Τον Απρίλιο του 2010 η τότε άφραγκη και παντελώς άγνωστη φέρελπις συγγραφέας Αμάντα Χόκινγκ αναζητούσε έναν τρόπο να μαζέψει 300 δολάρια – το αναγκαίο αντίτιμο για να ταξιδέψει ύστερα από έξι μήνες από την πόλη της, το Οστιν της Μινεσότα, στο Σικάγο.
Η 23χρονη είχε προσπαθήσει επί ματαίω να εκδώσει τα εννέα βιβλία που είχε γράψει ως τότε, λαμβάνοντας τη μία απόρριψη μετά την άλλη από τους εκδοτικούς οίκους. Προτού παραδώσει τα όπλα, αποφάσισε να κάνει μια ύστατη προσπάθεια: να «ανεβάσει» τα βιβλία της σε μορφή e-book στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Amazon, καθώς και σε άλλα διαδικτυακά βιβλιοπωλεία, και να τα πουλήσει σε τιμή χαμηλότερη από ένα δολάριο.
Εξι μήνες αργότερα είχε εισπράξει όχι μόνο τα αναγκαία 300 δολάρια για το ταξίδι στο Σικάγο, αλλά και επιπλέον… 20.000 δολάρια, πουλώντας χιλιάδες αντίτυπα των βιβλίων της. Σήμερα η πασίγνωστη πλέον συγγραφέας έχει καταρρίψει κάθε ρεκόρ, καθώς έχει πουλήσει περισσότερα από 1,5 εκατομμύρια αντίτυπα από εννέα βιβλία, κερδίζοντας 2,5 εκατ. δολάρια ολομόναχη, χωρίς τη μεσολάβηση εκδότη, ατζέντη ή οποιουδήποτε άλλου «μεσάζοντα».
Η (σχεδόν χολιγουντιανή) ιστορία της Αμάντα Χόκινγκ αποτελεί φωτεινό – αλλά όχι μοναδικό – παράδειγμα μιας ριζικής μεταβολής που συντελείται στην αγορά του βιβλίου τα τελευταία χρόνια. Ξεκινώντας από τις ΗΠΑ, προχωρώντας στην Απω Ανατολή και εσχάτως φθάνοντας και στην Ευρώπη, η νέα τάση που διαδίδεται σε ολόκληρη την υφήλιο ονομάζεται «αυτοέκδοση» (self-publishing) και είναι αποτέλεσμα των δυνατοτήτων του Internet, της δικτύωσης των social media και των δεινών της οικονομικής κρίσης. Εκατομμύρια φερέλπιδες συγγραφείς σε ολόκληρο τον κόσμο «παρακάμπτουν» τους εκδότες και χρησιμοποιούν διαδικτυακές πλατφόρμες, όπως την ιστοσελίδα www.lulu.com, την πλατφόρμα της Amazon Kindle και το πρόσφατο λογισμικό iAuthor της Apple, για να πουλήσουν απευθείας στο κοινό σε μορφή e-book τα βιβλία που οι εκδοτικοί οίκοι αρνούνται να χρηματοδοτήσουν.
Πίσω στα καθ’ ημάς, ένα πρωτότυπο πείραμα ονόματι «Februarios» έλαβε χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεβρουαρίου που μόλις έληξε. Ο blogger και συγγραφέας κ. Θοδωρής Γεωργακόπουλος ανακοίνωσε στο διαδικτυακό κοινό του ότι θα ξεκινούσε τη συγγραφή ενός βιβλίου και δημιούργησε την ιστοσελίδα www.februarios.com ώστε καθ’ όλη τη διάρκεια του Φεβρουαρίου να αναρτά κάθε ημέρα ένα κεφάλαιο του βιβλίου. Οι αναγνώστες ήταν ελεύθεροι να σχολιάζουν, να κρίνουν και να διορθώνουν, ενώ στο τέλος του μήνα ο συγγραφέας είχε δηλώσει ότι θα «κατέβαζε» το υλικό και θα προχωρούσε σε επιμέλεια και έκδοσή του σε μορφή e-book. Είκοσι εννέα ημέρες, εκατοντάδες σχόλια και… 15.000 αναγνώστες αργότερα, το πείραμα ολοκληρώθηκε με επιτυχία, με αποτέλεσμα οι Εκδόσεις Καστανιώτη να αγοράσουν τα δικαιώματα για τη χάρτινη έκδοση του βιβλίου!
«Ηθελα να κινητοποιήσω και να εμπλέξω στη διαδικασία όλους αυτούς τους ανθρώπους που ακολουθούν τη δουλειά μου στο Internet. Ταυτόχρονα, ήταν ένας τρόπος να επιβάλω στον εαυτό μου την πειθαρχία για να ολοκληρώσω το πρώτο προσχέδιο του βιβλίου μέσα στον Φεβρουάριο» αναφέρει ο κ. Γεωργακόπουλος μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής». «Η πλοκή περιστρέφεται γύρω από τον πρωταγωνιστή, ο οποίος γράφει ένα βιβλίο ξεκινώντας την 1η Φεβρουαρίου 2012, μια ημερομηνία που γι’ αυτόν είναι σημαδιακή, και γράφει ένα κεφάλαιο κάθε ημέρα. Πολλοί αναγνώστες μού έστελναν σχόλια, απορίες και προτάσεις. Η συντριπτική πλειονότητα ωστόσο απλώς διάβαζαν – γεγονός που φανερώνει ότι το συγγραφικό μήνυμα είναι εν τέλει μονόδρομο» προσθέτει ο ίδιος.
Ο κ. Γεωργακόπουλος δεν είναι ο μόνος Ελληνας που καταφεύγει στα ανεξερεύνητα μονοπάτια του Διαδικτύου για να προωθήσει τη συγγραφική πορεία του. «Το Διαδίκτυο βοηθά τους φερέλπιδες συγγραφείς να ξεπεράσουν το «φίλτρο» του εκδότη και να εκδώσουν τα βιβλία τους χωρίς κόπο και έξοδα. Ιστοσελίδες, όπως το www.onestory.gr, επιτρέπουν σε πεζογράφους και ποιητές να εκθέσουν το έργο τους δωρεάν και συχνά μάλιστα, αν έχουν επιτυχία, να προσελκύσουν το ενδιαφέρον ενός «παραδοσιακού» εκδότη. Ωστόσο στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ακόμη οι λεγόμενες «κλειστές» πλατφόρμες αυτοέκδοσης, οι οποίες χρεώνουν ένα αντίτιμο, έστω και ελάχιστο, για τα e-books. Σε αυτό το σημείο η ελληνική αγορά υστερεί σημαντικά σε σχέση με το εξωτερικό» τονίζει μιλώντας στο «Βήμα της Κυριακής» ο κ. Σωκράτης Καμπουρόπουλος, ειδικός σύμβουλος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και υπεύθυνος για το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Βιβλίου.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ο ρόλος των εκδοτών υφίσταται αναγκαία μετάλλαξη. «Αντί να αντιμάχονται τη νέα τάση, πολλοί εκδότες αξιοποιούν την επιτυχία των αυτοεκδιδόμενων συγγραφέων στο Internet για να επενδύσουν σε «ασφαλείς» επιλογές που έχουν ήδη διαμορφωμένο το αναγνωστικό κοινό τους. Υπό αυτή την έννοια, είναι σαν να αγοράζουν το βιβλίο και το… μάρκετιγκ του βιβλίου ταυτόχρονα» τονίζει ο κ. Μιχάλης Καλαμαράς, ιδρυτής της εξειδικευμένης σε θέματα ηλεκτρονικών εκδόσεων ιστοσελίδας www.eanagnostis.gr.
Ο μυστηριώδης συγγραφέας από την Ιαπωνία
Γράφοντας μαζί με τον αναγνώστη
Σε μιαν άλλη γωνιά του πλανήτη, στη μακρινή Ιαπωνία, το εγχείρημα ενός ανώνυμου συγγραφέα, ο οποίος αναρτούσε τα κεφάλαια του βιβλίου του στον δημοφιλή ιαπωνικό ιστοχώρο «2channel», οδήγησε σε… 29.896 σχόλια αναγνωστών, οι οποίοι έθεταν ερωτήσεις, συμβούλευαν τους ήρωες και προσπαθούσαν να παρέμβουν στην πλοκή. Ο μυστηριώδης αρχικός συγγραφέας παραμένει άγνωστος, αλλά η ιστορία του εγχειρήματος μετετράπη σε βιβλίο, τηλεοπτική σειρά και ταινία με υψηλότατες εισπράξεις.
Γράφοντας μαζί με τον αναγνώστη
Σε μιαν άλλη γωνιά του πλανήτη, στη μακρινή Ιαπωνία, το εγχείρημα ενός ανώνυμου συγγραφέα, ο οποίος αναρτούσε τα κεφάλαια του βιβλίου του στον δημοφιλή ιαπωνικό ιστοχώρο «2channel», οδήγησε σε… 29.896 σχόλια αναγνωστών, οι οποίοι έθεταν ερωτήσεις, συμβούλευαν τους ήρωες και προσπαθούσαν να παρέμβουν στην πλοκή. Ο μυστηριώδης αρχικός συγγραφέας παραμένει άγνωστος, αλλά η ιστορία του εγχειρήματος μετετράπη σε βιβλίο, τηλεοπτική σειρά και ταινία με υψηλότατες εισπράξεις.
Μήπως, εν τέλει, σε ανάλογα εγχειρήματα η διαδικασία (και η διαδικτυακή «κίνηση» που αυτή προκαλεί) επισκιάζουν το περιεχόμενο του βιβλίου; Είναι το ίδιο το βιβλίο ή η διαδικτυακή επιτυχία του που προσελκύει τους παραδοσιακούς εκδοτικούς οίκους; «Η δημοσιότητα ενός έργου οφείλεται κυρίως στην αξία του συγγραφέα, στο ύφος της γραφής του, στους χαρακτήρες που αυτός πλάθει, στο σύμπαν που δημιουργεί, μες στο οποίο βρίσκουν κάθε φορά τη θέση τους οι αναγνώστες» απαντά ο κ. Αργύρης Καστανιώτης, εκ μέρους των Εκδόσεων Καστανιώτη. «Ετσι κέρδισε κι εμάς» προσθέτει, αναφερόμενος στο βιβλίο του κ. Γεωργακόπουλου, «που παρακολουθήσαμε από την αρχή το εγχείρημά του και ενθουσιαστήκαμε τόσο με το βιβλίο όσο και με την ιδέα της διαδικτυακής απεύθυνσης».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
