Ελπίδες για ένα πιο διαλλακτικό πεδίο διαπραγμάτευσης δημιουργούν οι αποφάσεις που ελήφθησαν τα ξημερώματα της Παρασκευής στη Σύνοδο Κορυφής. Στο πλαίσιο της συζήτησης που θα ανοίξει η κυβέρνηση, με στόχο τη βελτίωση των όρων του ελληνικού προγράμματος, αλλαγές προς το καλύτερο μπορεί να επέλθουν όσον αφορά την επιμήκυνση του προγράμματος, τη μεγαλύτερη περίοδο αποπληρωμής των δανείων και το επιτόκιο.
Η συμφωνία για τον τρόπο ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών μπορεί να ελαφρύνει το ελληνικό χρέος, εφόσον ισχύσει και για την Ελλάδα, αφού τα 50 δισ. ευρώ που προορίζονται για τις ελληνικές τράπεζες δεν θα συνυπολογίζονται στο δάνειο της τρόικας, καθώς θα προέλθουν από τον μηχανισμό στήριξης.
Ολα αυτά, με δεδομένο ότι οι εταίροι θα δεχτούν μια επαναδιαπραγμάτευση, έναν δρόμο που ίσως πολύ σύντομα ανοίξει η Ιρλανδία.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει ιδιαίτερα για την Ελλάδα το γεγονός ότι απλοποιούνται και γίνονται λιγότεροι σύνθετοι οι κανόνες για την επίδειξη κοινοτικής αλληλεγγύης.
Η σημαντικότερη από τις αποφάσεις αφορά τον χρηματοπιστωτικό τομέα, όπου μετά την υποχώρηση της Γερμανίας συμφωνήθηκε ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες που αντιμετωπίζουν προβλήματα, θα μπορούν να απευθύνονται για ανακεφαλαιοποίηση στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Με τη λύση αυτή διασφαλίζεται ότι δεν θα επιβαρύνονται άμεσα τα κράτη-μέλη και οι φορολογούμενοι πολίτες με πρόσθετο βάρος, αφού η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν θα επηρεάζει το δημόσιο χρέος, όπως γίνεται σήμερα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από τη διάσωση τραπεζών μιας χώρας θα προηγείται ομόφωνη απόφαση του Eurogroup και υπογραφή μνημονίου, το οποίο ωστόσο θα περιορίζεται μόνο για τον χρηματοπιστωτικό τομέα. Προβλέπεται ότι οι κανόνες για την εφαρμογή των μέτρων αυτών, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2012.
Εξάλλου, εξίσου σημαντική είναι η απόφαση που ελήφθη για την αγορά ομολόγων. Αποφασίστηκε η υπό προϋποθέσεις παρέμβαση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ) -δηλαδή το ευρωπαϊκό ταμείο διάσωσης που θα αρχίσει να λειτουργεί από τον επόμενο μήνα- ο οποίος θα μπορεί να αγοράζει στη δευτερογενή αγορά ομόλογα μιας χώρας που βρίσκονται υπό πίεση στις αγορές. Βασική προϋπόθεση που τίθεται είναι η εν λόγω χώρα να τηρεί κατά γράμμα τους κανόνες περί δημοσιονομικής πειθαρχίας και να τηρεί όλους τους στόχους που έχουν τεθεί στην εν λόγω χώρα στο πλαίσιο της νέας οικονομικής διακυβέρνησης.
Στη δήλωση που εξέδωσαν οι ηγέτες της ευρωζώνης επιβεβαιώνουν ότι είναι επιτακτική ανάγκη να σπάσει ο φαύλος κύκλος τραπεζών και δημοσίου χρέους. Η Επιτροπή θα υποβάλλει σύντομα προτάσεις δυνάμει του άρθρου 127, παράγραφος 6, για ενιαίο εποπτικό μηχανισμό.
Αφ’ ότου θεσπισθεί αποτελεσματικός ενιαίος εποπτικός μηχανισμός για τις τράπεζες στην ευρωζώνη, στον οποίον θα συμμετέχει και η ΕΚΤ, ο ΕΜΣ θα μπορούσε, κατόπιν απόφασης, να έχει τη δυνατότητα άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Αυτό θα υπόκειται στις κατάλληλες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων η συμμόρφωση προς τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, οι οποίες θα είναι συγκεκριμένες για κάθε ίδρυμα, τομέα ή οικονομία, και θα διατυπωθούν τυπικά σε μνημόνιο συμφωνίας.
Σε ό,τι αφορά τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής, οι 27 υιοθέτησαν το Σύμφωνο για την Ανάπτυξη και την Απασχόληση που στόχο έχει την τόνωση της χρηματοδότησης της ευρωπαϊκής οικονομίας με 120 δισ. (ποσό που αναλογεί στο 1% του κοινοτικού ΑΕΠ) για τη στήριξη αναπτυξιακών μέτρων ταχείας δράσης.
Ειδικότερα, συμφωνήθηκε ότι τα κεφάλαια της ΕΤΕπ πρέπει να αυξηθούν κατά 10 δισ. ευρώ, με σκοπό να ενισχυθεί η κεφαλαιακή της βάση, καθώς και να αυξηθεί η συνολική δανειοδοτική ικανότητά της κατά 60 δισ. ευρώ και επομένως, να αποδεσμευθούν 180 δισ. ευρώ πρόσθετων επενδύσεων, κατανεμημένων στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, περιλαμβανομένων των πλέον ευάλωτων χωρών. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΤΕπ θα πρέπει να λάβει τη σχετική απόφαση εγκαίρως, ώστε να εξασφαλιστεί ότι θα τεθεί σε ισχύ το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2012.
Επίσης, συμφωνήθηκε ότι η πιλοτική φάση των ομολόγων χρηματοδότησης έργων θα πρέπει να δρομολογηθεί άμεσα, προσφέροντας πρόσθετες επενδύσεις ύψους 4,5 δισ. ευρώ για πιλοτικά σχέδια σε βασικά έργα υποδομής στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των ευρυζωνικών δικτύων.
Παράλληλα, επιπλέον 55 δισ. ευρώ θα χορηγηθούν σε μέτρα τόνωσης της ανάπτυξης την προσεχή περίοδο από πόρους των διαρθρωτικών ταμείων που δεν έχουν αξιοποιηθεί. Υπογραμμίστηκε ότι η στήριξη των ΜΜΕ θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω, μεταξύ άλλων διασφαλίζοντας την ευκολότερη πρόσβασή τους σε κεφάλαια της ΕΕ.
Οι τέσσερις πυλώνες
Επιπλέον, οι 27 εξέτασαν την έκθεση με τίτλο «Προς μια ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ενωση», την οποία παρουσίασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ, σε συνεργασία με τους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο, της ευρωζώνης Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο Ντράγκι, η οποία προβλέπει τέσσερα συστατικά στοιχεία για το μέλλον της ΟΝΕ: ένα ενοποιημένο χρηματοοικονομικό πλαίσιο, ένα ενοποιημένο δημοσιονομικό πλαίσιο, ένα ενοποιημένο πλαίσιο οικονομικής πολιτικής και ενίσχυση της δημοκρατικής νομιμότητας και της λογοδοσίας.
Σε συνέχεια της έκθεσης αυτής, καλείται πλέον ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να αναπτύξει, σε στενή συνεργασία με τον πρόεδρο της Επιτροπής, τον πρόεδρο της ευρωομάδας και τον πρόεδρο της ΕΚΤ, συγκεκριμένο και χρονικά δεσμευτικό οδικό χάρτη για την υλοποίηση μιας ουσιαστικής Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης.
Αναλυτικότερα, θα εξετάσουν τι μπορεί να γίνει στο πλαίσιο των ισχυουσών Συνθηκών και ποια μέτρα θα απαιτούσαν αλλαγή της Συνθήκης της ΕΕ. Τα κράτη- μέλη, για να εξασφαλιστεί η ενεργή συμμετοχή τους, θα συμμετέχουν στους προβληματισμούς και σε τακτικές διαβουλεύσεις. Θα υπάρξουν, επίσης, διαβουλεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Τον Οκτώβριο του 2012 θα υποβληθεί ενδιάμεση έκθεση και τελική έκθεση πριν από το τέλος του έτους.
