Σκληροί άνδρες, μοιραίες γυναίκες

Μετά την περυσινή έκδοση τεσσάρων διηγημάτων του Ρέιμοντ Τσάντλερ υπό τον τίτλο Νουάρ ιστορίες (τόμος Α’), ο Κέδρος κυκλοφόρησε και τον τόμο Β’, όπου περιλαμβάνονται άλλα πέντε διηγήματα του μετρ των σκληρών αστυνομικών αφηγημάτων. Τα τρία («Θανατηφόρο αέριο», «Σπανιόλικο αίμα», «Χρυσόψαρα») φιλοξενήθηκαν στο περιοδικό «Black Mask» το 1935 και το 1936, το τέταρτο («Μανδαρίνικος νεφρίτης») στο περιοδικό «Dime Detective Magazine» το 1937 και το πέμπτο («Η χάλκινη πόρτα») βρέθηκε στο αρχείο του συγγραφέα – ήταν αδημοσίευτο. Και τα πέντε, αν και εξαιρετικά δείγματα γραφής, είναι διαφορετικά μεταξύ τους, αφού ο συγγραφέας την εποχή που τα έγραψε πειραματιζόταν ακόμη με το στυλ που θα υιοθετούσε, καθώς και με τους ήρωες των οποίων θα αφηγούνταν τη δράση.

Στο «Θανατηφόρο αέριο» o ήρωας Τζόνι Ντε Ρους είναι χαρτοπαίκτης και αλογάκιας, ένας σκληρός άντρας που συνδέεται αισθηματικά με τη Φράνσις Λέι, την οποία εγκαταλείπει. Μπλέκει με κάτι αδίστακτους παρανόμους, οι οποίοι εξολοθρεύουν τους αντιπάλους τους βάζοντάς τους σε ένα κλειδωμένο αμάξι και διοχετεύοντας σε αυτό θανατηφόρο αέριο. Τον περιμένουν απαγωγές και εκβιασμοί αλλά στο τέλος ξανασμίγει με τη Φράνσις.

Πρόκειται για ένα διήγημα βίαιο και τρυφερό ταυτόχρονα, που ως προς την ανάπτυξη και το στυλ θυμίζει Χεμινγκγουέι. Η βροχή που πέφτει αδιαλείπτως, η τζαζ, ο καπνός των τσιγάρων, το αλκοόλ και μια μοιραία ερωτοπαθής γυναίκα είναι τα στοιχεία που δημιουργούν τη νουάρ ατμόσφαιρα σε αυτό.

Στην ιστορία που τιτλοφορείται «Σπανιόλικο αίμα» πρωταγωνιστεί ο υπαστυνόμος Σαμ Ντελαγκέρα, ο οποίος ενώπιον των συναδέλφων του διακηρύσσει πως το αίμα του είναι ισπανικό – σε αντίθεση με κάποιους άλλους που στις φλέβες τους ρέει αίμα Ινδιάνων ή Μεξικανών. Οταν δολοφονείται ο Ντόνεγκαν Μαρ, παλιός του φίλος, οι υποψίες πέφτουν στον βοηθό εισαγγελέα, ο οποίος θα έβαζε υποψηφιότητα για δικαστής με την υποστήριξη μιας ομάδας γκάνγκστερ. Ο Σαμ προσπαθεί να εξιχνιάσει τη δολοφονία του φίλου του, μα οι αρχές και οι συνάδελφοί του βάζουν εμπόδια στον δρόμο του. Εδώ ο Τσάντλερ στηλιτεύει τους διεφθαρμένους αστυνομικούς αλλά και τους πολιτικούς που χρησιμοποιούν το αξίωμά τους για να πλουτίσουν.

Στο «Χρυσόψαρα», το πιο άρτιο, το πιο αριστοτεχνικό διήγημα του βιβλίου, πρωταγωνιστεί μεν ο Φίλιπ Μάρλοου: στην αρχική έκδοση αυτόν τον ρόλο τον κρατούσε ο ιδιωτικός ντετέκτιβ Καρμάντι, ο οποίος στη συνέχεια εξαφανίστηκε δίνοντας τη θέση του στον μυθικό πλέον ήρωα του Τσάντλερ. Εδώ ο Μάρλοου δέχεται την πρόταση μιας γυναίκας να βρει κάτι κλεμμένα μαργαριτάρια και να μοιραστούν το ποσόν της αμοιβής για την εύρεσή τους. Την ίδια στιγμή τα μαργαριτάρια τα ψάχνουν δύο κακοποιοί, οπότε όλοι μαζί φθάνουν στο άντρο του τύπου που τα έχει κλέψει και ζει ανάμεσα σε ενυδρεία με χρυσόψαρα. Τότε ο σκληροτράχηλος ντετέκτιβ αναγκάζεται να τραβήξει το όπλο του και να πυροβολήσει.

Στο «Μανδαρίνικος νεφρίτης» ήρωας είναι ένας άλλος ιδιωτικός ντετέκτιβ, ο Τζον Νταλμάς, ο οποίος αναλαμβάνει να κάνει τον σωματοφύλακα ενός πλούσιου ανθρώπου και να τον συνοδεύσει σε ένα επικίνδυνο ραντεβού με εκβιαστές κοσμημάτων. Το θέμα αφορά ένα περιδέραιο από νεφρίτη και λύτρα. Εκεί όμως ο εργοδότης του σκοτώνεται, οπότε ο ήρωας εμπλέκεται σε μια σκοτεινή υπόθεση με αρμένιους και ινδιάνους εγκληματίες και, όπως πάντα, με μοιραίες γυναίκες, ξανθές και μελαχρινές.

Η άλλη πλευρά του Τσάντλερ

Το τελευταίο διήγημα του τόμου, «Η χάλκινη πόρτα», δεν είναι αστυνομικό. Είναι non-crime και ανήκει στη χώρα του φανταστικού, καθώς ο Τσάντλερ σχεδίαζε να γράψει μια σειρά φανταστικές ιστορίες, χωρίς ντετέκτιβ και γκάνγκστερ. Δεν διαδραματίζεται στο Λος Αντζελες αλλά στο Λονδίνο την εποχή του Μεσοπολέμου. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Τσάντλερ, αν και γεννήθηκε στο Σικάγο, μεγάλωσε στο Λονδίνο, όπου σπούδασε και εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Ο πρωταγωνιστής, ο κύριος Σάτον-Κόρνις, παντρεμένος με μια γυναίκα που τον έχει βαρεθεί, επισκέπτεται ένα μαγαζί με αντίκες και αγοράζει μια παλιά χάλκινη πόρτα την οποία τοποθετεί στο τεράστιο σπίτι του κρατώντας το κλειδί. Τότε αρχίζουν τα παράδοξα: πρώτα εξαφανίζεται ο άνθρωπος που του πούλησε την πόρτα, μετά η γυναίκα του και τέλος ο σκύλος της, χωρίς κανείς να μπορεί να δώσει μια εξήγηση για το φαινόμενο.