Στη δίνη του κυκλώνα έχει βρεθεί εδώ και τρεις μήνες η κυρία Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, μετά την κλοπή του Πικάσο. Τα μέτρα φύλαξης του μουσείου και οι ελλείψεις του έχουν μπει στο στόχαστρο, κάποιοι βιάζονται να αποδώσουν ευθύνες, και όσο η αναζήτηση του πίνακα δεν αποδίδει καρπούς, οι κακόβουλοι επιχαίρουν.
Στα 20 χρόνια που βρίσκεται στο τιμόνι της Εθνικής Πινακοθήκης η ίδια μπορεί να έχει ζήσει και άλλα σοβαρά γεγονότα. Αυτό όμως δεν έχει όμοιό του.
Τι ήταν αυτή η κλοπή για εσάς;
«Αυτά που μας συγκλονίζουν στη ζωή μας είναι γεγονότα όπως η γέννηση, ο θάνατος, η ξαφνική αναγγελία μιας αρρώστιας που είναι αθεράπευτη ή ένα πράγμα σαν αυτό. Γιατί είναι τα γεγονότα που τέμνουν τον χρόνο. Η επιτυχία μιας έκθεσης εξελίσσεται στη διάρκεια, ένα σχέδιο που επιτυγχάνει ή και αποτυγχάνει εξελίσσεται κι αυτό μέσα στη διάρκεια, και υπάρχει καιρός να το βιώσεις. Αυτό όμως, που σου χτυπάει την πόρτα ένας υπάλληλος το πρωί και σου λέει «Ξύπνα, κυρία Λαμπράκη, έκλεψαν τον Πικάσο», αυτό είναι μια τομή στον χρόνο. Είναι ένας θάνατος. Η προηγουμένη μάλιστα ήταν μια μέρα θριάμβου, γιατί είχαν έρθει 800 άνθρωποι. Και ξαφνικά συμβαίνει αυτό. Με ένα έργο τεράστιας εθνικής σημασίας, διότι το δώρισε ο Πικάσο στον ελληνικό λαό, έβαλε το αυτόγραφό του από πίσω, και αυτό το κάνει ανεκτίμητο. Για τον ίδιο λόγο όμως δεν μπορεί να πουληθεί πουθενά».
Αν δεν μπορεί να πουληθεί, ποιος ήταν ο λόγος της κλοπής;
«Πιστεύω ότι αυτή η κλοπή ήταν στοχευμένη και ο στόχος δεν ήταν ο Πικάσο αλλά η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα. Γιατί έληγε η θητεία της σε πέντε μέρες και ο καλύτερος τρόπος, ο πιο διαβολικός, ο πιο μεφιστοφιλικός για να την υπονομεύσουν ήταν αυτός».
Δεν είναι εύκολο να πιστέψει κανείς ότι κάποιος κάνει μια κλοπή για να θίξει τη διευθύντρια.
«Υπάρχουν άτομα που δεν θέλουν να ανανεωθεί η θητεία μου. Επρεπε λοιπόν να βρεθεί ένας τρόπος για να ξεχαστεί το έργο που έχω κάνει. Πώς αλλιώς θα με χτυπούσαν; Δεν μπορούσαν να πουν ότι είμαι ανέντιμη, ότι έκλεψα, πλούτισα ή επωφελήθηκα από τη θέση μου. Ούτε ότι δεν έκανα έργο, τη στιγμή που έφτιαξα τόσα μουσεία – τη Γλυπτοθήκη, το Ναύπλιο, την Κέρκυρα -, βρήκα εκατομμύρια χορηγίες και τώρα ακόμη, μέσα στη μεγάλη κρίση, εξασφάλισα 13 εκατ. ευρώ χορηγία για την επέκταση της Πινακοθήκης. Γι’ αυτό ο μόνος τρόπος ήταν να δημιουργηθεί τεράστιος θόρυβος, ώστε να υπονομευθώ. Και το κατάφεραν. Γιατί μπορεί η Ιστορία να μην παραγράφεται, προσωρινά όμως έχουν δημιουργήσει ένα μελανό νέφος πάνω από την Πινακοθήκη κι εμένα προσωπικά».
Υποψιάζεστε ποιοι μπορεί να κρύβονται από πίσω;
«Αυτό που πιστεύω είναι ότι έγινε από έναν κύκλο ανθρώπων που γνωρίζουν πολύ καλά την Πινακοθήκη. Δεν πρόκειται όμως για κοινούς κλέφτες, μαφιόζους ή τι άλλο. Ούτε μπορώ να φανταστώ ότι ένας συλλέκτης οπουδήποτε στην Ευρώπη έβαλε στόχο τον μοναδικό Πικάσο που υπάρχει στην Ελλάδα και έστειλε να τον κλέψουν. Είναι πολύ τραβηγμένο».
Εχει ευθύνες η Εθνική Πινακοθήκη για την κλοπή;
«Οταν συμβεί ένα τόσο θλιβερό γεγονός, δεν μπορεί να μην αναζητήσεις και τις δικές σου ευθύνες. Σίγουρα έχει ευθύνη και η Πινακοθήκη. Αυτή η πόρτα είχε μεν παγιδευτεί με συναγερμούς, αλλά προφανώς, αφού από εκεί μπήκε ο κλέφτης, χρειαζόταν μεγαλύτερη ενίσχυση. Ομως το κομβικό σημείο είναι το ανθρώπινο δυναμικό. Αλλιώς σωστή φύλαξη δεν γίνεται».
Πιστεύετε ότι θα βρεθούν οι πίνακες;
«Είμαι απολύτως πεπεισμένη ότι θα βρεθούν. Το πότε δεν ξέρω. Αν πετύχει ο σκοπός τους και δεν παραμείνω στην Πινακοθήκη, τότε ίσως βρεθούν πιο γρήγορα».
Οι δικοί σας στόχοι ποιοι είναι;
«Από τη στιγμή που μπήκα στην Πινακοθήκη, αποφάσισα να μην περνάει μέρα που δεν θα κάνω κάτι σημαντικό, έναν στόχο πάνω στον οποίο θα δουλεύω. Και ο δικός μου ήταν να προσπαθήσω να κάνω κοινό αγαθό των απλών ανθρώπων τον πολιτισμό. Τους μίλησα λοιπόν σε γλώσσα απλή, άμεση, ταυτοποιήθηκα με το μουσείο, έμεινα αυθεντική και αυτό προσείλκυσε τον κόσμο. Ηταν σχέδιο, δεν ήταν τυχαίο, ότι ήρθαν όλα αυτά τα εκατομμύρια ανθρώπων στο μουσείο. Υπήρχε από πίσω ολόκληρη στρατηγική».
Κάποιοι θα μπορούσαν να πουν ότι αυτό είναι μια προσωπική φιλοδοξία και μόνο.
«Με παρακαλούσαν να μπω σε εκλόγιμη θέση και τα δύο κόμματα, σε εποχές που ήταν ισχυρότατα και που η οικονομία ανθούσε, αλλά το είχα αρνηθεί. Τους είπα «αν νομίζετε ότι κάνω καλό έργο, βοηθήστε να το κάνω καλύτερο». Αυτό μόνο».
Αλλοι λένε ότι η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα τα έχει καλά με όλους για να μένει στη θέση της.
«Εγώ τα έχω καλά με όλους. Το επιβεβαιώνω. Γιατί η θέση ενός διευθυντή δεν είναι θέση κομματική. Τι θα έπρεπε δηλαδή; Μόλις αλλάζει κάθε κυβέρνηση να κηρύσσω τον πόλεμο στον προϊστάμενό μου, τον υπουργό; Οφείλω, για την εξυπηρέτηση του μουσείου, να τα έχω καλά με όλους. Αλλωστε εγώ δεν ήμουν ποτέ κομματικά ενταγμένη. Η ιδεολογία μου είναι ανθρωπιστική. Πιστεύω ότι τα πνευματικά αγαθά πρέπει να τα μοιράζονται όλοι».
Ο Γκρέκο και η Γλυπτοθήκη
Αν η κλοπή στην Πινακοθήκη ήταν η χειρότερη στιγμή της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα ως διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης, ποια ήταν η καλύτερη;
«Είναι πολλές, αλλά νομίζω η σημαντικότερη ήταν όταν πρωτοείδα αυτόν τον κλοιό ανθρώπων που έκαναν ουρές έξω από την Πινακοθήκη. Γιατί η στιγμή του Γκρέκο το 2000 ήταν κορυφαία. Αλλά δεν ήταν μήπως για μένα μια τεράστια χαρά, όταν εγκαινιάστηκε η Γλυπτοθήκη, που είναι δικό μου παιδί;».
Και τι γίνεται από εδώ και πέρα;
«Το προσωπικό μου στοίχημα πλέον είναι η επέκταση της Πινακοθήκης. Παράλληλα, αυτό στο οποίο δουλεύω τώρα είναι να βγει η Πινακοθήκη στο εξωτερικό, να πάει σε μεγάλα μουσεία».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
