Βίαιη προσαρμογή στις συνθήκες ύφεσης της ελληνικής οικονομίας επιχειρούν οι καπνοβιομηχανίες. Σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν τα μερίδια αγοράς τους, έχουν επιδοθεί το τελευταίο διάστημα σε έναν ανελέητο πόλεμο τιμών με αρνητική επίδραση στα αποτελέσματά τους αλλά και στα περιθώρια κέρδους της υπόλοιπης εφοδιαστικής αλυσίδας (πρατηριούχοι και σημεία λιανικής).
Το 2010 η πτώση στο βιομηχανοποιημένο τσιγάρο ανήλθε σε 15%. Το 2011 ο κλάδος έχασε ένα επιπλέον 13% και το πρώτο τρίμηνο του 2012 η μείωση της ζήτησης ξεπέρασε το 18%.
Η πτώση οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην οικονομική δυσπραγία των καταναλωτών, αλλά και στην υψηλή φορολογία και – λιγότερο – στη μείωση του αριθμού των καπνιστών, αφού εκτιμάται ότι σε ετήσια βάση μόνο ένα 3% κόβει το κάπνισμα. Παράλληλα καταγράφεται τεράστια αύξηση των λαθραίων τσιγάρων – έμπειροι παρατηρητές της αγοράς εκτιμούν ότι το 15% των τσιγάρων που καταναλώνονται είναι λαθραία -, ενώ και η διάδοση του ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν είναι αμελητέα, αφού ήδη έχει κερδίσει την προτίμηση του 1,5% των καπνιζόντων.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον οι καπνοβιομηχανίες ρίχνουν τις τιμές στα ακριβά τους σήματα για να διατηρήσουν τον όγκο των πωλήσεών τους προσβλέποντας σταδιακά σε μια ανάκαμψη της αγοράς. Στην αρχή η πτώση των τιμών βαφτίστηκε «προσφορά», αφού στόχος των διοικήσεων και των τμημάτων μάρκετινγκ ήταν οι μειώσεις των τιμών να μη διαρκέσουν πάνω από τρεις μήνες. Στην πορεία όμως αντελήφθησαν ότι με ύφεση 5% και ανεργία στο 21% είναι πολύ δύσκολο να επαναφέρουν τα σήματά τους στις προ των προσφορών τιμές. «Τα 4 ευρώ πλέον έχει διαπιστωθεί ότι αποτελούν ένα ακριβό τίμημα για τα ελληνικά δεδομένα» αναφέρει μιλώντας στο «Βήμα» γνωστό στέλεχος καπνοβιομηχανίας και προσθέτει: «Αναζητείται ο γενναίος που θα αναπροσαρμόσει προς τα πάνω τις τιμές». Στις περισσότερες περιπτώσεις οι λιανικές τιμές μόλις που καλύπτουν τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και ΦΠΑ και ελάχιστο μέρος των προμηθειών διανομής, γι’ αυτό και εκτός από τις εταιρείες «υποφέρουν» επίσης οι χονδρέμποροι και οι περιπτερούχοι.
Εριξαν τις τιμές
Την αρχή έκανε η Παπαστράτος, θυγατρική της Philip Morris, που έριξε την τιμή του Marlboro από τα 4 ευρώ στα 3,5 ευρώ από το τέλος του 2011. Ακολούθησε η British American Tobacco που μείωσε την τιμή του Peter Stuyvesant από 3,7 ευρώ σε 3 ευρώ (25 τσιγάρα το πακέτο), την τιμή του Pall Mall από 3,5 ευρώ σε 3 ευρώ και του Prince από 4 σε 3,5 ευρώ. Η Japan Tobacco International πουλάει το Camel 3,5 ευρώ από 4 ευρώ και το Silk Cut 3,8 ευρώ από 4 ευρώ. Παράλληλα προσφέρει και δύο νέα προϊόντα, το μαύρο Camel και το άσπρο Camel, με 3,20 ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες η JTI θα ρίξει και την τιμή του Winston από 3,10 ευρώ σε 3 ευρώ, Τέλος, η Imperial Tobacco λανσάρει νέο πακέτο Davidoff με 3,5 ευρώ (πιο μικρό μέγεθος) αλλά διατηρεί και το Davidoff με τα 4 ευρώ.
Η μόνη εταιρεία που δεν έχει επιδοθεί σε έναν τέτοιο πόλεμο τιμών είναι η Καρέλιας από την Καλαμάτα. Και αυτό γιατί πάνω από το 80% των προϊόντων της εξάγεται ενώ στην εσωτερική αγορά τα σήματά της κατατάσσονται στα φθηνά, γι’ αυτό και υπέστησαν μείωση στην κατανάλωση της τάξεως του 7% το 2011, σαφώς μικρότερη από το σύνολο της αγοράς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2011, ενώ οι υπόλοιπες εταιρείες παρουσίασαν υστέρηση των μεγεθών τους, η Καρέλιας εμφάνισε αύξηση πωλήσεων στα 156 εκατ. ευρώ και καθαρών κερδών στα 37,6 εκατ. ευρώ. Αν διαβάσει όμως κανείς την ετήσια έκθεση της εταιρείας για τις προοπτικές του 2012, θα αποκτήσει μια καλή εικόνα του κλάδου για την τρέχουσα χρήση:
«Οι πρόσφατες μειώσεις λιανικών τιμών ορισμένων σημάτων με σημαντικά μερίδια αγοράς εκ μέρους των ανταγωνιστών μας, και μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, σε επίπεδα κάτω από το ύψος της συνολικής τους φορολογικής επιβάρυνσης, είναι αναπόφευκτο ότι θα προκαλέσει τόσο από εμάς όσο και από τους υπόλοιπους ανταγωνιστές μας παρόμοιες κινήσεις. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με την αύξηση της μέσης ισοσταθμικής τιμής τον Ιανουάριο του 2012, η οποία με τη σειρά της προκάλεσε αύξηση του παγίου αλλά και του ελαχίστου ειδικού φόρου κατανάλωσης, θα οδηγήσει σε συρρίκνωση την κερδοφορία της εταιρείας μας από τις πωλήσεις εντός Ελλάδος, ιδιαίτερα δε αν αναγκαστούμε να ακολουθήσουμε την παραπάνω πολιτική για μακρύ χρονικό διάστημα. Παρ’ όλα αυτά η διοίκηση της εταιρείας πιστεύει πως επιβάλλεται να ακολουθηθεί η παραπάνω εμπορική πολιτική, διότι σε αντίθετη περίπτωση θα πρέπει να θεωρείται σίγουρη η απώλεια σημαντικών μεριδίων, η οποία θα είναι, εν πολλοίς, μη αναστρέψιμη, με μακροχρόνια υστέρηση των οικονομικών μεγεθών».
Ρεκόρ φόρων στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα στα 4 ευρώ ενός ακριβού πακέτου ο φόρος είναι 3,25 ευρώ, στα 3,10 ευρώ ενός φθηνού σήματος περίπου 2 ευρώ και σε ένα πακέτο καπνού που κοστίζει 4 ευρώ (περίπου 60 τσιγάρα) ο αναλογικός φόρος για 20 τσιγάρα είναι 1,10 ευρώ. Σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου υπάρχουν τρεις φόροι για τα τσιγάρα (πάγιος, αναλογικός και ΦΠΑ), η Ελλάδα επιβάλλει πέντε(!) φόρους (πάγιος, αναλογικός, ειδικός, ΦΠΑ και μεσοσταθμικός).
Στην Ελλάδα στα 4 ευρώ ενός ακριβού πακέτου ο φόρος είναι 3,25 ευρώ, στα 3,10 ευρώ ενός φθηνού σήματος περίπου 2 ευρώ και σε ένα πακέτο καπνού που κοστίζει 4 ευρώ (περίπου 60 τσιγάρα) ο αναλογικός φόρος για 20 τσιγάρα είναι 1,10 ευρώ. Σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου υπάρχουν τρεις φόροι για τα τσιγάρα (πάγιος, αναλογικός και ΦΠΑ), η Ελλάδα επιβάλλει πέντε(!) φόρους (πάγιος, αναλογικός, ειδικός, ΦΠΑ και μεσοσταθμικός).
Επίσης στην Ελλάδα ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στα τσιγάρα είναι κυρίως αναλογικός και λιγότερο πάγιος. Δηλαδή όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του πακέτου τόσο μεγαλύτερος ο φόρος. Γι’ αυτό και η στροφή των καταναλωτών στα φθηνά σήματα και στο στριφτό τσιγάρο προκάλεσε σημαντικές απώλειες φορολογικών εσόδων στο κράτος. Τελευταία πάντως η φορολογία στον καπνό με τον οποίο φτιάχνονται τα στριφτά τσιγάρα εκτοξεύθηκε στο 96% της τιμής.
«Λουκέτο» σε 2.000 περίπτερα και 130 πρατήρια
Πάνω από 20.000 οικογένειες εξαρτώνται από τον κλάδο παραγωγής και εμπορίας καπνού
Ο κλάδος του βιομηχανοποιημένου τσιγάρου είναι πολύ σημαντικός για την Ελλάδα, αφού – άμεσα και έμμεσα – από την πορεία του εξαρτάται η ευημερία 20.000 οικογενειών. Σήμερα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται με παραγωγικές μονάδες τρεις εταιρείες: η Παπαστράτος, θυγατρική της Philip Morris, η Καρέλιας και η ΣΕΚΑΠ, η οποία, δυστυχώς για την οικονομία της Θράκης, υπολειτουργεί και μάλιστα ο τελευταίος διαγωνισμός για την πώλησή της ναυάγησε. Επίσης, και οι μεγάλες παγκόσμιες καπνοβιομηχανίες έχουν ισχυρή παρουσία με τις εμπορικές – εισαγωγικές θυγατρικές τους (Βritish American Tobacco Ηellas, Japan Tobacco International Hellas, Imperial Tobacco Hellas). Στις παραπάνω εταιρείες απασχολούνται περίπου 2.000 εργαζόμενοι. Η χονδρεμπορική αγορά έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αφού από 250 πρατηριούχους έχουν μείνει μόνο 123. Τέλος, τα σημεία λιανικής (περίπτερα και ψιλικατζίδικα) ανέρχονται σήμερα σε 13.500. Το 2011 και ως τις αρχές του 2012 είχαν κλείσει 2.000 περίπτερα και οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για άλλα 1.000 «λουκέτα» (πάντα σε περίπτερα) ως το τέλος της χρήσης. Τα περίπτερα βάζουν λουκέτο για τον απλούστατο λόγο ότι τα καπνικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν το 60% του τζίρου τους. «Τα περιθώρια κέρδους λόγω της υπερφορολόγησης έχουν εξανεμιστεί. Οι καπνοβιομηχανίες πουλάνε με ζημιές, εμείς αντιμετωπίζουμε προβλήματα ρευστότητας και τα περίπτερα μπαίνουν μέσα, γι’ αυτό και κλείνουν το ένα πίσω από το άλλο» αναφέρει στο «Βήμα» ο κ. Αχιλλέας Γκιόλιας, πρατηριούχος από τον Πειραιά, με 30 χρόνια παρουσίας στην αγορά.
Πάνω από 20.000 οικογένειες εξαρτώνται από τον κλάδο παραγωγής και εμπορίας καπνού
Ο κλάδος του βιομηχανοποιημένου τσιγάρου είναι πολύ σημαντικός για την Ελλάδα, αφού – άμεσα και έμμεσα – από την πορεία του εξαρτάται η ευημερία 20.000 οικογενειών. Σήμερα στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται με παραγωγικές μονάδες τρεις εταιρείες: η Παπαστράτος, θυγατρική της Philip Morris, η Καρέλιας και η ΣΕΚΑΠ, η οποία, δυστυχώς για την οικονομία της Θράκης, υπολειτουργεί και μάλιστα ο τελευταίος διαγωνισμός για την πώλησή της ναυάγησε. Επίσης, και οι μεγάλες παγκόσμιες καπνοβιομηχανίες έχουν ισχυρή παρουσία με τις εμπορικές – εισαγωγικές θυγατρικές τους (Βritish American Tobacco Ηellas, Japan Tobacco International Hellas, Imperial Tobacco Hellas). Στις παραπάνω εταιρείες απασχολούνται περίπου 2.000 εργαζόμενοι. Η χονδρεμπορική αγορά έχει μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, αφού από 250 πρατηριούχους έχουν μείνει μόνο 123. Τέλος, τα σημεία λιανικής (περίπτερα και ψιλικατζίδικα) ανέρχονται σήμερα σε 13.500. Το 2011 και ως τις αρχές του 2012 είχαν κλείσει 2.000 περίπτερα και οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για άλλα 1.000 «λουκέτα» (πάντα σε περίπτερα) ως το τέλος της χρήσης. Τα περίπτερα βάζουν λουκέτο για τον απλούστατο λόγο ότι τα καπνικά προϊόντα αντιπροσωπεύουν το 60% του τζίρου τους. «Τα περιθώρια κέρδους λόγω της υπερφορολόγησης έχουν εξανεμιστεί. Οι καπνοβιομηχανίες πουλάνε με ζημιές, εμείς αντιμετωπίζουμε προβλήματα ρευστότητας και τα περίπτερα μπαίνουν μέσα, γι’ αυτό και κλείνουν το ένα πίσω από το άλλο» αναφέρει στο «Βήμα» ο κ. Αχιλλέας Γκιόλιας, πρατηριούχος από τον Πειραιά, με 30 χρόνια παρουσίας στην αγορά.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
