Παρακολουθώντας κανείς μερικά από τα πιο ριζοσπαστικά μέρη των ομιλιών του Φρανσουά Ολάντ, αισθάνεται σαν να γυρίζει ο χρόνος πίσω στο 1981 – τότε που ο ένας άλλος Φρανσουά μιλούσε για τον «σοσιαλισμό σε μία χώρα». Οι έξι εβδομάδες διακοπών και η σύνταξη στα 60 ήταν από τα αγαπημένα «μοτό» του Φρανσουά Μιτεράν στην προσπάθειά του να εκθρονίσει τον Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν.
Στο Βερολίνο τις τελευταίες ημέρες φαίνεται να υπάρχει μία έντονη νευρικότητα ενόψει του πρώτου γύρου των γαλλικών προεδρικών εκλογών και της διαφαινόμενης επικράτησης του σοσιαλιστή Ολάντ επί του
Νικολά Σαρκοζί. Πρόκειται για κάτι απολύτως κατανοητό. Η ανησυχία αφορά στην επίδραση που θα μπορούσε να έχει το αποτέλεσμα επί των γερμανικών σχεδίων για τη διαχείριση της κρίσης στην ευρωζώνη.
Η Ανγκελα Μέρκελ προετοιμάζεται πυρετωδώς για τη διπλή ψηφοφορία στη Μπούντεσταγκ επί του Δημοσιονομικού Συμφώνου και του Μόνιμου Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Το σκεπτικό είναι απλό: να τελειώνει με αυτά πριν την αλλαγή σκυτάλης στο Μέγαρο των Ηλυσίων.
Η κλασική σοσιαλιστική ρητορική αποτελεί διαχρονικό στοιχείο στη γαλλική πολιτική σκηνή. Τα όσα λέει ο Ολάντ (που «ψαρεύει» στην λεκάνη της Αριστεράς) περί π.χ φόρου 75% στους πλουσίους δεν αρέσουν στις αγορές, αλλά το πρόβλημα δεν είναι εκεί. Βρίσκεται στο γεγονός ότι η γαλλική οικονομία ασθενεί: οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις έχουν καθυστερήσει, οι δημόσιες δαπάνες είναι πολύ υψηλές, η εκπαίδευση, η καινοτομία, η έρευνα και ανάπτυξη ή η υποστήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων πάσχουν.
Ποια οδό θα επιλέξει μετεκλογικά ο – διαφαινόμενος νικητής – Ολάντ; Το ερώτημα είναι αν θα εμπνευστεί από τον μέντορά του, τον Φρανσουά Μιτεράν που ένα χρόνο μετά την εκλογή του, το 1982, πραγματοποίησε στροφή 180 μοιρών και εφάρμοσε μία σκληρή αντιπληθωριστική πολιτική από την οποία δεν παρέκκλινε μέχρι και τη δημιουργία της ΟΝΕ.
Η αλλαγή στάσης του Μιτεράν (η πολιτική του «Etat de Grace») έγινε όταν ο γάλλος πρόεδρος επέλεξε να ταχθεί με την άποψη του Ζακ Ντελόρ (τότε υπουργού Οικονομικών) αντί αυτής του Ζαν-Πιερ Σεβενεμάν (τότε υπουργού Έρευνας και Βιομηχανίας ο οποίος και παραιτήθηκε) ώστε το Παρίσι να μπορέσει να παραμείνει στο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα.
Αν ο Ολάντ εμμείνει πάντως στις υπερβολικά αριστερές προεκλογικές θέσεις του, τότε η σύγκρουση με το Βερολίνο θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη. Επιπλέον, θα επηρεαστεί και η τακτική των γερμανών Σοσιαλδημοκρατών που θα εντοπίσουν στον Ολάντ τον τρόπο να διαρρήξουν τη συντηρητική πανοπλία της καγκελαρίου Μέρκελ – με τον Γραμματέα του SPD Ζίγκμαρ Γκάμπριελ να κερδίζει έδαφος έναντι των πραγματιστών Πέερ Στάινμπρουκ και Φρανκ – Βάλτερ Στάινμαϊερ.
Τα ετερώνυμα έλκονται
Το μέλλον των γαλλογερμανικών σχέσεων θα έχει αναμφίβολα μεγάλο ενδιαφέρον, ενόψει και της συμπλήρωσης, τον Ιανουάριο του 2013, 50 ετών της Συμφωνίας των Ηλυσίων μεταξύ Σαρλ ντε Γκολ και Κόνραντ Αντενάουερ. Η εκλογή του Ολάντ μπορεί όμως να αποδειχθεί κινητήριος δύναμη. Ιστορικά άλλωστε έχει φανεί ότι όταν οι δύο χώρες πρέπει να συνεργαστούν, οι κομματικές και ιδεολογικές ταυτότητες πάνε περίπατο. Θυμηθείτε τα δίδυμα Ζισκάρ ντ’ Εστέν – Χέλμουτ Σμιτ και Μιτεράν – Χέλμουτ Κολ.
Επιπλέον, παρά τα όσα λέγονται, οι γάλλοι Σοσιαλιστές ίσως να έχουν ιδέες που βρίσκονται πιο κοντά στις γερμανικές (ακόμη και των γερμανών Χριστιανοδημοκρατών) για την Ευρωπαϊκή Ενωση, όπως η ενίσχυση του ρόλου της Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή η εκλογή του προέδρου του Συμβουλίου από το δεύτερο. Δεν είναι μάλιστα τυχαίο ότι στο πλευρό του Ολάντ έχει επανακάμψει, ως σύμβουλος, η Ελιζαμπέτ Γκιγκού, πρώην υπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων και στενή συνεργάτιδα του Μιτεράν.
Επιπλέον, το Βερολίνο προωθεί προσεκτικά και πίσω από τις κάμερες το όραμά του για μία πιο ομοσπονδιακή Ευρώπη. Ο υπουργός Εξωτερικών
Γκίντο Βεστερβέλε έχει διαμορφώσει μία «ομάδα περισυλλογής» (reflection group) για το μέλλον της ΕΕ. Στην ομάδα συμμετέχουν οι ομόλογοί του της Γαλλίας, της Αυστρίας, του Βελγίου, της Δανίας, της Ιταλίας, του Λουξεμβούργου, της Ολλανδίας, της Πολωνίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.
Σκοπός της είναι να παρουσιάσει τον Σεπτέμβριο ένα μνημόνιο προς συζήτηση για τη μελλοντική διακυβέρνηση της ΕΕ και ήδη έχουν αρχίσει να ακούγονται προωθημένες απόψεις για συνένωση των αξιωμάτων του προέδρου του Συμβουλίου και της Επιτροπής, όπου το νέο πρόσωπο θα εκλέγεται από την Ευρωβουλή, αλλά και για έκδοση ευρωομολόγων (θέση που στηρίζουν οι γάλλοι Σοσιαλιστές).
Ολα τα παραπάνω δεν αποκλείουν ότι το Παρίσι και το Βερολίνο μπορεί να διαφωνήσουν μετά από μία επικράτηση του Ολάντ. Οι θέσεις του για διεύρυνση του ρόλου της ΕΚΤ αλλά και ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ώστε να μπορεί να δανείζει περισσότερο δεν θα βρουν ευήκοα ώτα στη Γερμανία, όπως επίσης και τα όσα υποστηρίζει για την καταπολέμηση της ανεργίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ο Ολάντ έχει αρχίσει να ρίχνει γέφυρες, χαμηλώνοντας ελαφρώς τη ρητορική του περί επαναδιαπραγμάτευσης του Δημοσιονομικού Συμφώνου. Τον Ιούνιο όμως, η Γαλλία έχει και βουλευτικές εκλογές. Αν οι Σοσιαλιστές κερδίσουν τον έλεγχο και της Εθνοσυνέλευσης, η επιρροή του Ολάντ και εκτός συνόρων θα είναι ευρύτερη, μεταβάλλοντας ενδεχομένως τις ισορροπίες στην Ευρωζώνη.
