα, ο «ξαφνικός», ήτοι ανεξέλεγκτος, «θάνατος» του ευρώ.

Η αχίλλειος πτέρνα της «Frau Nein»
Ο αντικαγκελάριος Φίλιπ Ρέσλερ αποτελεί «βαρίδι» για το κόμμα του και την κυβέρνηση

Επαγγελματικά είναι γιατρός, αναισθησιολόγος. Πολιτικά όμως ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας Φίλιπ Ρέσλερ φέρει τον επίτιμο τίτλο του «φαρμακοποιού». Και αυτό όχι άδικα. Τα προνόμια που παρέχει στη φαρμακοβιομηχανία ως υπουργός Οικονομίας δικαιολογούν κάθε επιβράβευσή του. Τελευταίο παράδειγμα: η γενναία αύξηση τιμών στα φάρμακα που ενέκρινε τελευταία ο ίδιος, ως υπουργός Οικονομίας. «Μοναδικό σκάνδαλο σε μια αγορά φαρμάκων που είναι η ακριβότερη στην Ευρώπη» έγραψε εφημερίδα.

Ο 39χρονος πολιτικός δεν αρκείται βέβαια σε αυτόν τον τίτλο. Παράλληλα είναι «συμβολαιογράφος», «ξενοδόχος» κ.λπ., εκπρόσωπος δηλαδή όλων εκείνων των περιθωριακών αλλά αδρά αμειβόμενων συντεχνιών που βρίσκονται υπό την υψηλή προστασία των Ελεύθερων Δημοκρατών – του κόμματος του οποίου προΐσταται ο ίδιος.

Μόνο που τέτοιες διακρίσεις δεν τον κάνουν δημοφιλή στο πλατύ κοινό. Στη λίστα δημοτικότητας των γερμανών πολιτικών ο κ. Ρέσλερ βρίσκεται μονίμως στην τελευταία θέση. Και αυτό αντανακλάται και στο κόμμα του, που υπό την προεδρία του πιάνει συνεχώς «πάτο» στις δημοσκοπήσεις, μένοντας κατά κανόνα κάτω από το εκλογικό όριο του 5% και κινδυνεύοντας έτσι να βρεθεί εκτός Βουλής μετά τις εκλογές του 2013.

«Το κόμμα και ο αρχηγός του βρίσκονται σε υπαρξιακή κρίση» διαπιστώνει ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Γκέρχαρτ Μπάουμ, υπαινισσόμενος ιδιαίτερα τις «γκάφες» του στο θέμα της Ελλάδας. «Χρειαζόμαστε αμέσως νέο ηγέτη» προσθέτει απροσχημάτιστα ο πρόεδρος των Φιλελεύθερων στο κρατίδιο Σλέσβικ-Χολστάιν Βόλφγκανγκ Κουμπίκι. Για την περίπτωση πάντως που ο κ. Ρέσλερ θα παραμείνει επικεφαλής του κόμματος ως τις εκλογές, ο κ. Κουμπίκι θέλει να τον αποκλείσει από τον προεκλογικό αγώνα. «Οσο το λιγότερο τον βλέπουν οι ψηφοφόροι, τόσο το καλύτερο για το κόμμα» λέει.

Ο κ. Ρέσλερ δεν αποτελεί όμως «βαρίδι» μόνο για τους δικούς του, αλλά και για την κυβέρνηση συνασπισμού του κόμματός του με τους Χριστιανοδημοκράτες. Τυχόν εκλογική αποτυχία τους θα βάλει κατά πάσα πιθανότητα τέρμα και στην εξουσία των Χριστιανοδημοκρατών – παρά το γεγονός ότι οι τελευταίοι σπάνε τα ρεκόρ στις δημοσκοπήσεις (τελευταία: 36%).

Δεν είναι παράξενο λοιπόν ότι ο Ρέσλερ θεωρείται η μεγαλύτερη απειλή για την επανεκλογή της Ανγκελα Μέρκελ στην καγκελαρία. «Οι Ελεύθεροι Δημοκράτες είναι η αχίλλειος πτέρνα του συνασπισμού» έλεγε αναλυτής. «Και ο Ρέσλερ, ο ραγισμένος της τένοντας». Και αυτό, πρόσθεσε, τείνει να καταστήσει ανάπηρο ολόκληρο τον προεκλογικό μηχανισμό του αστικού στρατοπέδου.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ