«Είστε υπό καθεστώς οικονομικής ομηρείας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» τονίζει ο «αιρετικός» αμερικανός οικονομολόγος και συγγραφέας Μαρκ Βάισμπροτ μιλώντας στο «Βήμα». Και προτείνει ως διέξοδο από το ζοφερό τούνελ της ύφεσης έναν συνδυασμό πολιτικής δράσης και εθνικού νομίσματος, παρά το επαχθέστατο κοινωνικό αλλά και πολιτικό κόστος μιας τέτοιας προοπτικής: «Βγείτε στους δρόμους, απαιτήστε βελτίωση της ζωής σας και δημιουργήστε συνθήκες ανάπτυξης στην Ελλάδα, ακόμη και εκτός ευρώ».
«Η Ελλάδα έπρεπε να υψώσει το ανάστημά της απέναντι στις ευρωπαϊκές αρχές. Τον τελευταίο χρόνο στη χώρα σας, επιτέλους, ο λαός έκανε αυτό που έπρεπε να είχαν κάνει οι πολιτικοί σας τα τελευταία δύο-τρία χρόνια: να πουν «φτάνει πια!»» μας λέει από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ο Μαρκ Βάισμπροτ, διευθυντής του Κέντρου Οικονομικών και Πολιτικών Ερευνών (CEPR).
«Η Ελλάδα έχει καταντήσει ο πιο «αδύναμος κρίκος» της ευρωζώνης και στην παρούσα φάση δεν βλέπω πώς γίνεται να παραμείνει σε αυτήν» τονίζει ο 58χρονος αναλυτής, που θεωρεί ότι μια έξοδος από την ευρωζώνη θα «στιγμάτιζε» τον πολιτικό και κατ’ επέκταση το κόμμα που θα το αποφάσιζε. «Είναι μια δύσκολη απόφαση, αφού καμία κυβέρνηση και κανείς πολιτικός δεν θα ήθελε να γράφει στο βιογραφικό του ότι «έβγαλε την Ελλάδα από την ευρωζώνη». Για έναν πολιτικό είναι πιο συνετό να κρατήσει την Ελλάδα εντός του ευρώ, αλλά με όρους καθαρά κοινωνικούς αυτή τη στιγμή σάς συμφέρει να βγείτε από την ευρωζώνη. Η έξοδος από το ευρώ είναι στίγμα αλλά και λύση» συμπληρώνει ο κ. Βάισμπροτ, ο οποίος, λόγω εμπειρίας του σε ζητήματα οικονομιών της Λατινικής Αμερικής, επισημαίνει ομοιότητες της χώρας μας με το «πάθημα» της Αργεντινής το 2001.
«Η Αργεντινή προσπάθησε, ανεπιτυχώς, να επιβάλει εσωτερική υποτίμηση, παρόμοια με τη δική σας. Μετά τη χρεοκοπία και την υποτίμηση του νομίσματός της, χρειάστηκε τρία χρόνια για να ξαναφθάσει το ΑΕΠ που είχε πριν από την ύφεση και πλέον είναι η πλέον αναπτυσσόμενη οικονομία του δυτικού ημισφαιρίου» τονίζει.
Κι αν η Ελλάδα επιμείνει στη συνταγή του μνημονίου; «Αν ακολουθηθεί η σημερινή πολιτική της τρόικας, η χώρα σας θα χρειαστεί περισσότερο από μία δεκαετία για να συνέλθει. Αν όμως ποντάρει πάνω σε μια πολιτική ανάπτυξης, ακόμη κι εκτός ευρωζώνης, τότε το μέλλον θα είναι σίγουρα καλύτερο. Η Ελλάδα είναι σήμερα σε πολύ καλύτερη κατάσταση απ’ ό,τι η Αργεντινή το 2000: οι εξαγωγές σας είναι διπλάσιες απ’ ό,τι οι αντίστοιχες της Αργεντινής πριν από το 2001 και διαθέτετε πιο ανεπτυγμένη οικονομία, σε όλα τα επίπεδα, όπως το τραπεζικό σας σύστημα που είναι παρασάγγας ανώτερο εκείνου της Αργεντινής. Στα συν σας είναι επίσης και το ότι η Αργεντινή δεν είχε πουθενά να στραφεί για βοήθεια το 2002, ήταν μια χώρα εντελώς αποκομμένη, ενώ εσείς πιστεύω ότι έχετε φίλα προσκείμενα κράτη, πρόθυμα να σας δανείσουν» απαντά.
Ποια είναι η άποψή του για την άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ; «Η αλλαγή του πολιτικού σκηνικού στη χώρα σας, με την επικράτηση αριστερών σχημάτων, σημαίνει ότι ο λαός κατάλαβε το άσχημο παιχνίδι της τρόικας. Κατά τη γνώμη μου μια ισχυρή κυβέρνηση που θα αντιμετωπίσει με πυγμή την ΕΕ θα βελτιώσει, αργά ή γρήγορα, την κατάσταση» λέει. Αλλά προειδοποιεί: «Η ηρεμία όμως έρχεται πάντα ύστερα από μια ισχυρή καταιγίδα. Να είστε προετοιμασμένοι γι’ αυτό, αν βρεθείτε εκτός ευρώ: για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες θα πρέπει πρώτα να περάσετε ένα σύντομο διάστημα όπου όλα θα επιδεινωθούν. Αρκεί το μεγαλύτερο μέρος του λαού να είναι ενωμένο, όπως έγινε και στην Αργεντινή πριν από μία δεκαετία».
«Εφικτή η θέσπιση ενός παράλληλου νομίσματος»
– Θεωρείτε πιθανό το σενάριο ενός ελληνικού παράλληλου νομίσματος που θα χρησιμοποιηθεί για τις εγχώριες συναλλαγές, ενώ το ευρώ θα συνεχίσει να υπάρχει για τις τραπεζικές καταθέσεις και τις διεθνείς συναλλαγές;
«Ναι, είναι κάτι απολύτως εφικτό. Αυτό συνέβη άλλωστε μετά τη Μεγάλη Ύφεση του 1929 και έβγαλε τις ΗΠΑ από την κρίση της δεκαετίας του ’30: ορισμένες πολιτειακές κυβερνήσεις κυκλοφόρησαν δικά τους νομίσματα και η αμερικανική οικονομία «πήρε τα πάνω της». Ωστόσο δεν ξέρω κατά πόσον οι ευρωπαϊκές αρχές θα έδιωχναν την Ελλάδα από την ευρωζώνη, αν ποτέ το σχέδιο αυτό έπαιρνε σάρκα και οστά – ίσως να αναγκάζονταν να σας «αποβάλουν». Αν και δεν το θεωρώ πιθανό, γιατί κάτι τέτοιο θα τις εμφάνιζε εκδικητικές στους «απ’ έξω»».
– Προσφάτως ταξιδέψατε στην Ισπανία, η οποία συμφώνησε να λάβει 100 δισ. ευρώ βοήθεια από τον μηχανισμό στήριξης της ΕΕ. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας;
«Μόλις επέστρεψα από τη Μαδρίτη και αυτό που παρατήρησα με ενδιαφέρον είναι το πόσο διαφορετική αντιμετώπιση έχουν οι Ιβηρες απέναντι στο ενιαίο νόμισμα. Οπως μου είπε ένας συνάδελφος οικονομολόγος, «για μας τους Ισπανούς το ευρώ δεν αποτελεί τίποτε άλλο παρά ένα εισιτήριο πρώτης θέσης για την Ευρώπη και το σύμβολο του απογαλακτισμού μας από τη δικτατορία του Φράνκο»».
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
Ο φίλος του Στίγκλιτζ που μισεί το ΔΝΤ
O Μαρκ Βάισμπροτ είναι ένας από τους πλέον παρεμβατικούς αμερικανούς οικονομολόγους της τελευταίας 20ετίας. Γεννήθηκε στο Σικάγο το 1954 και είναι τακτικός αρθρογράφος στην αμερικανική εφημερίδα «New York Times», στη βρετανική «Guardian» και στη βραζιλιάνικη «Folha de S. Paulo». Θεωρείται ειδήμων στο ζήτημα της οικονομικής ύφεσης της Αργεντινής το 2001 (την οποία έζησε από κοντά), ενώ είναι σφοδρός πολέμιος του ΔΝΤ και της παγκοσμιοποίησης. Το 2009 βοήθησε, μαζί με τον νομπελίστα οικονομολόγο και πρώην πρόεδρο της Παγκόσμιας Τράπεζας Τζόζεφ Στίγκλιτζ, στην ίδρυση της λατινοαμερικανικής Τράπεζας του Νότου (BancoSur), που είχε στόχο να καταστήσει τα κράτη της Λατινικής Αμερικής ανεξάρτητα από το ΔΝΤ. Το 1999 ίδρυσε, μαζί με τον συνάδελφό του Ντιν Μπέικερ, το Κέντρο Οικονομικών και Πολιτικών Ερευνών (Center for Economic and Policy Research – CEPR).
