To 2001 ο αμερικανός ειδικός σε θέματα εκπαίδευσης Μαρκ Πρένσκι επινόησε τους όρους «ψηφιακοί αυτόχθονες» και «ψηφιακοί μετανάστες». Με τον πρώτο εννοούσε όσους ανθρώπους γεννήθηκαν στις ΗΠΑ μετά το 1980 και είχαν επαφή με την ψηφιακή τεχνολογία από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Ως εκ τούτου απέκτησαν διαφορετική σχέση με τη γνώση και την αναζήτηση της πληροφορίας σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές οι οποίες ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με τους Η/Υ και άλλες ψηφιακές συσκευές ως έφηβοι ή ακόμη και ως ενήλικοι. Πλήττουν ευκολότερα από τα σχολικά μαθήματα τύπου διάλεξης ή τα παραδοσιακά παιχνίδια, μπορεί να δυσκολεύονται στην απομνημόνευση πληροφοριών αλλά τις βρίσκουν και τις αξιοποιούν γρηγορότερα χάρη στους υπολογιστές ή ακόμη και στις tablet συσκευές τους. Γι’ αυτόν τον λόγο, πάντοτε σύμφωνα με τον Πρένσκι, οι νέες τεχνολογίες πρέπει να αποτελούν βασικό κομμάτι των εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Στη χώρα μας δύσκολα θα μπορούσες να χαρακτηρίσεις όσους γεννήθηκαν τη δεκαετία του ’80 «ψηφιακούς αυτόχθονες». Σήμερα όμως όσα παιδιά είναι στην προσχολική εκπαίδευση ή ακόμη και στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού γεννήθηκαν και μεγαλώνουν σε ένα σπίτι όπου προϋπήρχε ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής. Και αν οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η χρήση των νέων μέσων ακόμη και στην προσχολική εκπαίδευση είναι αναπόφευκτη και επωφελής, πρέπει πάντοτε να τηρούνται κάποιοι κανόνες.
Η 28χρονη Τίνα Μιναρετζή είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός. Αποφάσισε να συνδυάσει δύο πράγματα που της αρέσουν πάρα πολύ, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και την εκπαιδευτική διαδικασία. Ετσι δημιούργησε μαζί με τον αδελφό της και άλλους φίλους το TinasCraft.com, ένα συνδρομητικό ηλεκτρονικό… νηπιαγωγείο, το οποίο άνοιξε πρόσφατα.
Η 28χρονη Τίνα Μιναρετζή είναι ηλεκτρολόγος μηχανικός. Αποφάσισε να συνδυάσει δύο πράγματα που της αρέσουν πάρα πολύ, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές και την εκπαιδευτική διαδικασία. Ετσι δημιούργησε μαζί με τον αδελφό της και άλλους φίλους το TinasCraft.com, ένα συνδρομητικό ηλεκτρονικό… νηπιαγωγείο, το οποίο άνοιξε πρόσφατα.
«Απευθύνεται σε γονείς με παιδιά προσχολικής ηλικίας, καθώς και σε νηπιαγωγούς. Λειτουργεί σε δύο γλώσσες, στα ελληνικά και στα αγγλικά. Περιλαμβάνει ενότητες όπως τα ζώα, τα φυτά, η μουσική και η κατανόηση κάποιων βασικών εννοιών. Μια και απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, όλα τα κείμενά του συνοδεύονται με παράλληλη ηχητική εκφώνηση, διαδικασία που βοηθάει το παιδί να μάθει να διαβάζει» λέει η κυρία Μιναρετζή.
«Αυτό που θεωρώ μεγαλύτερο πλεονέκτημα στη συγκεκριμένη πλατφόρμα (που από την επόμενη σχολική χρονιά θα ενταχθεί πειραματικά στο νηπιαγωγείο του ιδιωτικού εκπαιδευτηρίου Μ. Ν. Ραπτού στη Λάρισα) είναι ότι έχει βασιστεί σε εκπαιδευτική λογική ενώ παράλληλα προστατεύει το παιδί από κάποια αρνητικά στοιχεία του Διαδικτύου» σχολιάζει από την πλευρά της η κυρία Ελένη Σιούλα, το παιδί της οποίας χρησιμοποιεί τη συγκεκριμένη πλατφόρμα.
«Ολες οι ενότητες και η πλοήγησή τους έχουν να κάνουν με εκπαιδευτικά κριτήρια. Την ίδια στιγμή η πρόοδος του παιδιού είναι μετρήσιμη, κάτι χρήσιμο τόσο για τον γονιό όσο και για τον νηπιαγωγό».
Σημειωτέον ότι σε παγκόσμιο επίπεδο δεν είναι λίγες οι αντίστοιχες εφαρμογές ή και ιστοσελίδες (όπως το abcmouse.com) που απευθύνονται σε παιδιά τα οποία μπορεί να μην ξέρουν να γράφουν και να διαβάζουν, ξέρουν όμως να πληκτρολογούν και να χρησιμοποιούν την οθόνη αφής. «Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα που έχει αυτή η διαδικασία σε σχέση με την παρακολούθηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος στην τηλεόραση είναι ότι το παιδί χρησιμοποιώντας το πληκτρολόγιο και το ποντίκι δεν έχει παθητική επαφή με τη γνώση. Καθώς συμμετέχει και το ίδιο στη διαδικασία, αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση» λέει από την πλευρά της η επιστημονική συνεργάτρια στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (ΤΕΑΠΗ) του Πανεπιστημίου Αθηνών κυρία Κλεοπάτρα Νικολοπούλου. Ξεκαθαρίζει πάντως ότι για παιδιά ηλικίας 3 έως 5 ετών η έκθεσή τους «μπροστά σε οποιαδήποτε οθόνη δεν πρέπει να ξεπερνά τα 30 λεπτά την ημέρα και πάντα υπό την επίβλεψη κάποιου».
«Ετσι μειώνονται οι ανισότητες»
Οντας δασκάλα για περισσότερα από 30 χρόνια η κυρία Λίνα Κεφάλα αντιμετώπιζε πάντοτε «το ζήτημα των μαθητών που ξεκινούσαν από διαφορετική αφετηρία. Υπήρχαν μαθητές με μορφωμένους γονείς και πολλά βιβλία στο σπίτι, μαθητές με γονείς που εργάζονταν όλη μέρα, οπότε δεν είχαν χρόνο να ασχοληθούν όσο θα έπρεπε με τα παιδιά τους, παιδιά μεταναστών που δεν μιλούσαν ελληνικά στο σπίτι. Αυτές οι διαφορές μπορούν να αντιμετωπιστούν με επέκταση της χρήσης της τεχνολογίας» λέει η κυρία Κεφαλά.
«Σε έναν σκληρό δίσκο χωράνε πολλά βιβλία, πολλές φωτογραφίες, καθώς και κουίζ που βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν βασικές έννοιες. Επίσης έχω παρατηρήσει ότι τα παιδιά, είτε είναι σχολικής είτε προσχολικής ηλικίας, έχουν μεγαλύτερη άνεση όταν βρίσκονται μπροστά σε μια οθόνη».
Εχοντας εργαστεί για τέσσερα χρόνια σε ελληνικό σχολείο της Νορβηγίας παρατηρεί ότι εκεί οι μαθητές ήταν «πολύ περισσότερο εξοικειωμένοι με τη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή σε σύγκριση με τα παιδιά στην Ελλάδα. Δυστυχώς όμως, ακόμη και διεθνώς, το λογισμικό και οι εφαρμογές που αφορούν την εκπαίδευση δεν είναι στο επίπεδο που θα έπρεπε».
«Χρήσιμη η τεχνολογία αλλά ως ένα σημείο»
«Αν και κάτι τέτοιο δεν προβλεπόταν από το πρόγραμμα σπουδών, είχα φέρει κάποιες φορές τον δικό μου υπολογιστή στον παιδικό σταθμό, προκειμένου τα παιδιά να αποκτήσουν μια πρώτη επαφή με το αντικείμενο» σχολιάζει η νηπιαγωγός κυρία Κάτια Χαλκιά. «Παρατήρησα πως τα παιδιά ησύχαζαν και ενδιαφέρονταν περισσότερο σε σύγκριση με άλλες εκπαιδευτικού χαρακτήρα δραστηριότητες».
«Αν και κάτι τέτοιο δεν προβλεπόταν από το πρόγραμμα σπουδών, είχα φέρει κάποιες φορές τον δικό μου υπολογιστή στον παιδικό σταθμό, προκειμένου τα παιδιά να αποκτήσουν μια πρώτη επαφή με το αντικείμενο» σχολιάζει η νηπιαγωγός κυρία Κάτια Χαλκιά. «Παρατήρησα πως τα παιδιά ησύχαζαν και ενδιαφέρονταν περισσότερο σε σύγκριση με άλλες εκπαιδευτικού χαρακτήρα δραστηριότητες».
Αν και η κυρία Χαλκιά εργάζεται λιγότερο από πέντε χρόνια σε νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς, είχε να αντιμετωπίσει στα τμήματά της ταυτόχρονα «ψηφιακούς μετανάστες» και «ψηφιακούς αυτόχθονες». «Υπήρχαν παιδιά που δεν είχαν ξαναδεί υπολογιστή και παιδιά που τον είχαν σπίτι τους και σε κάποιον βαθμό ήξεραν να τον χρησιμοποιούν. Είχα συναντήσει ακόμη και παιδί ηλικίας πέντε ετών που έμπαινε στο Facebook, κάτι που οι γονείς του θεωρούσαν φυσιολογικό. Σε γενικές γραμμές υποστηρίζω τη χρήση υπολογιστή από μικρή ηλικία, πάντα όμως σε λελογισμένα όρια. Επίσης, δεν ξέρω κατά πόσο ένα παιδί που δέχεται αποκλειστικά την καταιγιστική ροή πληροφοριών του Διαδικτύου θα έχει μετά την υπομονή να διδαχθεί κάποια πράγματα διά της προφορικής διδασκαλίας ή του διαβάσματος, που είναι βασικό στοιχείο της εκπαίδευσης».
Παρόμοια είναι η αντίληψη της παιδαγωγού και συγγραφέως σε θέματα προσχολικής εκπαίδευσης και νέων τεχνολογιών κυρίας Λίνας Βαλσαμίδη, η οποία θεωρεί ότι «τα παιδιά ηλικίας 3 έως 5 ετών μπορούν να αρχίσουν να εξερευνούν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και να πειραματίζονται με τις νέες τεχνολογίες, όμως επιβάλλεται να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή για μικρά χρονικά διαστήματα και για χρόνο ισότιμο αυτού που αφιερώνεται για άλλες δραστηριότητες, όπως το παιχνίδι με τα τουβλάκια ή η ζωγραφική».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
