Δεν χρειάστηκε τίποτα άλλο από 12 «καυτά» λεπτά και οκτώ φανατικούς πλειοδότες για να πουληθεί έναντι 119,92 εκατομμυρίων δολαρίων η «Κραυγή» του Εντβαρντ Μουνκ καταρρίπτοντας όλα τα ρεκόρ στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης κατά τη διάρκεια της θρυλικής δημοπρασίας Ιμπρεσσιονιστικής και Μοντέρνας Τέχνης των Sotheby’s της Τετάρτης.
Μπορεί τουλάχιστον οκτώ πλειοδότες να συναγωνίστηκαν για να τον αποκτήσουν, αλλά ήταν η εκτεταμένη μάχη μεταξύ δύο αποφασισμένων πλειοδοτών που «χτυπούσαν» από το τηλέφωνο που οδήγησε την τελική τιμή πώλησης σε αυτά τα επίπεδα, έπειτα από περισσότερα από 12 λεπτά.
Οι πλειοδότες μπορούσαν να ακουστούν να μιλούν κινέζικα, αγγλικά και μερικοί νορβηγικά – δεδομένου του ότι ο Μουνκ είναι Νορβηγός. Ο μυστήριος πλειοδότης, όμως, και τελικός κάτοχος του έργου έδινε τις προσφορές του τηλεφωνικά. Αυτόπτες μάρτυρες αναφέρουν ότι ήταν συγκλονιστικό το πώς κορυφωνόταν η αγωνία καθώς οι συνεχείς προσφορές ανέβαζαν την τιμή του έργου ολοένα και υψηλότερα. Μια μεγάλη παύση έγινε όταν η «Κραυγή» άγγιξε τα 99 εκατομμύρια δολάρια, κάτι το οποίο έκανε τον Τομπίας Μέγιερ που διενεργούσε τη δημοπρασία να πει «έχω όλον το χρόνο του κόσμου». Τότε ήταν που έσπασε το φράγμα των 100 εκατομμυρίων με νέα πλειοδοσία και το κοινό άρχισε να χειροκροτεί.
Ο Τομπίας Μέγιερ, επικεφαλής του Τμήματος Σύγχρονης Τέχνης του Οίκου Sotheby’s παγκοσμίως σχολίασε: «Η αποψινή δημοπρασία ήταν το όνειρο του κάθε δημοπράτη, και το να μπορέσει να πουληθεί «Η Κραυγή» για περισσότερα από 100 εκατομμύρια δολάρια ήταν μια στιγμή που πάντα θα θυμάμαι… Η «Κραυγή» αξίζει αναμφισβήτητα το ποσό που ο συλλέκτης κατέβαλε γι’ αυτήν. Είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα-σύμβολα της τέχνης σε όλο τον κόσμο, και αξίζουν συγχαρητήρια σε όποιον κατάφερε να το αποκτήσει. Η αποψινή νύχτα ήταν ιστορική νύχτα για τον Οίκο Sotheby’s, και είμαι πολύ χαρούμενος που ήμουν μέρος της».
Το ρεκόρ πώλησης του πίνακα που, σημειωτέον, δημιουργήθηκε το 1895 και απεικονίζει μια σχεδόν αφηρημένη ανδρική φιγούρα μάλλον σε απόγνωση, τοποθέτησε τον ζωγράφο υψηλότερα από τον Πικάσο, το έργο του οποίου «Nude, Green Leaves and Bust» κατείχε μέχρι σήμερα το ρεκόρ του ακριβότερου πίνακα έχοντας πουληθεί 106,5 εκατομμύρια δολάρια το 2010 σε δημοπρασία του οίκου Christie’s στη Νέα Υόρκη.
Η εικόνα της απελπισμένης φιγούρας της «Κραυγής» είχε αναπαραχθεί αμέτρητες φορές στην ποπ κουλτούρα, με αποτέλεσμα να γίνει το σύμβολο του υπαρξιακού τρόμου και να γίνει τόσο διάσημη όσο η Μόνα Λϊζα.
Ως γνωστόν, ο Μουνκ δημιούργησε τέσσερις εκδοχές της «Κραυγής». Οι τρεις βρίσκονται σε Μουσεία της Νορβηγίας ενώ το έργο που δημοπρατήθηκε από τους Sotheby’s ήταν το μοναδικό που βρισκόταν ακόμα σε χέρια ιδιωτών. Πωλήθηκε από τον Πέτερ Ολσεν, έναν νορβηγό επιχειρηματία και κληρονόμο ναυτιλιακής αυτοκρατορίας του οποίου ο πατέρας ήταν φίλος, γείτονας και πάτρωνας του καλλιτέχνη.
Το ρεκόρ της «Κραυγής» φαίνεται πως ωφέλησε ιδιαίτερα τον οίκο δημοπρασιών. Η ατμόσφαιρα ήταν θετική μετά την πώληση του πίνακα, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν υψηλές τιμές για έργα ζωγραφικής του Πικάσο και του Νταλί, γλυπτικής των Τζακομέτι και Μπρανκούζι και άλλων. Από τα 76 lots της δημοπρασίας μόλις 15 έμειναν απούλητα. Ο συνολικός τζίρος της δημοπρασίας ήταν 330,56 εκατομμύρια δολάρια ξεπερνώντας την υψηλή της εκτίμηση που ήταν 323 εκατομμύρια δολάρια. Πρόκειται για το υψηλότερο συνολικό ποσό παγκοσμίως για δημοπρασία Ιμπρεσιονιστικής και Μοντέρνας Τέχνης και το δεύτερο υψηλότερο συνολικό ποσό για οποιασδήποτε κατηγορίας δημοπρασία του Οίκου Sotheby’s.
Εκτός από τους καλλιτέχνες που προαναφέρθηκαν, υψηλές τιμές έλαβε έργο του Γκογκέν, το τοπίο «Cabane Sous les Arbres» που πουλήθηκε έναντι 8,4 εκατομμυρίων δολαρίων αλλά και έργο του Ερνστ, «Leonora in the Morning Light» που άγγιξε τα 7,9 εκατομμύρια δολάρια. Ενα μπρούτζινο κεφάλι που δημιούργησε ο Μπρανκούζι το 1911, ήταν επίσης ένα από τα ακριβότερα έργα της δημοπρασίας αγγίζοντας τα 12,6 εκατομμύρια δολάρια, πολύ παραπάνω από την τιμή εκτίμησής του (μεταξύ 6 και 8 εκατομμυρίων δολαρίων).
Δεν ήταν άλλη, ωστόσο, από την περίπτωση της «Κραυγής» που έκανε πολλούς να αναπηδήσουν από τις καρέκλες τους. Μόλις κατοχυρώθηκε η απίστευτα υψηλή τιμή άρχισαν οι εικασίες για το ποιος μπορεί να είναι ο πλειοδότης. Ακούστηκαν πολλά ονόματα και μεταξύ αυτών του ρώσου μεγιστάνα και δισεκατομμυριούχου Λέοναρντ Μπλαβάτνικ, του Πολ Αλλεν της Microsoft αλλά και μελών της βασιλικής οικογένειας του Κατάρ. Η ταυτότητα του αγοραστή του πίνακα, ωστόσο, ακόμα παραμένει μυστική.
