Οι αδελφοί Ταμπέτ στέλνουν μήνυμα αισιοδοξίας και δύναμης σε καιρούς ταραγμένους. Γεννημένοι στο Βέλγιο από μητέρα Βελγίδα και πατέρα Τυνήσιο, ο 37χρονος Αλί και ο 35χρονος Χεντί ασχολήθηκαν από μικροί με το τσίρκο. Αργότερα ενδιαφέρθηκαν για τον χορό, το θέατρο, τη γραφή και τη φωτογραφία. Ακόμη και όταν ο μικρότερος χτυπήθηκε από καρκίνο των οστών σε ηλικία 18 ετών και δύο χρόνια αργότερα έχασε το ένα του πόδι, αυτό δεν στάθηκε ικανό να «υποτάξει» την ανάγκη του για δημιουργία και τη θέλησή του να βρίσκεται επί σκηνής.
Στο «Rayahzone», την παράσταση που θα δούμε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, τα δύο αδέλφια συνεργάστηκαν με τον χορευτή Νίκολας Βλαντισλάβ και τον μουσικολόγο Σοφιάν Μπεν Γιουσούφ, ο οποίος, με τη σύμπραξη πέντε μουσικών Σούφι, έδωσε πρωταγωνιστικό ρόλο στη μουσική. Ο Αλί Ταμπέτ ανυπομονεί για την πρεμιέρα της παράστασης στην Αθήνα, όπου ο ίδιος έχει έρθει άλλη μία φορά στο παρελθόν για λόγους επαγγελματικούς, αλλά, όπως παραδέχεται, έμεινε μόνο δύο ημέρες, οπότε δεν μπορεί να πει ότι γνώρισε την πόλη. Πώς αισθάνεται που επιστρέφει σε μια δύσκολη στιγμή για τη χώρα;
«Για μένα είναι σημαντικό να συνεχίζεις να κάνεις τέχνη σε έντονες πολιτικοκοινωνικά περιόδους» εξηγεί. «Εχει σημασία να πω ότι αυτή τη χορογραφία τη φτιάξαμε με τον αδελφό μου εν μέσω της Τυνησιακής Επανάστασης. Το είχαμε βεβαίως στον νου μας προτού αρχίσουν όλα αυτά. Ωστόσο οι πρώτες πρόβες άρχισαν πέντε ημέρες μετά το ξέσπασμά της. Βρισκόμασταν εκεί οι ίδιοι και οι συνεργάτες μας και σας διαβεβαιώ πως όλη η ατμόσφαιρα ήταν πολύ φορτισμένη συγκινησιακά. Το ίδιο το έργο δεν μιλάει για όλα αυτά, αλλά ο απόηχος της Επανάστασης είναι πράγματι αναγνωρίσιμος».
Ο Αλί Ταμπέτ θεωρεί ότι η ένταση που υπάρχει αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη συνδέεται σαφώς με τη λεγόμενη Αραβική Ανοιξη. «Βεβαίως, καμία επανάσταση δεν είναι ίδια με την άλλη» λέει. «Στη Λιβύη, για παράδειγμα, ή στην Αίγυπτο τα ξεσπάσματα ήταν πολύ διαφορετικά από ό,τι στην Τυνησία. Ωστόσο, η Επανάσταση του Γιασεμιού έκανε τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι, αν πράγματι θέλεις να αλλάξουν ορισμένα πράγματα, τότε πρέπει να βγεις στον δρόμο, να διεκδικήσεις δυναμικά. Στην Ευρώπη είχαμε γίνει υπερβολικά ήσυχοι. Είμαστε συνηθισμένοι σε απεργίες «νοικοκυρεμένες» και θεωρητικές. Η επανάσταση, όμως, είναι κάτι άλλο. Είναι βίαιη και άγρια. Μερικές φορές δεν μπορείς να το καταλάβεις, δεν έχει λογική, γιατί η βία δεν είναι δίκαιη. Αλλά έρχονται στιγμές στην ιστορία του ανθρώπου που είναι ο μόνος τρόπος για να γίνει κατανοητό ότι ένα μέρος του πληθυσμού υποφέρει και αδικείται. Για μένα η Τυνησιακή Επανάσταση έχει επηρεάσει έντονα το κίνημα «Καταλάβετε τη Wall Street». Με πολύ διαφορετικό τρόπο, επαναλαμβάνω, αλλά το νόημα είναι το ίδιο: Βγες στον δρόμο και διεκδίκησε δυναμικά».
Ο Αλί Ταμπέτ αρνείται να «επιλέξει» κουλτούρα. Μεγάλωσε στο Βέλγιο, όπως και ο αδελφός του, αλλά η τυνησιακή πλευρά του είναι εξίσου έντονη και αναγνωρίσιμη. Ταξιδεύει δύο ή τρεις φορές τον χρόνο στην πατρίδα του πατέρα του και το «πέρασμα» από τον έναν πολιτισμό στον άλλον του φαίνεται πολύ φυσικό. «Η αλήθεια είναι πως, όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε αυτό το έργο, ανακαλύψαμε ότι η εξέλιξή του ήταν πολύ πιο τυνησιακή τελικά» λέει. «Ωστόσο, ως πολύ πρόσφατα δεν θα μπορούσε να έχει ανεβεί στην Τυνησία, θα είχε λογοκριθεί ανηλεώς. Εκεί, για παράδειγμα, δεν μπορείς να δείξεις δύο άνδρες να φιλιούνται επί σκηνής, κάποια πράγματα θεωρούνται προκλητικά από θρησκευτικής άποψης. Η σκηνική ελευθερία είναι αδύνατη, μόνο στην Ευρώπη μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Ο εξάδελφός μου, για παράδειγμα, επίσης καλλιτέχνης, όπως και πολλοί συγγενείς μου στην Τυνησία, ζει εκεί όλη του τη ζωή και είναι πολλά τα πράγματα που δεν μπορούσε να κάνει όλα αυτά τα χρόνια. Για μένα, όμως, είναι σημαντική αυτή η ισορροπία ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς».
Μιλώντας για βία θα έλεγε ότι το «Rayahzone» είναι μια παράσταση βίαιη; «Στο σύνολό της όχι» απαντά ο Αλί Ταμπέτ, προσθέτοντας όμως ότι κάποιες εικόνες της θα μπορούσαν να θεωρηθούν βίαιες. «Ο αδελφός μου είναι ανάπηρος και η εμφάνισή του στη σκηνή θα μπορούσε ίσως να εκληφθεί και έτσι από κάποιους». Ο ίδιος παραδέχεται ότι η αρρώστια του Χεντί τους επηρέασε δημιουργικά. «Επρεπε να βρει τρόπο να κινείται στη σκηνή, αλλά εκτός αυτού υπάρχουν και κινήσεις που μοιραζόμαστε και έπρεπε να βρούμε νέα ισορροπία. Οταν εμφανίζεται με πατερίτσα δεν τίθεται θέμα, όλοι συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για κάτι διαφορετικό. Ωστόσο, έχει χάσει το πόδι του εδώ και 16 ολόκληρα χρόνια και ας μου επιτραπεί να πω ότι τόσο εγώ όσο και εκείνος το έχουμε ξεχάσει. Ο Χεντί δεν το θεωρεί πλέον σπουδαίο πράγμα. Ζει πολύ φυσιολογικά».
Η Μαρίκα Νίνου εμπνέει
Ενα τραγούδι της Μαρίκας Νίνου χρησιμοποιούν οι αδελφοί Ταμπέτ στο «Rayahzone». Πώς το ανακάλυψαν; Ο Αλί απαντά ότι ακούει πολλή μουσική και όταν το εντόπισε μέσω ενός έλληνα φίλου του το λάτρεψε αμέσως και αποφάσισε να το εντάξει στην παράσταση. Το γεγονός αυτό τον ώθησε σε μια ευρύτερη έρευνα σχετικά με το ρεμπέτικο. «Το αγάπησα τρομερά. Ο ήχος του μου θυμίζει έντονα την αραβική μουσική» λέει.
Ενα τραγούδι της Μαρίκας Νίνου χρησιμοποιούν οι αδελφοί Ταμπέτ στο «Rayahzone». Πώς το ανακάλυψαν; Ο Αλί απαντά ότι ακούει πολλή μουσική και όταν το εντόπισε μέσω ενός έλληνα φίλου του το λάτρεψε αμέσως και αποφάσισε να το εντάξει στην παράσταση. Το γεγονός αυτό τον ώθησε σε μια ευρύτερη έρευνα σχετικά με το ρεμπέτικο. «Το αγάπησα τρομερά. Ο ήχος του μου θυμίζει έντονα την αραβική μουσική» λέει.
Στο «Rayahzone» πάντως (rayah σημαίνει ταξίδι, αλλά με την έννοια της περιπλάνησης, όπως εξηγεί ο δημιουργός του) η χρήση της μουσικής των σούφι έχει θεωρηθεί από ορισμένους έμμεση πολιτική δήλωση, καθώς επί δεκαετίες ήταν απαγορευμένη στην Τυνησία. Στο σημείο αυτό ο Αλί Ταμπέτ βλέπει ένα ακόμη σημείο επαφής με το ρεμπέτικο καθώς και αυτό πέρασε από φάση απαγόρευσης. «Οταν αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε μουσική των σούφι, ήταν ακόμη απαγορευμένη στην Τυνησία επί 45 ολόκληρα χρόνια» εξηγεί. «Μεγάλη μερίδα του κόσμου δεν την ήξερε καν. Είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας – κι όμως κόντευε να ξεχαστεί… Δεν θα έλεγα ότι πρόκειται για μια πολιτική παράσταση γενικότερα. Στην Τυνησία, όμως, όπως και στη Γαλλία, θα λειτουργούσε έτσι. Στην Ελλάδα δεν ξέρω και η αλήθεια είναι ότι είμαι πολύ περίεργος να το μάθω».
πότε & πού:
Το «Rayahzone» θα παρουσιαστεί μεταξύ 14 και 16 Ιουνίου στην Πειραιώς 260, Κτίριο Η, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών. Ωρα έναρξης: 21.00.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
