Για τους περισσότερους οικονομικούς αναλυτές η απόφαση της προέδρου της Αργεντινής Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρσνερ να ανακοινώσει την άμεση (επανα)κρατικοποίηση της πετρελαϊκής εταιρείας YPF, επικαλούμενη λόγους «εθνικής κυριαρχίας» και κατάσχοντας, ουσιαστικά, εν μια νυκτί το πλειοψηφικό μερίδιο 57,4% του ισπανικού ενεργειακού κολοσσού Repsol σε αυτήν, αποτελεί μια πράξη πολιτικής αλλά και επιχειρηματικής αυτοκτονίας – μια «ανόητη ενέργεια», που θέτει σε κίνδυνο την ανάκαμψη αλλά και το διεθνές στάτους της χώρας, κατά τους «αρμόδιους» «Financial Times».
«Η Αργεντινή παίζει με τη φωτιά» συμφωνεί ο ανταποκριτής του BBC Mundo στη χώρα του τανγκό Βλαντίμιρ Χερνάντες. Πώς τολμά, αλήθεια, να κάνει μια τέτοια κίνηση μια χώρα-«παρίας», που δέκα χρόνια μετά την καταστροφική της στάση πληρωμών – και τριάντα μετά τον χαμένο πόλεμο με τους Βρετανούς για τα νησιά Φόκλαντς/Μαλβίνες – προσπαθεί να επιστρέψει στο διεθνές οικονομικό στερέωμα; Ποιος θα ποντάρει από εδώ και πέρα τα λεφτά του σε μια χώρα που με το «έτσι θέλω» μπορεί να «εξαφανίσει» μια τέτοιας κλίμακας διασυνοριακή ιδιωτικοποίηση; Σίγουρα κανείς. Για να μην κάνουμε λόγο για τα πάσης φύσεως εμπορικά αντίποινα, με τα οποία ήδη απειλούν την Αργεντινή όχι μόνο η Μαδρίτη αλλά σύσσωμη η Ευρωπαϊκή Ενωση, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλοι θεματοφύλακες των «κανόνων της ελεύθερης αγοράς»: αντίποινα που θεωρείται βέβαιον ότι θα πλήξουν σημαντικά αργεντίνικα εξαγωγικά προϊόντα, όπως το βοδινό κρέας και η σόγια.
Με φόντο την Εβίτα Περόν
Για τους αργεντινούς πολίτες όμως ισχύει το αντίθετο: η απόφαση της Κίρσνερ ήταν «μουσική στ’ αφτιά» της πλειοψηφίας, η οποία βλέπει τη συγκεκριμένη επένδυση ως ακόμη ένα δείγμα της συστηματικής καταλήστευσης των εθνικών πόρων της από τους ξένους, και όχι μόνο από ισπανούς επιχειρηματικούς «κονκισταδόρες». «Son Nuestras» («Οι επιχειρήσεις είναι δικές μας») γράφουν οι αφίσες που γέμισαν το Μπουένος Αϊρες μέρες πριν από την τελική ανακοίνωση της «CFK», όπως είναι πιο γνωστή στους οπαδούς της η χήρα του Νέστορ Κίρσνερ.
Αλλωστε η Κίρσνερ έχει… εμπειρία στις επανακρατικοποιήσεις: όπως και στην περίπτωση της αεροπορικής εταιρείας Aerolineas Argentinas, την οποία ανέκτησε από τη «λαβή» της ισπανικής Iberia το 2008, έτσι και τώρα η 59χρονη πρόεδρος της Αργεντινής επικαλέστηκε λόγους «εθνικής κυριαρχίας» και κατηγόρησε τους Ισπανούς ότι είχαν «παραμελήσει» και απαξιώσει την YPF. Και βέβαια δεν είναι τυχαίο πως ανακοίνωσε στην TV την εθνικοποίηση έχοντας ως φόντο τη συμβολική φιγούρα της Εβίτας Περόν: «Αν συνεχιστεί αυτή η πολιτική – της αποστράγγισης των κοιτασμάτων, της μη διεξαγωγής ερευνών για πετρέλαιο και των μηδενικών επενδύσεων -, τότε η χώρα θα καταλήξει να μην είναι ενεργειακά βιώσιμη, όχι επειδή θα έχουν εξαντληθεί οι πόροι της αλλά λόγω της επιχειρηματικής πολιτικής» δήλωσε χαρακτηριστικά η κυρία Κίρσνερ, εν μέσω πανεθνικών πανηγυρισμών!
Στον δρόμο του Ούγκο Τσάβες
Ποιος έχει δίκιο, και ποιος άδικο; Διαβάζοντας την πλειονότητα των ρεπορτάζ και των αναλύσεων για το θέμα στον διεθνή Τύπο, σχηματίζει κανείς την άποψη που προαναφέραμε – ότι η κυβέρνηση της Αργεντινής υπερέβη τα εσκαμμένα και υπονόμευσε το οικονομικό μέλλον της, βαδίζοντας στον δρόμο του Ούγκο Τσάβες και του μέντορά του Φιντέλ Κάστρο – έναν δρόμο «εθνικά υπερήφανο», πλην όμως συνυφασμένο με τη διεθνή πολιτικο-οικονομική απομόνωση. Την ίδια άποψη ενισχύουν άλλωστε και οι δεκάδες δηλώσεις στήριξης των ισπανικών συμφερόντων από ευρωπαίους αξιωματούχους, όπως ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, η βαρόνη Κάθριν Αστον και ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Γουίλιαμ Χέιγκ, αλλά και από εκπροσώπους δεξιών λατινοαμερικανικών κυβερνήσεων, όπως η Χιλή και το Μεξικό, διά στόματος μάλιστα του προέδρου του Φελίπε Καλντερόν. Το Μεξικό που, όλως τυχαίως, κατέχει διά της (κρατικής!) πετρελαϊκής Pemex μερίδιο 10% στην ισπανική Repsol! Μύλος η υπόθεση…
Ο καβγάς για το… πάπλωμα
Διεθνής ανησυχία για κρατικοποίηση και άλλων κομματιών της αργεντίνικης οικονομίας
Φυσικά, ο διεθνής πλέον καβγάς για τα αργεντίνικα πετρέλαια δεν είναι αυστηρά επιχειρηματικός, ούτε γίνεται για τα 8 δισ. που ζητεί η Repsol – 8 δισ. που έτσι κι αλλιώς το Μπουένος Αϊρες δεν φαίνεται διατεθειμένο να πληρώσει. Η πραγματική ανησυχία, που δεν αφορά βέβαια μόνο τη Μαδρίτη, είναι ότι θα ανοίξει η όρεξη στην Κίρσνερ και θα συνεχίσει το τανγκό των εθνικοποιήσεων και με άλλα στρατηγικής σημασίας κομμάτια της αργεντίνικης οικονομίας. Η Repsol δεν είναι η μοναδική ισπανική εταιρεία που έχει επενδύσει στην Αργεντινή: αντιθέτως, σχεδόν όλοι οι μεγάλοι παίκτες της ισπανικής αγοράς, από την τηλεπικοινωνιακή Telefonica ως τη μεγάλη τράπεζα Santander, έχουν σοβαρά μερίδια σε αργεντίνικες πρώην κρατικές επιχειρήσεις, τα οποία απέκτησαν στην αμαρτωλή δεκαετία του 1990.
Διεθνής ανησυχία για κρατικοποίηση και άλλων κομματιών της αργεντίνικης οικονομίας
Φυσικά, ο διεθνής πλέον καβγάς για τα αργεντίνικα πετρέλαια δεν είναι αυστηρά επιχειρηματικός, ούτε γίνεται για τα 8 δισ. που ζητεί η Repsol – 8 δισ. που έτσι κι αλλιώς το Μπουένος Αϊρες δεν φαίνεται διατεθειμένο να πληρώσει. Η πραγματική ανησυχία, που δεν αφορά βέβαια μόνο τη Μαδρίτη, είναι ότι θα ανοίξει η όρεξη στην Κίρσνερ και θα συνεχίσει το τανγκό των εθνικοποιήσεων και με άλλα στρατηγικής σημασίας κομμάτια της αργεντίνικης οικονομίας. Η Repsol δεν είναι η μοναδική ισπανική εταιρεία που έχει επενδύσει στην Αργεντινή: αντιθέτως, σχεδόν όλοι οι μεγάλοι παίκτες της ισπανικής αγοράς, από την τηλεπικοινωνιακή Telefonica ως τη μεγάλη τράπεζα Santander, έχουν σοβαρά μερίδια σε αργεντίνικες πρώην κρατικές επιχειρήσεις, τα οποία απέκτησαν στην αμαρτωλή δεκαετία του 1990.
Αυτός είναι ο μεγάλος φόβος των ξένων κολοσσών: ότι η επανεθνικοποίηση της YPF θα οδηγήσει σε νέο κύμα αντίστοιχων ενεργειών σε ολόκληρη την ήπειρο. Ανάλογες κινήσεις άλλωστε έχουν κάνει στον κλάδο της ενέργειας τόσο η Βενεζουέλα του Τσάβες όσο και η Βολιβία του Εβο Μοράλες, που (επαν)εθνικοποίησε τη βιομηχανία των υδρογονανθράκων της το 2006, και το Εκουαδόρ υπό τον Ραφαέλ Κορέα που ενίσχυσε τον έλεγχο που έχει στα εθνικά πετρελαϊκά του αποθέματα.
Γι’ αυτό και η αντίδραση της Μαδρίτης στο «άδειασμα» της Repsol υπήρξε σκληρότατη. Η κεντροδεξιά κυβέρνηση Ραχόι ανακάλεσε τον πρεσβευτή της και απείλησε με «μπαράζ» από εμπορικά αλλά και διπλωματικά αντίμετρα, ενώ εμμέσως προειδοποιεί ήδη για τη διοργάνωση μποϊκοτάζ κατά της αγοράς αργεντίνικων προϊόντων από τους ισπανούς καταναλωτές. Το σημαντικότερο είναι ότι η Μαδρίτη φέρεται να ζήτησε ήδη από τις Βρυξέλλες να προσφύγουν εκ μέρους της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και στο δικαστήριο επιδιαιτησίας της Παγκόσμιας Τράπεζας κατά της «πραξικοπηματικής ενέργειας» από πλευράς Αργεντινής: προσφυγές που θα κληθούν να προσυπογράψουν αύριο στο Λουξεμβούργο οι 27 υπουργοί Εξωτερικών της Ενωσης.
Οσο για τον Αντόνιο Μπρουφάου, τον πρόεδρο της Repsol, δήλωσε την Τετάρτη ότι η Αργεντινή «θα πρέπει να πληρώσει το τίμημα για τις λανθασμένες και δόλιες αποφάσεις της», απαιτώντας αποζημίωση τουλάχιστον 8 δισ. ευρώ και ανακοινώνοντας πως ο ισπανικός κολοσσός θα προσφύγει άμεσα στη διεθνή διαιτησία. Να σημειωθεί εδώ ότι από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων αποθεμάτων πετρελαίου της YPF, τα οποία προσφάτως ενισχύθηκαν κατά 1 επιπλέον δισεκατομμύριο βαρέλια ύστερα από νέες έρευνες, προέρχεται επισήμως το 21% των κερδών της Repsol…
Mega deal με εμπλοκή του Πεκίνου
O νεαρός αργεντινός υφυπουργός Οικονομικών Αξελ Κισιλόφ, ο οποίος «φωτογραφίζεται» από τα αγγλικά και ισπανικά ΜΜΕ ως ο «εγκέφαλος» της επανακρατικοποίησης, ξεκαθάρισε ότι «δεν πρόκειται να πληρώσουμε όσα ζητούν, θα καθορίσουμε εμείς την τιμή». Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που παρουσίασε η Κίρσνερ, το αργεντίνικο κράτος, που είχε κρατήσει μόλις το 0,02% των μετοχών, ανακτά το 51% των μετοχών της εταιρείας, αφήνοντας στους Ισπανούς μόλις ένα 6,4%, αλλά επιτρέποντας στην πάμπλουτη οικογένεια Εσκενάζι να διατηρήσει το δικό της μερίδιο, της τάξεως του 25%.
O νεαρός αργεντινός υφυπουργός Οικονομικών Αξελ Κισιλόφ, ο οποίος «φωτογραφίζεται» από τα αγγλικά και ισπανικά ΜΜΕ ως ο «εγκέφαλος» της επανακρατικοποίησης, ξεκαθάρισε ότι «δεν πρόκειται να πληρώσουμε όσα ζητούν, θα καθορίσουμε εμείς την τιμή». Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που παρουσίασε η Κίρσνερ, το αργεντίνικο κράτος, που είχε κρατήσει μόλις το 0,02% των μετοχών, ανακτά το 51% των μετοχών της εταιρείας, αφήνοντας στους Ισπανούς μόλις ένα 6,4%, αλλά επιτρέποντας στην πάμπλουτη οικογένεια Εσκενάζι να διατηρήσει το δικό της μερίδιο, της τάξεως του 25%.
Στην υπόθεση της κρατικοποίησης της YPF, που αν ολοκληρωθεί θα είναι η μεγαλύτερη από την εποχή της ρωσικής Yukos, εμπλέκεται, όπως προκύπτει, και το Πεκίνο. Σύμφωνα με την αποκάλυψη της βρετανικής εφημερίδας «Financial Times», την οποία δεν διέψευσε η Repsol, η ισπανική εταιρεία βρισκόταν σε «κρυφές διαπραγματεύσεις» με τη Sinopec (τη δεύτερη μεγαλύτερη κινεζική πετρελαϊκή, μετά την CNOOK) προκειμένου να της πωλήσει το 57,4% που κατείχε στην YPF. Οι δύο πλευρές φέρονται μάλιστα να είχαν συμφωνήσει και στην τιμή, που είχε «κλειδώσει» κοντά στα 15 δισ. δολάρια. Και οι κακές (βρετανικές κυρίως) γλώσσες λένε ότι το συγκεκριμένο «mega deal» μπορεί τελικά να προχωρήσει σε 1-2 χρόνια, αλλά τα λεφτά θα τα πάρει άλλος αποδέκτης – το αργεντίνικο κράτος…
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
