Eνας ανταποκριτής δεν βρίσκει θέμα να τηλεγραφήσει από το Παρίσι και προσπαθεί να κατασκευάσει ένα μόνος του. Eνας αρχισυντάκτης ύλης φτιάχνει μια βίβλο, όπως τη λέει, με απαγορευμένες λέξεις για τους συντάκτες του. Μια απογευματινή σύσκεψη καταλήγει σε φιάσκο. Δεκάδες στιγμιότυπα από τη σφύζουσα ζωή μιας εφημερίδας που γνωρίζει δόξες και η αναπόφευκτα γρήγορη πτώση της μετά την έλευση του ηλεκτρονικού τύπου είναι το πλαίσιο ανάπτυξης του πρώτου μυθιστορήματος του νεαρού Τομ Ράχμαν «Τίτλοι τέλους» (μετάφραση Εριφύλη Μαρωνίτη, εκδόσεις Κέδρος).
Η πτώση του Τύπου, η έκπτωση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος, η αλλαγή νοοτροπίας στην ενημέρωση, ο διαφοροποιημένος αναγνώστης είναι οι βασικές γραμμές που διαπερνούν το μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας έχοντας δουλέψει ως ανταποκριτής ξένου τύπου για μεγάλες εφημερίδες και πρακτορεία ενσωματώνει στην ιστορία του την πείρα του, αλλά πάει και πέρα από αυτήν. Εντεκα πρόσωπα, εργαζόμενοι σε μια αγγλόφωνη εφημερίδα διεθνών ειδήσεων με έδρα τη Ρώμη, συνιστούν έντεκα χαρακτήρες που πρωταγωνιστούν σε επιμέρους επεισόδια και συνδέονται μεταξύ τους με γεγονότα της δημοσιογραφικής όσο και της προσωπικής τους ζωής.
Η εφημερίδα (που δεν μαθαίνουμε τον τίτλο της) ιδρύεται από έναν αμερικανό μεγιστάνα, τον Σάιρους Οτ, φαινομενικά ως ένα άσκοπο στοίχημα, για να αποδειχτεί τελικά μια πράξη πάθους, να φέρει κοντά του έναν παλιό του έρωτα την Μπέτι και να αναθέσει σε αυτήν και τον άνδρα της Λίο τη διεύθυνση της εφημερίδας. Η εφημερίδα θα ξεκινήσει στις αρχές του ’50 και θα πάει αρκετά καλά, με ημερήσιες πωλήσεις 15.000 φύλλα και καλές προοπτικές. Στην πορεία, στη δεκαετία του ’70, θα κάνει την πρώτη κοιλιά. Η εφημερίδα αλλάζει διευθυντή. Ο Μίλτον Μπέρμπερ θέλει να την κάνει ζωντανή αλλά και εύπεπτη, με πρότυπο τα αγγλικά ταμπλόιντ. Βλέπει τους δημοσιογράφους σαν συντηρητικούς, η ατάκα του: «Οι δημοσιογράφοι είναι εύθικτοι σαν καμπαρετζούδες και ξεροκέφαλοι σαν μηχανουργοί». Την ανανεώνει τεχνολογικά, της δίνει διεθνή διάσταση, καταφέρνει να την κάνει πάλι κερδοφόρα. Η δεκαετία του ’90 είναι όμως καταστρεπτική. Η τηλεόραση «κλέβει» τα αποκλειστικά θέματα και το Internet την άμεση ενημέρωση. Οι παλιοί δημοσιογράφοι αντιδρούν: «Το Internet είναι για τις ειδήσεις ό,τι οι κόρνες αυτοκινήτου για τη μουσική» αποφαίνεται ο αρχισυντάκτης Χέρμαν Κοέν. Οι συντάκτες έχουν την αυταπάτη ότι τίποτα δεν θα αλλάξει, αυτοί είναι σωστοί και όλος ο κόσμος πάει λάθος. Είχε έρθει πια για την εφημερίδα η αρχή του τέλους.
Ο Ράχμαν δεν ενδιαφέρεται να αφηγηθεί μόνον την ιστορία μιας εφημερίδας όσο να στήσει τους χαρακτήρες του μέσα στο πλαίσιο μιας δημοσιογραφικής δουλειάς. Kάθε ήρωάς του είναι ιδιαίτερος. Θυμωμένος, καταθλιπτικός, ανέραστος, ανερμάτιστος, καταπιεστικός, ευθυνόφοβος, εργασιομανής, τεμπέλης, οι ήρωες του έχουν πολλά πρόσωπα και δοκιμάζονται κάθε στιγμή. Μια στυγνή αρχισυντάκτρια που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το ότι ο σύζυγός της την απατά. Μια ανέραστη συντάκτρια που κάνει δεσμό με έναν αλλοπρόσαλλο μποέμ, σε πείσμα όλων των άλλων. Η σκληρή υπεύθυνος οικονομικού της εφημερίδας, επονομαζόμενη «το Ταμείο», συνταξιδεύει με κάποιον που μόλις τον έχει απολύσει και γνωρίζει απρόσμενη εκδίκηση. Ενας αγχωμένος ρεπόρτερ στην Αίγυπτο που ανταγωνίζεται έναν παλαίμαχο ανταποκριτή για να καταλήξει υπάλληλος σε ζωολογικό κήπο. Ενας δημοσιογράφος που γράφει βαρετές νεκρολογίες θα συγκλονιστεί από τον θάνατο ενός δικού του ανθρώπου. Ο κολλημένος αρχισυντάκτης, ένας πόντικας μέσα στις σελίδες. Μια διορθώτρια που δεν επισημαίνει το λάθος στο μικρό όνομα του Σαντάμ Χουσεΐν εφευρίσκει δικαιολογίες. Οι ζωές όλων των εργαζομένων στην εφημερίδα γνωρίζουν αναπάντεχες στροφές. Εκεί που η ζωή φαίνεται ως μια βαρετή ευθεία κάτι συμβαίνει και εξοκέλλει, προς το καλό ή το κακό. Ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι και ο ιδιοκτήτης, ο Ολιβερ Οτ, που διαδέχθηκε τον Σάιρους Οτ. Ενας ανίκανος πλούσιος που το μόνο του ενδιαφέρον είναι ο σκύλος του. Τα αδέλφια του τον έστειλαν στη Ρώμη να εποπτεύει την εφημερίδα για να τον ξεφορτωθούν. Αντιμετωπίζει την εφημερίδα και τους εργαζόμενους ως κάτι απόλυτα άχρηστο και βαρετό. Το κλείσιμο της εφημερίδας είναι μια κάποια λύση γι’ αυτόν. «Μα, γιατί την κλείνουμε, αφού έχουμε αρκετά χρήματα;» ρωτάει τα αδέλφια του που διαχειρίζονται τα συμφέροντα του ομίλου Οτ στην Αμερική. «Εχουμε αρκετά χρήματα ακριβώς επειδή δεν κρατάμε στυμμένες λεμονόκουπες» του απαντούν κυνικά.
Ενας από τους νεότερους συγγραφείς μπεστ – σέλερ
Η γραφή του Ράχμαν είναι ελαφριά, κυματοειδής, αλλού σκληραίνει κι αλλού αφήνει μια γλυκόπικρη γεύση. Ο ίδιος έχει δηλώσει ότι αγαπά τους κλασικούς όπως τον Τολστόι και τον Τσέχoφ αλλά και τους νεότερους κλασικούς όπως τον Γρέιαμ Γκριν και τον Ρέιμοντ Κάρβερ. Η ιστορία του σε συνεπαίρνει με τη γραφή της, το ύφος της, τα αισθήματα που διακινεί. Οι δημοσιογράφοι-ήρωές του μπορεί να είναι ο καθένας σε μια οποιαδήποτε εργασία. Και οι αλλαγές που κυοφορούνται να είναι μια τετριμμένη υπόθεση. Οι άνθρωποι όμως μένουν πάντα ίδιοι, απρόβλεπτοι, λαμπεροί ή ποταποί, έρμαιοι του τυχαίου ή του προβλέψιμου, αλλάζουν όπως αλλάζουν εδώ και χιλιάδες χρόνια μέσα στην ιστορία που οι ίδιοι διαμορφώνουν.
O Τομ Ράχμαν είναι ένας από τους νεότερους μπεστ- σελερίστες. Γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1974 αλλά μεγάλωσε στο Βανκούβερ του Καναδά. Σπούδασε σινεμά στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και δημοσιογραφία στο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη. Το 1998 εργάστηκε ως ανταποκριτής στο Associated Press στη Νέα Υόρκη, στη Σρι Λάνκα, στην Ινδία, στη Ρώμη, στη Ν. Κορέα, στην Ιαπωνία, στην Τουρκία και στην Αίγυπτο. Το 2006 εργάστηκε ως ανταποκριτής της «International Herald Tribune» στο Παρίσι ενώ άρχισε παράλληλα να γράφει ιστορίες. Σήμερα ζει στο Λονδίνο και εργάζεται πάνω στο δεύτερο μυθιστόρημά του. Το πρώτο του μυθιστόρημα «Τίτλοι τέλους» έγινε πολύ ευνοϊκά δεκτό από τα μέσα στην Αμερική ενώ μεταφράστηκε σε δώδεκα γλώσσες.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
