Εκτός από τους διάσημους ελέφαντες-νάνους της Τήλου και τα μαστόδοντα των Γρεβενών, τα οποία έφεραν τους μεγαλύτερους χαυλιόδοντες που έχουν βρεθεί ποτέ, η Ελλάδα φαίνεται ότι φιλοξενούσε ένα ακόμα ιδιαίτερο παχύδερμο: είναι το «μαμούθ το κρητικό», το μικρότερο μαμούθ που έχει ανακαλυφθεί ως σήμερα.
Το μικρόσωμο ζώο, που είχε ύψος 1,13 μέτρα και βάρος γύρω στα 300 κιλά, ήταν γνωστό από απολιθώματα που ανακαλύφθηκαν το 1907 στη βόρεια Κρήτη και χρονολογήθηκαν στα μερικές εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια πριν.
Μέχρι σήμερα, όμως, οι παλαιοντολόγοι πίστευαν ότι επρόκειτο για ελέφαντα-νάνο, παρόμοιο με αυτούς που ζούσαν στην Κρήτη, την Τήλο και άλλα νησιά της Μεσογείου, και έχει ονομαστεί Elephas creticus.
Τώρα, ερευνητές του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου υποστηρίζουν ότι το παράξενο παχύδερμο ήταν στην πραγματικότητα το μικρότερο μαμούθ του κόσμου, και δεν ανήκει στο είδος Elephas creticus. Το συγκεκριμένο θηλαστικό θα πρέπει να μετονομαστεί σε Mammuthus creticus. Τη μετονομασία του είχαν προτείνει εξάλλου και ερευνητές που πραγματοποίησαν γενετικές μελέτες το 2006.
Η νέα έρευνα η οποία βασίστηκε σε ανατομικές μελέτες των δοντιών και του σκελετού, δημοσιεύεται στο Proceedings of the Royal Society B, μια επιθεώρηση της βρετανικής Βασιλικής Εταιρείας.
«Μπορείτε να το φανταστείτε σαν μωρό ελεφαντάκι, αλλά πιο κοντόχοντρο και με φαρδύτερα μέλη. Μετά την ενηλικίωσή του θα είχε γυριστούς χαυλιόδοντες» αναφέρει η Βικτόρια Χέριτζ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
Νάνοι και γίγαντες της Ελλάδας
Το μαμούθ-νάνος της Κρήτης σχεδόν σίγουρα κατάγεται από πιο μεγαλόσωμα παχύδερμα, συρρικνώθηκε όμως στην πορεία της εξέλιξης λόγω ενός φαινομένου που ονομάζεται νησιωτικός νανισμός.
Στο περιβάλλον των νησιών, οι διαθέσιμοι πόροι είναι συχνά λιγοστοί, περιορισμός που αναγκάζει τα μεγαλόσωμα θηλαστικά να μικρύνουν και να ελαχιστοποιήσουν έτσι τις απαιτήσεις τους.
Αυτό συνέβη και στους ελέφαντες-νάνους που έχουν ανακαλυφθεί σε διάφορα νησιά της Μεσογείου, όπως ο ελέφαντας της Κύπρου Elephas cypriotes και ο ελέφαντας της Σικελίας Elephas falconeri.
Μικρότερος όλων, όμως, ήταν ο ελέφαντας-νάνος της Τήλου, Elephas tiliensis, με ύψος που δεν ξεπερνούσε το ενάμισι μέτρο.
Εκτός από μικρόσωμα παχύδερμα, όμως, ο χώρος της Ελλάδας φιλοξένησε και ορισμένα από τα μεγαλύτερα: Το 2007 ανακαλύφθηκαν στα Γρεβενά οι μακρύτεροι χαυλιόδοντες του κόσμου, μήκους 5,02 μέτρων, οι οποίοι προέρχονταν από το μεγάλο μαστόδοντο Mammut borsoni και χρονολογήθηκαν στα τρία εκατομμύρια χρόνια.
