Θηλυκοί αρουραίοι σε κατάσταση εγκυμοσύνης οι οποίοι εκτέθηκαν σε ένα ευρέως χρησιμοποιούμενο φυτοφάρμακο «κληροδότησαν» στα δισέγγονά τους έντονο στρες. Αυτό αναφέρουν αμερικανοί ερευνητές με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences» τονίζοντας ότι τα πειράματα στα ζώα ίσως δίνουν μια εξήγηση για τα ολοένα και αυξανόμενα ποσοστά σε παγκόσμιο επίπεδο των αγχωδών διαταραχών, του αυτισμού αλλά και της παχυσαρκίας.
Η τρίτη «χημική» γενιά ανθρώπων
«Βρισκόμαστε τώρα στην τρίτη γενιά ανθρώπων που βιώνει τη χημική επανάσταση, από τότε που ξεκίνησε η έκθεση σε αυτές τις τοξίνες» ανέφερε ένας εκ των επικεφαλής της μελέτης, ο δρ Ντέιβιντ Κριούζ από το Πανεπιστήμιο του Τέξας και προσέθεσε: «Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι στο ίδιο διάστημα έχει καταγραφεί σημαντική αύξηση στην εμφάνιση διαταραχών όπως ο αυτισμός και η διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη)». Σύμφωνα με τον ερευνητή η αύξηση αυτή δεν μπορεί να αποδοθεί μόνο στην καλύτερη διάγνωση των ψυχικών διαταραχών τις τελευταίες δεκαετίες αλλά πιθανότατα και στην έκθεση του ανθρώπινου οργανισμού σε χημικές ουσίες.
Στο πλαίσιο της μελέτης οι ερευνητές εξέθεσαν έγκυους αρουραίους σε βινκλοζολίνη, ένα κοινό μυκητοκτόνο που χρησιμοποιείται σε φρούτα και λαχανικά και το οποίο έχει φανεί ότι δρα ως «ορμονικός διαταράκτης» ο οποίος μάλιστα επιδρά σε «ορίζοντα» πολλών γενεών.
Τα επίπεδα του χημικού στα οποία εκτέθηκαν τα ζώα ήταν υψηλότερα από τα συνήθη επίπεδα έκθεσης στο περιβάλλον, ωστόσο, σύμφωνα με τον έτερο επικεφαλής της μελέτης δρα Μάικλ Σκίνερ από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον «δεν γνωρίζουμε τα ακριβή επίπεδα του συγκεκριμένου χημικού στο περιβάλλον».
Το πείραμα στα αρσενικά
Οι επιστήμονες παρακολούθησαν την τρίτη γενιά αρσενικών αρουραίων (ουσιαστικώς δηλαδή τα δισέγγονα των πρώτων εγκύων θηλυκών) και ήλεγξαν συγκεκριμένα την αντίδραση των ζώων σε στρεσογόνες καταστάσεις κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους. Τα ζώα αυτά συγκρίθηκαν με άλλα που ήταν δισέγγονα θηλυκών τα οποία κατά την εγκυμοσύνη δεν είχαν εκτεθεί σε βινκλοζολίνη.
Όπως προέκυψε, οι αρουραίοι με… οικογενειακό ιστορικό έκθεσης στο μυκητοκτόνο είχαν μεγαλύτερο βάρος και εμφάνιζαν υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης σε σύγκριση με τους υπόλοιπους των οποίων οι προγιαγιάδες δεν είχαν εκτεθεί στο χημικό. Παράλληλα ήταν πιο ευαίσθητοι στο στρες και εμφάνιζαν μεγαλύτερη δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το στρες.
Σε ξεχωριστά πειράματα που αφορούσαν την κοινωνικότητα των ζώων, οι απόγονοι των θηλυκών που είχαν εκτεθεί σε βινκλοζολίνη παρουσίαζαν λιγότερο ενδιαφέρον σε σύγκριση με τους υπόλοιπους σε νέες «γνωριμίες» και σε νέα περιβάλλοντα.
Σε εξέλιξη μελέτη σε θηλυκά
Σημειώνεται ότι τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα αφορούσαν μόνο τα αρσενικά ενώ αντίστοιχες μελέτες σε θηλυκούς αρουραίους βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη.
Σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με τον δρα Σκίνερ «η έκθεση της προγιαγιάς στο χημικό φαίνεται ότι αλλάζει την ανάπτυξη του εγκεφάλου του δισέγγονού της με αποτέλεσμα να εμφανίζεται διαφορετική απόκριση στο στρες. Είναι η πρώτη φορά που είδαμε ότι η απόκριση στο στρες προγραμματίζεται από την περιβαλλοντική έκθεση των προγόνων στα χημικά».
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η έκθεση στα χημικά προκαλεί μεταλλάξεις στο γενετικό υλικό των σπερματοζωαρίων και των ωαρίων επηρεάζοντας έτσι τις μελλοντικές γενιές.
