Οι ενεργοί χρήστες του Facebook πλησιάζουν το 1 δισεκατομμύριο παγκοσμίως, τα 500 εκατομμύρια από αυτούς το επισκέπτονται καθημερινά και μένουν συνδεδεμένοι περισσότερο απ’ όσο σε οποιαδήποτε άλλη ιστοσελίδα. Η μετοχή του Facebook όμως που εισήχθη στον NASDAQ του Χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης στις 18 Μαΐου όχι μόνο δεν εκτοξεύθηκε όπως όλοι περίμεναν, αλλά ύστερα από πέντε ημέρες πτώσης έφθασε στα 32 από τα 38 δολάρια. Πολλοί μιλούν για «φούσκα»: είναι λογικό το Facebook, που ιδρύθηκε μόλις πριν από οκτώ χρόνια, να αποτιμάται στα 104 δισ. δολάρια, όσο δηλαδή τα McDonald’s; Η αμερικανική Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εξετάζει το ενδεχόμενο να ερευνήσει αν ανάδοχοι και σύμβουλοι έδωσαν αναθεωρημένες οικονομικές προβλέψεις επιλεκτικά σε ορισμένους μεγαλοεπενδυτές κάνοντάς τους να ξεφορτωθούν μετοχές.
Ο 28χρονος ιδρυτής του Facebook Μαρκ Ζούκερμπεργκ αντιμετωπίζει τώρα το μεγαλύτερο στοίχημά του: θα μπορέσει να μετατρέψει την τεράστια βάση χρηστών σε ανάλογα διαφημιστικά έσοδα; Πέρυσι αυτά έφθασαν «μόλις» το 1 δισ. δολάρια. Ομως 1 δισεκατομμύριο χρήστες δεν είναι κάτι που προσπερνά κάποιος εύκολα. Γι’ αυτό από τη στιγμή που η μετοχή του Facebook κέρδισε την πρώτη ημέρα της εισαγωγής της μόνο 23 σεντ και έκτοτε κατέγραψε πτωτική πορεία όλοι προσπαθούν να εξηγήσουν το γιατί.
«Οι πανεπιστημιακοί οικονομολόγοι απορούν με τον σάλο που προκάλεσε στα μέσα ενημέρωσης η προσφορά των μετοχών του Facebook. Αν μια μετοχή έχει αποτιμηθεί σωστά όταν αρχίζει η διακίνησή της – αν, με άλλα λόγια, η τιμή της εκπροσωπεί τις απόψεις του μέσου επενδυτή – τότε είναι εξίσου πιθανό να πέσει όσο και να ανέβει τις πρώτες ημέρες. Ακριβώς όπως όταν στρίβουμε ένα νόμισμα είναι εξίσου πιθανό να φέρουμε κορόνα ή γράμματα» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο κ. Νίκολας Μπαρμπέρης, καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ.
«Δύο συγκεκριμένα πράγματα συνέβαλαν ενδεχομένως στις κακές επιδόσεις της μετοχής του Facebook. Πρώτον, οι μετοχές συνήθως ανεβαίνουν τις πρώτες ημέρες της διακίνησής τους στο χρηματιστήριο λόγω του ότι τις αγοράζουν ενθουσιωδώς οι μεμονωμένοι επενδυτές. Ομως στους μεμονωμένους επενδυτές δόθηκε ένα μεγαλύτερο από το συνηθισμένο ποσοστό της αρχικής δημόσιας προσφοράς, το οποίο πιθανώς αποδυνάμωσε την επίπτωση αυτή. Δεύτερον, η General Motors ανακοίνωσε την περασμένη εβδομάδα ότι θα περιορίσει τη διαφήμισή της στο Facebook, κάτι το οποίο ίσως συνέβαλε στην αρνητική αντίδραση».
Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Facebook είναι ότι οι μισοί από τους χρήστες του το επισκέπτονται πλέον μέσω του κινητού τους τηλεφώνου. Ομως δεν έχει βρεθεί ακόμα τρόπος για να φθάνουν και σ’ αυτούς οι διαφημίσεις που βλέπουν όσοι το επισκέπτονται από τον υπολογιστή τους. Η έμφαση του Ζούκερμπεργκ δεν είναι πλέον τόσο στο να κερδίζει νέους χρήστες όσο στο να κάνει τους υπάρχοντες να παραμένουν ακόμα περισσότερη ώρα συνδεδεμένοι – ώστε να έχουν ακόμα περισσότερη ώρα στη διάθεσή τους για να δουν διαφημίσεις. Και μάλιστα οι προσωπικές πληροφορίες που αναγκαστικά δίνουν οι χρήστες του Facebook χρησιμοποιούνται για την καλύτερη στόχευση των διαφημίσεων.
«Το Facebook τοποθετεί τις βάσεις για να φέρει επανάσταση στην ηλεκτρονική διαφήμιση» λέει στο «Βήμα» ο κ. Ρικ Σάμερ, αναλυτής μετοχών στη Morningstar, εταιρεία παροχής χρηματοοικονομικών δεδομένων από το Σικάγο. Εκτιμά ότι η ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης θα διατηρήσει τους χρήστες της μελλοντικά διότι «υπάρχει «κόστος αποχώρησης». Είναι απίθανο να φύγουν αν δεν μπορούν να πάρουν μαζί τους το δίκτυο των φίλων τους, το περιεχόμενο και τις εφαρμογές».
«Αν και η εταιρεία δεν έχει αναπτύξει τις διαφημιστικές της δυνατότητες στα κινητά τηλέφωνα, αναμένουμε σημαντικά διαφημιστικά έσοδα από τον τομέα αυτό στην επόμενη διετία» συνεχίζει ο Σάμερ παρομοιάζοντας το διαφημιστικό κοινό του Facebook με εκείνο της τηλεόρασης.
Ο ίδιος εντοπίζει δύο ρίσκα: πρώτον, οι ρυθμιστικές αρχές να απαγορεύσουν στο Facebook να δίνει στους διαφημιστές προσωπικές πληροφορίες των χρηστών του και, δεύτερον, η υπερβολική διαφήμιση ή η ανησυχία για παραβίαση της ιδιωτικότητας να οδηγήσουν σε μαζική έξοδο χρηστών. Ομως θεωρεί ότι μακροχρόνια το Facebook «θα μεταφράσει την τεράστια βάση χρηστών σε τεράστια αύξηση κερδών».
Στην αρχική δημόσια προσφορά η μετοχή του Facebook ήταν «υπερτιμολογημένη» λέει μιλώντας στο «Βήμα» o κ. Λουκάς Καραμπαρμπούνης, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου. Επιπλέον, «μια πρόβλεψη της Morgan Stanley ότι το Facebook θα έχει χαμηλότερα από τα αναμενόμενα κέρδη τα επόμενα χρόνια ενδεχομένως να συνέβαλλε στη μείωση της ζήτησης των μετοχών του». Προσθέτει εξάλλου ότι «η όλη υπόθεση δείχνει ίσως ότι οι επενδυτές πήραν κάποια μαθήματα από το επίπονο σκάσιμο της «φούσκας» των dot-com στα τέλη της δεκαετίας του 1990».
Σον Πάρκερ
Σέριλ Σάντµπεργκ
Κώστας Αζαριάδης
«Είναι αβέβαιη η εμπορική αξία των κοινωνικών μέσων» «Η εξέλιξη της μετοχής του Facebook έχει τα χαρακτηριστικά «φούσκας», πράγμα το οποίο σε έναν βαθμό αντικατοπτρίζει υπερβολικές προσδοκίες για το πόσο γρήγορα θα αυξηθούν τα κέρδη της εταιρείας» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Κώστας Αζαριάδης, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον του Σεντ Λούις. «Το Facebook είναι ένα κοινωνικό μέσο με περισσότερους από 900 εκατομμύρια χρήστες και η τιμή της μετοχής του εξαρτάται από τις προσδοκίες για τα κέρδη που θα έχει στο μέλλον από διαφημίσεις».
«Είναι αβέβαιη η εμπορική αξία των κοινωνικών μέσων» «Η εξέλιξη της μετοχής του Facebook έχει τα χαρακτηριστικά «φούσκας», πράγμα το οποίο σε έναν βαθμό αντικατοπτρίζει υπερβολικές προσδοκίες για το πόσο γρήγορα θα αυξηθούν τα κέρδη της εταιρείας» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Κώστας Αζαριάδης, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Ουάσιγκτον του Σεντ Λούις. «Το Facebook είναι ένα κοινωνικό μέσο με περισσότερους από 900 εκατομμύρια χρήστες και η τιμή της μετοχής του εξαρτάται από τις προσδοκίες για τα κέρδη που θα έχει στο μέλλον από διαφημίσεις».
Οι προσδοκίες για τη μετοχή του Facebook, μας εξηγεί τηλεφωνικά από τις ΗΠΑ, βασίζονται στην ελπίδα ότι οι χρήστες θα κοιτάζουν σοβαρά τις διαφημίσεις που υπάρχουν στην ιστοσελίδα αυτή και θα αγοράζουν τα προϊόντα. «Με βάση την ελπίδα ότι οι νέοι κυρίως χρήστες θα κάνουν τα ψώνια τους μέσω Facebook, καθώς και το γεγονός ότι η νέα γενιά δεν χρησιμοποιεί πλέον τόσο το e-mail αλλά το έχει αντικαταστήσει με το Facebook, οι προσδοκίες αυξήθηκαν».
Προς το παρόν, προσθέτει, οι ελπίδες αυτές δεν έχουν επαληθευθεί. Φέρνει το παράδειγμα της General Motors, η οποία διέκοψε τις διαφημίσεις της στο Facebook διότι δεν είδε τις πωλήσεις να ευνοούνται ιδιαίτερα από αυτές. «Υπάρχει αβεβαιότητα για την εμπορική αξία των κοινωνικών μέσων».
Ο κ. Αζαριάδης δεν συντάσσεται με την άποψη που γράφτηκε στον Τύπο, ότι το γεγονός πως το Facebook ενέπλεξε 33 τράπεζες και χρηματιστηριακές στην εισαγωγή του στο χρηματιστήριο περιόρισε πολύ τις ανεξάρτητες φωνές που θα εξέφραζαν τον αντίλογο στις υπερ-προσδοκίες. «Σε όλες τις δημόσιες πωλήσεις ιδιωτικών εταιρειών στις οποίες η χρηματιστηριακή αξία αναμένεται πολύ υψηλή ανακατεύονται πολλοί. Αυτό γίνεται για να μοιραστούν το ρίσκο, διότι εγγυώνται την τιμή της μετοχής» λέει.
Ο ίδιος δεν βλέπει παρατυπίες στη δημόσια προσφορά του Facebook – η οποία θα ερευνηθεί από τις αρμόδιες αρχές μήπως τυχόν ορισμένοι επενδυτές είχαν καλύτερη πρόσβαση από άλλους σε πληροφορίες καθοριστικές για τη μετοχή. «Εχω παρακολουθήσει πολλές πωλήσεις μετοχών τεχνολογικών εταιρειών όπου η αξία αντικατοπτρίζει τις προσδοκίες για το μέλλον» λέει. Φέρνει το παράδειγμα της μετοχής της Τράπεζας της Ελλάδος, «η οποία πριν από λίγα χρόνια κόστιζε 50 ευρώ, ενώ σήμερα μόλις ένα. Αυτό σημαίνει ότι περιορίστηκαν οι προσδοκίες των ανθρώπων για την Τράπεζα της Ελλάδος» και ότι όσοι την αποτιμούσαν στα 50 ευρώ στο πρόσφατο παρελθόν «είχαν άδικο. Η μετοχή δεν είναι παρά ένα στοίχημα για το μέλλον».
Τον ρωτάμε αν θα αγόραζε μετοχές του Facebook. «Αν ήμουν νέος, και δεν πλησίαζα στη σύνταξη, θα αγόραζα τεχνολογικές μετοχές, όχι μόνο του Facebook αλλά και της Google και του iPhone της Apple, των οποίων η αξία αυξήθηκε πολύ και δικαιολογημένα. Ενας φρόνιμος επενδυτής δεν βάζει όλα τα αβγά σε ένα καλάθι. Υπάρχει πιθανότητα το εμπορικό κομμάτι του Facebook να γίνει πολύ σημαντικό».
Η παρέα που γράφει την ψηφιακή ιστορία του 21ου αιώνα
Ντάστιν Μόσκοβιτς
Ενας κροίσος με ποδήλατο
Συγκάτοικος του Ζούκερμπεργκ στο Χάρβαρντ και συνιδρυτής του Facebook από το οποίο αποχώρησε το 2008 για να ιδρύσει την Asana, μια εφαρμογή για τη βελτίωση της απόδοσης στον χώρο εργασίας. Επειδή είναι οκτώ ημέρες μικρότερος από τον Ζούκερμπεργκ, πέρυσι το «Forbes» τον ανακήρυξε νεότερο αυτοδημιούργητο δισεκατομμυριούχο λόγω του μεριδίου που διατηρεί στο Facebook. Εγκατέλειψε τις σπουδές Οικονομικών στο Χάρβαρντ για να ακολουθήσει τον Ζούκερμπεργκ στο Πάλο Αλτο της Καλιφόρνιας. Ανέλαβε επικεφαλής των προγραμματιστών και ήταν υπεύθυνος της αρχιτεκτονικής της ιστοσελίδας του Facebook. Αν και ζάπλουτος, πηγαίνει με ποδήλατο στη δουλειά και πετάει στην τουριστική θέση. Είναι αρραβωνιασμένος με την πρώην δημοσιογράφο Κάρι Τούνα, την οποία γνώρισε σε ραντεβού στα τυφλά.
Σον Πάρκερ
«Ρίσκαρε προτού κάνεις οικογένεια»
Ο 33χρονος συνιδρυτής του Napster, ιστότοπου για την ανταλλαγή μουσικών αρχείων, γνώρισε τον Ζούκερμπεργκ λίγους μήνες μετά την ίδρυση του Facebook και υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος της εταιρείας. Αναγνώρισε αμέσως τις δυνατότητες της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης και αντέκρουσε τους όποιους δισταγμούς του Ζούκερμπεργκ. Είναι επίσης συνιδρυτής μεταξύ άλλων του Causes, της μεγαλύτερης ιντερνετικής πλατφόρμας για τον ακτιβισμό. Δισεκατομμυριούχος και αυτός, ακολούθησε τη συμβουλή του ωκεανογράφου πατέρα του: «Αν είναι να πάρεις ρίσκα, πάρ’ τα νωρίς, πριν αποκτήσεις οικογένεια». Πριν ακόμα τελειώσει το λύκειο, τα χόμπι του – το χάκινγκ και ο προγραμματισμός υπολογιστών – του επέτρεπαν να κερδίζει περισσότερα από 63.000 ευρώ τον χρόνο, γι’ αυτό έπεισε τους γονείς του να μην πάει πανεπιστήμιο και ν’ αρχίσει απευθείας επιχειρηματική καριέρα.
Σέριλ Σάντµπεργκ
Χρυσή μεταγραφή από την Google
Υπ’ αριθμόν δύο του Facebook, πήγε στην εταιρεία το 2008 από την Google. Μητέρα δύο παιδιών, παραδέχεται ότι «δεν υπάρχει ισορροπία μεταξύ δουλειάς και προσωπικής ζωής. Υπάρχει από τη μια η δουλειά, από την άλλη η προσωπική ζωή και καμία ισορροπία». Συμβουλεύει τις εργαζόμενες γυναίκες να βρουν έναν σύζυγο που θα αναλαμβάνει τις μισές δουλειές του σπιτιού. Η 42χρονη κάτοχος ΜΒΑ από το Χάρβαρντ ήταν προσωπάρχης του υπουργείου Οικονομίας επί Μπιλ Κλίντον και το 2001 έγινε αντιπρόεδρος της Google. Συμπεριλαμβάνεται στη λίστα του «Time» με τις 100 ισχυρότερες γυναίκες στον κόσμο το 2012. Γνωρίστηκε με τον Ζούκερμπεργκ σε ένα πάρτι το 2007 και σύσφιξαν τις σχέσεις τους στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός τον Ιανουάριο του 2008.
Εντουάρντο Σάβεριν
Ο «συνιδρυτής» που ξενιτεύθηκε
Γεννήθηκε σε εύπορη οικογένεια του Σάο Πάολο της Βραζιλίας πριν από 30 χρόνια, μεγάλωσε στο Μαϊάμι και σπούδασε Οικονομικά στο Χάρβαρντ, όπου έγινε ένας από τους συνιδρυτές του Facebook. Τα τελευταία τρία χρόνια ζει στη Σιγκαπούρη και πέρυσι αποποιήθηκε την αμερικανική υπηκοότητα για φορολογικούς λόγους – διακινδυνεύοντας να μην του επιτραπεί να πατήσει ξανά το πόδι του στις ΗΠΑ αν υιοθετηθεί πρόταση νόμου για την τιμωρία όσων ακολουθούν αυτή την πρακτική. Ηταν ο οικονομικός διευθυντής του Facebook. Ομως, όσο η εταιρεία μεγάλωνε, διαμάχες και διαφορές απόψεων με τον (πρώην καλύτερο φίλο του) Ζούκερμπεργκ συνέβαλλαν στην απομάκρυνσή του. Αλληλομηνύθηκαν αλλά βρέθηκε εξωδικαστικός συμβιβασμός του οποίου οι όροι δεν ανακοινώθηκαν ποτέ, εκτός από το ότι ο Σάβεριν διατηρεί τον τίτλο του συνιδρυτή του Facebook.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
